Lý do Trung quốc dù cai trị độc đảng, dù tham nhũng vv vẫn phát triển như vậy là vì tố chất về sản xuất kinh doanh của người Trung quốc tốt.
Sự thịnh vượng hiện đại được tạo nên dưới thời chủ nghĩa tư bản đa đảng phương Tây nên đã số chúng ta cứ mặc định "phải đa đảng, phải không tham nhũng mới phát triển được". Thực ra không phải. Những dân tộc tố chất tốt và linh hoạt như Trung quốc, chỉ cần không bị cấm kinh doanh là tự họ sẽ phát triển, bất chấp điều kiện chính trị như thế nào.
Người Hoa có năng khiếu bẩm sinh về sản xuất và buôn bán. Cái làm Trung quốc tụt hậu hơn 1 thế kỷ từ cuối TK18 đến cuối TK20 là do các chính sách của giới thống trị, chứ trước đó Trung quốc đã từng là nền sản xuất lớn nhất thế giới trong nhiều thế kỷ.
Như vậy, cái làm cho Trung quốc phát triển được đến như hiện tại, bất chấp độc trị và tham nhũng, chính là yếu tố con người. Ngay tham nhũng của TQ về đại thể cũng là tham nhũng "được việc" chứ không phải là dạng tham nhũng "ăn hại" như rất nhiều nước đang phát triển (trong đó có cả VN).
Thế nào là "tham nhũng được việc":
- Trước hết, lãnh đạo có một chương trình làm việc đúng đắn. Cái này thì không phải tham nhũng mà cần có trình độ thực sự.
- Quyết liệt, bằng mọi giá thực hiện chương trình đã vạch ra. Cái này TQ làm rất tốt, và VN rất tệ. Tôi đã chứng kiến Thượng hải giải tỏa sạch bách 1 khu dân cư cũ rộng gấp nhiều lần khu Kim liên-Trung tự chỉ trong vòng có 5 tháng. Khác hẳn với VN, giải tỏa có 1 đoạn từ Ô chợ dừa đến Giảng võ mà hơn chục năm nay chưa xong.
Đầu tư công ở TQ tham nhũng ăn bớt rất lớn, nhưng lãnh đạo TQ làm việc trên tinh thần "phải hoàn thành mới có tham nhũng" chứ không phải "làm đến đâu tham nhũng đến đó" câu dầm như VN.
- Tạo điều kiện cho doanh nghiệp và ép doanh nghiệp ăn chia lợi nhuận về sau. Tôi từng làm việc với 1 ông chủ hóa chất ở Giang Tây. Lúc ông này khánh thành 1 nhà máy hóa chất mới đầu tư gần 100 triệu tệ (300 tỉ đồng) có mời tôi sang, ông ta kể rằng được chính quyền ở đó tạo mọi điều kiện về mặt bằng, điện nước, giấy phép hành nghề (giấy phép mở nhà máy hóa chất ở TQ rất khó và phức tạp) với giá 5 triệu tệ (17 tỉ đồng). Ông này chồng tiền, và 1 tháng sau mọi chuyện xong hết.
Giang Trạch Dân sau khi lên nắm quyền (1991) đã đề ra thuyết "xã hội hài hòa". Chính cái "tham nhũng được việc" lại rất phù hợp với tinh thần "xã hội hài hòa" (thực ra là lợi ích hài hòa) của Giang. Tất nhiên, sau 1 thời gian phát triển thì thực trạng nó diễn hóa ra xu hướng "ăn càng ngày càng nhiều" khiến dân chúng ngày càng bất mãn và nền kinh tế có dấu hiệu không chịu nổi. Như trường hợp Lâm Húc Đồng, chỉ là giám đốc công ty cấp nước thành phố nghỉ mát Bắc Đới Hà (tỉnh Hà bắc) đã ngang nhiên đến mức ra điều kiện cho khách sạn Shang-ri-la Bắc Đới Hà rằng "phải có 10 triệu tệ (35 tỉ đồng) thì mới mở van nước". Shang-ri-la không chịu nổi tố cáo ra công an và Lâm bị bắt ngay sau đó, nhưng ví dụ cho thấy quan chức TQ ăn dày đến mức nào.
