Trường chuyên lớp chọn về cơ bản vẫn nên giữ lại và duy trì mở rộng... tuy nhiên nên điều chỉnh lại về cơ chế tài chính, tự chủ, mục tiêu một cách rõ ràng... thì mới thực sự hiệu quả. Nên chăng xây dựng một mô hình 20% - 80% kinh phí cho các trường chuyên, 20% là từ nhà nước cấp theo mô hình đơn đặt hàng thông qua chế độ học bổng ( chủ yếu các em nghèo nhưng cực giỏi) 80% còn lại là tự chủ, trường kêu gọi các quỹ, học phí.... để duy trì hoạt động trường.
Giải pháp như vậy nhất cử lưỡng tiện cho cả hai.... và cũng phù hợp với một số nước tiên tiến trên thế giới.
Xin copy một bài trên facebook.
(...
TRƯỜNG CHUYÊN CỦA ISRAEL
Ngày 02/11/2015, tôi được tới thăm một trường chuyên của Israel, PTTH nội trú năng khiếu Israel Arts and Science Academy (IASA). Đây là một trong hai trường đào tạo HS năng khiếu lớn nhất của Israel, chuyên về: Khoa học, Nghệ thuật, Âm nhạc cổ điển và Khoa học nhân văn.
Trường có khoảng 200 HS. Đây là một trường nội trú "giàu',
được cộng đồng Do Thái khắp nơi trên thế giới chuyển tiền về chăm sóc. Khoảng 80% HS có học bổng do các cá nhân và công ty ủng hộ. Số còn lại, thì lại được hỗ trợ tài chính của nhà nước!
HS trường này thường xuyên phải học ở mức độ siêu cao. Cách học là phải tự học, tự nghiên cứu, chỉ khi nào không hiểu mới đi tìm thầy giáo để hỏi thôi. Lớp 10 và 11 đã học chương trình như ở đại học. Hầu hết các HS trong trường đều đang theo đuổi những dự án nghiên cứu riêng.
Trường có những HS lớp 12 đã được đăng bài báo khoa học trên tạp chí khoa học rồi.
40% cựu HS đang là tiến sỹ, nếu vào quân đội thì cũng làm ở vị trí lãnh đạo cơ quan tình báo, hoặc nghiên cứu, sáng chế. Có những HS vừa ra trường vài năm, khởi nghiệp và bán công ty vài chục triệu đô la.
HS phải thi vào trường rất khó khăn. Khoảng 500 hồ sơ chọn 100. Mà 500 HS này vốn đã rất đặc biệt ở khắp nơi trên cả nước Israel tập trung về.
Hầu hết mong muốn vào trường là của chính các HS, chứ ko phải của bố mẹ. Thậm chí có phụ huynh còn ngăn cản con vào đây vì sợ chương trình quá nặng, hoặc con đã trúng tuyển rồi còn ko muốn cho đi học. (Không có luyện thi như VN).
Ông hiệu trưởng Benovitz Itai nói: Kỳ thi gồm có 3 vòng.
* Vòng 1: Test tư duy logic, và âm nhạc, nghệ thuật... (tùy khoa) kiểm tra các công trình, các tác phẩm đã làm trước đó.
* Vòng 2: Phỏng vấn trưc tiếp mỗi thí sinh trong 1 giờ đồng hồ, do các đại diện các khoa và các chuyên gia giáo dục bên ngoài, để tìm hiều về ĐỘNG LỰC, ĐAM MÊ, TÒ MÒ NGHIÊN CỨU, NỖ LỰC KHÁM PHÁ... Không kiểm tra về kiến thức nữa.
*Vòng 3: Vòng quyết định nè: HS được mời vào trường tham gia hội trại suốt 3 ngày rưỡi. Suốt 3,5 ngày này để HS sống trong KTX, ăn rồi ngủ rồi chơi với các thí sinh khác và các anh chị HS lớp 11 của trường. Sau đó, chiều ngày thứ 4 khi tất cả các thí sinh về nhà, thì các chuyên gia giáo dục, chuyên gia tâm lý, các thầy cô giáo, và cả các HS lớp 11, sẽ ngồi bàn bạc, chấm và đánh giá "NẾT ĂN Ở" cuả từng HS. Ở vòng này, TÍNH CÁCH, ĐẠO ĐỨC, CƯ XỬ của học sinh mới là "ăn điểm"
Cuộc đánh giá này khó khăn và căng thẳng, thường kéo dài tới 4h sáng. Các anh chị HS lớp 11 cũng phải đưa ra nhận xét em nào cư xử coi được, em nào không...
Thầy hiệu trưởng Benovitz Itai giải thích: Vì các HS đặc biệt thường rất quái tính. Nên nhà trường đòi hỏi các bạn phải vừa học giỏi, vừa độc đáo đặc biệt, vừa phải có đạo đức và hòa nhập với môi trường tốt, hic hic
Đích đến của nhà trường không phải là giải thưởng các cuộc thi. Mà là trẻ phải đam mê nghiên cứu, hứng thú khám phá, tò mò (lại tò mò). Nhiệm vụ của GV làm sao để HS tự đứng được trên đôi chân của mình, hiểu về chính mình, biết mình đang mạnh điểm nào và yếu điểm nào.
Thầy kể, Hàn Quốc đã từng mời các thầy về dạy sao cho Hàn Quốc kiếm được giải Nobel đầu tiên. Nhưng các thầy đã từ chối, bảo: "Không, quan trọng nhất là phải có đam mê. Có đam mê sẽ có giải thưởng".
Và, HS ở đây em nào cũng quá mê học, nên trường phải có nhiệm vụ kìm bớt những con người chỉ biết cắm đầu nghiên cứu.
Nếu 1 người dốt mà độc ác thì bất quá hại được vài người, còn 1 người giỏi mà tàn ác thì có thể gây nguy hiểm cho hàng ngàn người, cho cả xã hội.
Các nhà khoa học có thể sẽ có những phát minh nguy hiểm, nên trong trường HS sẽ được học rất kỹ về TRIẾT HỌC VÀ ĐẠO ĐỨC khoa học.
Suốt 3 năm học, tất cả mọi học sinh buộc phải có 1 buổi chiều thứ 3 hàng tuần hoạt động cộng đồng, tới các nhà mở, bệnh viện để phục vụ. Ngoài việc thực hiện nghĩa vụ quân đội (Quy định ở Israel là 18 tuổi phải đi NVQS nam 3 năm, nữ 2 năm), 50% HS trong trường chọn hoạt động xã hội thêm 1 năm rồi mới vào đại học.
Tôi nhớ lại khi xem các phim về siêu nhân, thường có câu "quyền lực càng lớn thì trách nhiệm càng cao". Không ngờ giờ lại gặp một cách rất nghiêm túc ở trong chương trình học ở một ngôi trường Do Thái.
“Chia sẻ bài chị Trần Thu Hà”
....)
như doanh nhân nào chẳng có vài ảnh chụp với lãnh đạo.
