Với ngót bốn chục năm (!) kinh nghiệm về trường chuyên lớp chọn (Bản thân học lớp chuyên, tất cả các con học trường/lớp chuyên), em mới tự hỏi mình - và hỏi các Mợ/Cụ luôn:
- Mục tiêu phấn đấu để con vào học trường/lớp chuyên ở nước ta là gì???
Cá nhân em thiển nghĩ:
- Thời bọn em học lớp chuyên (hồi đó HN chỉ có chuyên toán và chuyên ngữ Nga & Anh; mỗi tỉnh được một/2 lớp chuyên toán/văn, cấp Bộ thì chỉ có chuyên Toán/Lý và Ngoại ngữ Tổng hợp & Sư phạm) thì đâu đó tới 70% là do sự đam mê (thực sự) đối với môn chuyên, từ bé đã tham gia câu lạc bộ rồi đi thi học sinh giỏi môn đó các cấp: quận huyện, tỉnh thành, quốc gia; ngoài ra chỉ tầm 30% vào chuyên là do "dòng đời đưa đẩy" (!) - Như em là một ví dụ!
(có thể kể thành một câu chuyện độc lập!). Thời này, hầu như chỉ có ai đam mê mới học chuyên và đa số sau đó khi trưởng thành thì đều làm công việc liên quan tới môn chuyên của mình!
- Còn từ khi có chủ trương và thành lập một cách đại trà các trường chuyên với đủ các bộ môn chuyên thì em thấy tuyệt đại đa số chắc phải tới70% là học trường chuyên lớp chọn chỉ với mục tiêu đỗ/được chọn vào những trường đại học xịn, ngành hot hoặc xin được học bổng tốt đi du học chứ không còn sự đam mê nữa... Và đâu đó cái hệ sinh thái trường chuyên lớp chọn này cũng là một hệ thống kiếm tiền ác liệt trong ngót hơn hai chục năm qua!
- Và vòng xoáy cứ thế tiếp tục với mức độ ngày càng khủng...
Bản thân cái khái niệm trường chuyên/dành cho trẻ có năng khiếu đã bị hiểu méo mó đi ở ta khi so với hệ chuyên của các nước phát triển! Trẻ con ở các trường này tại các nước phát triển nó khủng thật sự luôn!Đó là sự đam mê đi đôi với năng lực đặc biệt! Cậu lớn nhà em khi du học bên Mỹ có kể lại ở Trường Công nghệ MIT không hiếm những sinh viên khi vào năm thứ nhất thời phổ thông đã có dăm ba bằng phát minh sáng chế công nghệ! Còn nhà mình thì em cứ mạnh dạn phát biểu chuyên bây giờ chỉ là luyện kỹ năng thi thố cấp cao thôi chứ chưa được là khuyến khích và phát triển các đam mê của hệ chuyên!
Kết luận: Hệ chuyên có cần không? CÓ! Nhưng phải thay đổi về triết lý đào tạo của hệ này! Các bậc cha mẹ cũng nên tỉnh táo, không nhất thiết con hàng xóm nó gồng được chuyên thì con mình cũng phải gồng chuyên!
Theo em nghĩ, hiện tại sự lựa chọn hướng học và nơi học cho con mình tương đối đa dạng!