Giả sử em với cụ táng nhau cùng chung mục đích mở mang bờ cõi và cuối cùng em thắng, về sau con cháu nó cứ lấy tên em (Ngaydoclap) hoặc tên cụ (XPQ) để đặt tên một con đường nào đó thì cũng không vấn đề gì cụ nhể nhưng xem ra tên đường là XPQ thì hơi khó hiểu, lại phải có thêm cái biển to phạc đặt đầu đường để giải thích có vẻ hơi tốn kém tẹo.
Nhục bình thường thôi.
Cụ Tố Như cũng có câu : "Hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn".Chúng mình thường được tuyên truyền rằng người Nam mình khí khái,thà chết chứ không chịu hy sinh.Đấy cốt là để khích động sĩ khí dân chúng tòng quân bảo vệ tổ quốc một phần,một phần là để bảo vệ quyền lợi của các tập đoàn thống trị.Thực ra,đối diện cái chết,ai cũng xác thịt con người.Càng biết nhiều thì càng có nhiều lựa chọn,suy nghĩ và cân nhắc.Thế nên ông Lông trạch Đông bên Tàu mới bảo bọn trí thức là cục qứt,chẳng qua vì để họ chấp nhận hy sinh thì không dễ như khích động mấy anh bần lông khố tải.
Xét cá nhân cụ Mạc lúc bấy,mặc dù cũng đã dựng cờ khởi nghĩa chống lại cương thường phong kiến nhà Lê nhưng cũng vẫn là một tín đồ Nho giáo.Sự nô dịch về tư tưởng mà cụ chịu nhục thì đến tận giờ con cháu vẫn đang tiếp tục nhục thây.Dân An Nam ngày nay chả ai bắt vẫn xì xụp lạy Ngọc Hoàng ngọc hiếc,thái thượng thái thiếc,rồi đương niên hành khiển nhiệm kỳ mấy con ma vua Tàu ngày xưa.Nếu biết điều đó thực sự là nhục,một nỗi nhục nô dịch văn hóa thì cách nhìn sẽ khác.
Cho nên,em nghĩ bác oánh giá cụ Mạc theo nhãn quan anh hùng các mạnh mà chúng mình được giáo dục,thế e là không phù hợp.