[Funland] Cỗ nhà quê

[cưỡi chổi]

Quê em cũng thế đấy: Cỗ to ngả lợn, cỗ nhỏ thui chó
Và ra mâm, thịt chó thường 3 món: hấp, hầm, dựa mận cùng thịt gà, lợn cho những người không ăn đc thịt chó

Vậy là cỗ quê nhiều nơi có nét giống nhau nhỉ

 

[Tiên Tửu Phú Lộc]

Vậy là cỗ quê nhiều nơi có nét giống nhau nhỉ

Văn hoá làng quê Việt ở Bắc Bộ tương đồng là đương nhiên mà cụ

 

[114hangbong]

Nói chuyện lấy phần cỗ cưới em kể lại chuyện về ăn cưới Tiền Hải TB. Cô dâu là thư ký mới về làm phòng em, thương nó xa xôi một đoàn mấy anh chị vp rủ nhau đi xe khách về. Bọn em không quen cứ tưởng nhà xe Phiệt Học là uy tín nên hỏi nó về TH không? Nó bảo có nên cả hội lên xe. Ai ngờ về đến thị xã thì nó trả khách đẩy bọn em xuống giữa đường. Cả hội lên taxi đến nhà cô dâu. Vì đến muộn nên vừa ngồi vào bàn nhà trai đã đến rước dâu rồi. Mà mâm bọn em lại sát ngay cổng vào nên ngồi rất ngại. Thôi thế là bao nhiêu giò, nem, thịt quay , xôi bọn em tống hết vào cái cặp tài liệu của một cậu em xách theo. Rồi tiễn dâu xong bọn em đi chơi loanh quanh nhà thờ dưới đó rồi bắt xe khách về lại HN. Lên xe cả hội mới khui tôm, giò, nem, xôi..ra ăn trả bữa. May thế có cái cặp chứ chị em toàn đeo túi bé tý thì cả hội đói to. Từ đó em thấy rất thông cảm việc chia phần trong mâm cỗ ở quê.

 

[LeTai1979]

Nói chuyện lấy phần cỗ cưới em kể lại chuyện về ăn cưới Tiền Hải TB. Cô dâu là thư ký mới về làm phòng em, thương nó xa xôi một đoàn mấy anh chị vp rủ nhau đi xe khách về. Bọn em không quen cứ tưởng nhà xe Phiệt Học là uy tín nên hỏi nó về TH không? Nó bảo có nên cả hội lên xe. Ai ngờ về đến thị xã thì nó trả khách đẩy bọn em xuống giữa đường. Cả hội lên taxi đến nhà cô dâu. Vì đến muộn nên vừa ngồi vào bàn nhà trai đã đến rước dâu rồi. Mà mâm bọn em lại sát ngay cổng vào nên ngồi rất ngại. Thôi thế là bao nhiêu giò, nem, thịt quay , xôi bọn em tống hết vào cái cặp tài liệu của một cậu em xách theo. Rồi tiễn dâu xong bọn em đi chơi loanh quanh nhà thờ dưới đó rồi bắt xe khách về lại HN. Lên xe cả hội mới khui tôm, giò, nem, xôi..ra ăn trả bữa. May thế có cái cặp chứ chị em toàn đeo túi bé tý thì cả hội đói to. Từ đó em thấy rất thông cảm việc chia phần trong mâm cỗ ở quê.

Em thấy chả liên quan gì đến việc chia phần ở cỗ quê.

 

[maiyeu_1982]

Kính chào cccm.
Kính chúc cccm xuôi ngược bình an, ấm cúng gđ, cuối tuần thư thái!

Vâng, lại là em, gã trai quê xứ Đoài đất Bắc. Bẹn thủ đô mà nhấp nhô đồi núi. Chắc chả mấy đất nước mà địa giới Thổ đu nhiều núi như ta cccm nhỉ.

Tiếp theo cái tinh thần hoài niệm, "ăn mày dĩ vãng" của - Cái thú nhà quê - em xin phép đổ móng tiếp cái tòa Cỗ nhà quê ạ. (Em là em phồn thực phồn ẩm)

Ăn tiệc, ăn nhậu, oánh choén, đánh chén, uống rượu... dù là đứng, khoanh chân hay ngồi bàn... thôi thì vô vàn cách để gọi cho một bữa Ẩm và Thực ở xứ ta. Ma chay, cưới hỏi, giỗ lễ, liên hoan... ngồi Ẩm và Thực với nhau vẫn là Cỗ.

Thớt này em xin gọi là CỖ cho nó thuần Việt. Dù rằng càng hiện đại, càng Âu hóa thì cái chữ Cỗ nó càng thưa đi vì nó ít sang mồm nhưng hẳn là nếu gắn với truyền thống thì nó còn sang mồm chán phải không cccm!

Tùy nếp mỗi gia đình mỗi dòng tộc, tùy phong tục mỗi làng xã bản huyện, tùy đặc trưng đặc sản và kinh tế mỗi miền quê xuôi ngược, tùy văn hóa vùng miền Bắc-Trung-Nam... thì Cỗ thực sự là vô cùng phong phú.

MỜI CCCM RẢNH CHÂN NHÃ HỨNG GHÉ LẠI CHIA SẺ NÉT VĂN HÓA NÀY Ạ! (Hóng ảnh view)

Em xin mở bát bằng một thứ Cỗ truyền thống mà chỗ em còn giữ lại. Đây là cỗ của đình, của họ tộc giữ lại trong các dịp giỗ họ, giỗ tổ, tế lễ, hội làng. CỖ TRUYỀN THỐNG!

Dù vài chục hay vài trăm mâm thì Cỗ này cũng chỉ dùng lợn tự nuôi tự thịt (1 đến nhiều con nhưng phải lợn to và rất rất to)

Luộc, nướng, áp chảo, ninh hầm... là những cách thức chế biến được áp dụng với gia vị cũng thuần túy như hành, tỏi, gừng riềng mà không dùng đến những cách chế biến cầu kỳ hay những gia vị tân tiến cầu kỳ. Nên em gọi là CỖ NHÀ QUÊ.

Thủ lợn và đuôi lợn cổ xưa là món của mâm cao chiếu trên, là thứ để cúng tế hành lễ, là tượng trưng và thiên hạ trông vào.

Hạ lễ thì cái thủ phải chia THẬT ĐỀU cho mâm các cụ trong họ, hay lý tuần đồ nghè hương cống trong xã... Cái đuôi cắt khoét sâu cả cân thịt được gói riêng cho cụ Nhất trong họ hay là thứ đãi cho nhà anh Mõ của làng sâu lạt bung biêng xách về. Còn lại toàn bộ con lợn được pha ra làm cỗ.

Để có cãi chữ THẬT ĐỀU kia thì Cỗ phải có anh CÂU ĐƯƠNG - danh từ để chỉ các tay dao thớt đầu bếp trong họ trong làng là Người được lựa chọn, có bầu bán và ê kíp, theo "nhiệm kỳ".

1. Tiết canh: từ lúc trói mõ.m lợn đã phải có bác dạng háng khoắng muối hạt để cầm và nếm tiết cho chuẩn. Món khoái khẩu cánh đàn ông mà sai là ông í ngồi ăn không yên đâu. Rồi cứ sụn họng thịt dải nướng, hành nướng rau thơm mà oánh thôi, tiết lợn quá dễ oánh phải không ạ?

2. Thịt luộc: vai, mông, đùi, thăn... Luộc trong một nồi lớn, thái khi vẫn còn nóng. To dài vuông quân chì, rắc muối hạt, đơm đĩa đầy. Cái nồi nước "xuýt" này ngọt khỏi bàn.

3. Áp chảo: ba chỉ dầy, áp chảo giòn bì (không quay lò), thái bản mỏng xếp đĩa.

4. Nướng: mông, vai thái vuông bao diêm, ướp mắm và hành khô, tiêu... Nướng xiên than hoa. Có thể thay bằng sườn nướng.

5. Lòng dồi: cũng như mọi nơi, lòng dồi phủ tạng tất tật con lợn được luộc. Riêng cỗ dồi lợn cỗ này không dùng dồi tiết, dồi mỡ mà là dồi nạc băm (chỉ thịt nạc) với hành khô hành tươi. Thật đúng là "con lợn có béo, cỗ dồi mới thơm". Cái thứ dồi toàn nạc này, luộc chung nước luộc thịt, vớt nóng lên thì thơm và quyến rũ vô cùng. Mỗi đĩa lòng sẽ để một miếng dồi to lên trên miếng gan to, đủ mỗi người một combo 1 miếng như vậy trong mâm. (Khi ăn nta gắp kẹp cắn kèm như humbeger.)

6. Rau: thường là cỗ này không dùng rau lá ạ. Mà là củ xáo: xu hào, khoai tây ninh xương là phổ biến nhất. Thêm một món không thể thiếu đó là củ chuối ninh xương (review sau ạ). Khách thập phương hay con xa xứ vẫn chấm cho món này là linh hồn của mâm cỗ. Có lẽ vì lạ, vì mềm, vì bùi vì béo...chứ không phải vì cái củ mà nta chỉ đào bỏ đi.

7. Xôi oản trái cây: xôi trắng gạo mới thơm được đóng khuôn vuông, quê em gọi là Oản. + chuối.

8. Rượu nút lá chuối.

Cỗ 4: vâng là cỗ chỉ ngồi 4 người ạ. Đôi lúc thì có thể ngồi 6, nhưng chuẩn đét là ngồi 4, tất cả đồ làm cũng ưu tiên bội số 4. Bốn góc chiếu hoa chính cửa, giống các cụ ngồi Ù Chi nẩy, tổ tôm điếm.

Cỗ lấy phần: không biết gọi là cổ hủ hay là nét tây trước thời đại, không chỉ quê em, nhiều nơi em thấy. Ăn cỗ sẽ lấy phần sau khi ăn. Với mâm các cô/bà thì món dễ chia gói lấy về sau thường được tách riêng để ăn phần khác. Với mâm đàn ông ngập răng thì còn sao chia đó. Cỗ làng cỗ họ, bất luận thượng quan hạ dân, già trẻ lớn bé khi về phải bung biêng gói phần đầy đủ thịt/oản/chuối hỷ hả.

Xếp cỗ: cỗ ngồi 4, xếp theo vai vế, theo giới tính. Cụ ông, cụ bà, nam phụ lão ấu theo tuổi tác vai vế và thành phần chủ khách nội ngoại phải xếp cho đúng. Xếp sai là rách việc với truyền thông show-bit thôn.
Thời gian xếp: khách trước chủ sau. Vai vế tuổi tác từ trên xuống dưới, đàn ông trước đàn bà sau (trẻ con có thể ăn trước). Nếu có biếu phần ai phải biếu trước khi hạ mâm.
Không gian xếp: ưu tiên từ gian giữa ra biên, từ trong nhà ra ngoài sân... (Thiếu mâm thiếu chỗ, trẻ con xưa ngồi chân đống rơm là bình thường)

Ngày xưa nó là miếng ngon dành phần cho người nhà, cha mẹ con cháu... khi mình được đi ăn, là tí thụ lộc họ lộc thánh (miếng lộc thánh bằng gánh lộc trần), là cái dấu cho nta chào nhau bằng câu (cụ đi uống rượu về ạ). Là tí protein chia sẻ thời khó khăn mỗi dịp hiếm hoi có cỗ.

Thời nay vẫn vậy, cỗ 4 gói phần nó là cái bản sắc mà người quê em vẫn hoan hỷ giữ gìn. Và thay vì dùng từ ăn cỗ thì nơi "chặt to - kho mặn" quê em định danh là ĐÓNG CỖ cho nó oách, đúng cái trọng lượng của nó.

Mỗi miền mỗi khác, vô vàn lễ nghi, cách thức, đặc sản đặc trưng ẩm thực vùng miền. Em tin đâu đó cũng sẽ có nét chung của dải đất chữ S này.

Mời CCCM có nhã hứng review để mọi người đc thực vọng ẩm xa Cỗ Việt Nam.

Cháu đeo yếm dãi, lót lá chuối hóng!

P/s: riêng cái bóng đái lợn thì trẻ con chầu chực lấy về chế thành bóng hơi đá chơi!

Nom bát tiết canh ngon quá

 

[Tiên Tửu Phú Lộc]

Em thấy chả liên quan gì đến việc chia phần ở cỗ quê.

Có đấy
Người phố ăn cỗ quê mang phần về

 

[114hangbong]

Em thấy chả liên quan gì đến việc chia phần ở cỗ quê.

Thấy mọi người chia phần mình cũng chia phần mang về đấy thây cụ.

 

[Haparis]

Các cụ kéo em dậy với
Thôi thì âu cũng là ko có duyên với gái làng ta.
Nên đành đưa sáo sang sông vậy.
Các cụ chọn ngày phá dậu mồng tơi đi...
...em....em.....ưng rồi

Ô e chào cụ đồng hương ạ, quý hoá quá

 

[V.T.K]

Em thấy chả liên quan gì đến việc chia phần ở cỗ quê.

Từ đó em thấy rất thông cảm việc chia phần trong mâm cỗ ở quê.

Cụ Tài dạy phải ạ!

Theo những nghiên cứu kinh điển của em về môn "lấy phần học" thì chiêu thức của mợ Bông được gọi là "trút cỗ"

 

[DaDieuchienxu]

Củ sắn như cụ nói là củ đậu, hay củ sắn trồng để lấy bột (trong khoản ngô, khoai, sắn) ạ?

Miền Nam gọi củ sắn, còn miền Bắc gọi là củ đậu mợ ạ.
Thứ này xào vs mực khô xắt chỉ, chất ngọt từ trong củ đậu hòa quyện vs ngọt từ mực tươm ra hòa quyện vs nhau ăn tốn cơm lắm.
Bữa nào mợ làm cho ox ăn thử. Nhớ rải thêm ít ngò & rắc tiêu.

 

[Le80]

Nói chuyện lấy phần cỗ cưới em kể lại chuyện về ăn cưới Tiền Hải TB. Cô dâu là thư ký mới về làm phòng em, thương nó xa xôi một đoàn mấy anh chị vp rủ nhau đi xe khách về. Bọn em không quen cứ tưởng nhà xe Phiệt Học là uy tín nên hỏi nó về TH không? Nó bảo có nên cả hội lên xe. Ai ngờ về đến thị xã thì nó trả khách đẩy bọn em xuống giữa đường. Cả hội lên taxi đến nhà cô dâu. Vì đến muộn nên vừa ngồi vào bàn nhà trai đã đến rước dâu rồi. Mà mâm bọn em lại sát ngay cổng vào nên ngồi rất ngại. Thôi thế là bao nhiêu giò, nem, thịt quay , xôi bọn em tống hết vào cái cặp tài liệu của một cậu em xách theo. Rồi tiễn dâu xong bọn em đi chơi loanh quanh nhà thờ dưới đó rồi bắt xe khách về lại HN. Lên xe cả hội mới khui tôm, giò, nem, xôi..ra ăn trả bữa. May thế có cái cặp chứ chị em toàn đeo túi bé tý thì cả hội đói to. Từ đó em thấy rất thông cảm việc chia phần trong mâm cỗ ở quê.

Ủa, em thấy Phiệt học xe khách 29-45 chỗ chuyên tuyến Tiền hải mà nhỉ ( phần lớn về khu nam Tiền hải)

 

[114hangbong]

Ủa, em thấy Phiệt học xe khách 29-45 chỗ chuyên tuyến Tiền hải mà nhỉ ( phần lớn về khu nam Tiền hải)

Có xe về Tiền Hải thật nhưng ít lắm đa phần về tp thôi ạ. Phải lên đúng xe cơ ạ mà nhà xe lại còn bán thương hiệu cho các xe ngoài nữa nên chất lượng không như nhau đâu. Lượt về bọn em có người hướng dẫn lên đúng xe có trà, cà phê bánh cáy và khăn ướt. Hỏi sáng cũng đi xe PH mà sao khác thế họ bảo đấy là xe mua thương hiệu PH chứ không đúng xe PH xịn.

 

[LeTai1979]

Có đấy
Người phố ăn cỗ quê mang phần về

Thấy mọi người chia phần mình cũng chia phần mang về đấy thây cụ.

Già nên lẫn cả rồi, câu chuyện có chỗ nào nói đến chia phần trong mâm cỗ ở quê đâu ạ?

 

[LeTai1979]

Cụ Tài dạy phải ạ!

Theo những nghiên cứu kinh điển của em về môn "lấy phần học" thì chiêu thức của mợ Bông được gọi là "trút cỗ"

Cụ chuẩn, nhất thời em ko nghĩ ra.

 

[114hangbong]

Già nên lẫn cả rồi, câu chuyện có chỗ nào nói đến chia phần trong mâm cỗ ở quê đâu ạ?

Cụ nhảy dù không đọc chuyện Chã Phá kể bị các bà sồn sồn cướp cỗ trên dàn mướp à ? Gớm chuyện lâu lắm mà giờ kể lại giọng vẫn con cú lắm.

 

[114hangbong]

Cụ Tài dạy phải ạ!

Theo những nghiên cứu kinh điển của em về môn "lấy phần học" thì chiêu thức của mợ Bông được gọi là "trút cỗ"

Ơ em ngồi chừng 20p như Chã đã bị hết sạch sành sanh sao lại gọi là trút còn Chã lại gọi là chia phần. Ứ phục cụ đâu..

 

[LeTai1979]

Cụ nhảy dù không đọc chuyện Chã Phá kể bị các bà sồn sồn cướp cỗ trên dàn mướp à ? Gớm chuyện lâu lắm mà giờ kể lại giọng vẫn con cú lắm.

Em đọc rồi, Mợ ko thấy 2 sự việc khác nhay hoàn toàn à?

 

[LÃO CANH NÔNG]

Em có một kỷ niệm buồn cười khi ăn cỗ cưới ở quê em mấy chục năm trước, kể hầu mợ và các cụ

Năm 199x, Lúc ý em tầm 25 tuổi, được mời cỗ cưới nhà đối tác, đến hơi muộn nên xếp vào cùng mâm với 5 mợ sồn sồn trên dưới 40 cũng vừa bắt đầu ăn.

Dù Thị xã Hải Dương em khi ấy không có tục lấy phần nhưng 5 chị này có lẽ cùng 1 đội dáng dân công chức đã thủ sẵn nhiều túi. Vào bữa họ ăc cực nhanh những bát có nước, sau đó họ hỏi: chú có lấy phần không? Em lắc đầu.
Vậy là những món khô họ chia ngay làm 5 phần và cho vào các túi nhanh như chảo chớp. Em sững sờ trước sự quái dị này với thực tại không thể phũ hơn: ngồi khoảng 20p ăn đc vài miếng thì bàn cỗ chỉ còn bát đĩa nhẵn quẹn.

Thấy em ngơ ngác, một chị có vẻ ngượng nói: Ơ, mình lấy hết thì chú này ăn bằng gì nhỉ? Thôi để lại ít giò để chú ấy ăn.
Một bà chị khác mau mồm nói luôn: chị em mình về rồi chú ấy cũng chẳng ngồi lại một mình đâu! thôi về nhanh qua nhà cất đồ còn đi làm rồi chân 5 tay 10 vơ nốt đĩa thuốc lá trên bàn cho vào túi.

Lúc này em bực quá thể bèn cầm cái bát đôi đũa của mình đưa cho bà chị vừa nói vào bảo: đúng rồi, em cũng không ăn đâu, chị cầm về nốt đi. Nói rồi đặt trước mặt chị ấy và đứng dậy, tìm gia chủ đưa phong bì mừng rồi ra về

Bài học của em sau đó: hàng chục năm sau, khi đc mời cỗ cưới, nhất là bét em cũng không ngồi cùng mâm nào có quá 2 bà sồn sồn
Tất nhiên giờ thì khác ạ

Mặt tích cực là cụ đã góp phần để cho các mợ ấy được phần mang về cụ ạ.
Thế là ổn rồi.

P/s: cụ check vùng kín giúp em.
Em cảm ơn lịch hẹn của cụ dưng lúc đó em ko có nhà, chắc tận đầu tháng 12 em mới về lại VN

 

[Le80]

Có xe về Tiền Hải thật nhưng ít lắm đa phần về tp thôi ạ. Phải lên đúng xe cơ ạ mà nhà xe lại còn bán thương hiệu cho các xe ngoài nữa nên chất lượng không như nhau đâu. Lượt về bọn em có người hướng dẫn lên đúng xe có trà, cà phê bánh cáy và khăn ướt. Hỏi sáng cũng đi xe PH mà sao khác thế họ bảo đấy là xe mua thương hiệu PH chứ không đúng xe PH xịn.

Đúng là bán thương hiệu ạ, còn xe khách chính chủ PH là xe đề số 5, xe 7 chỗ fortuner cũng chuẩn PH nhưng limousine 17 chỗ (xe felix 25 chỗ cải tạo) là xe mua thương hiệu

 

[V.T.K]

Mặt tích cực là cụ đã góp phần để cho các mợ ấy được phần mang về cụ ạ.
Thế là ổn rồi.

P/s: cụ check vùng kín giúp em.
Em cảm ơn lịch hẹn của cụ dưng lúc đó em ko có nhà, chắc tận đầu tháng 12 em mới về lại VN

Lão Nông rân đi tây nhớ "lấy phần" cho ăn nem nhé! Hàng nóng hàng nguội là em hóng lão!