Đây là bài viết trên mạng TQ, em gg translate hầu các cụ:
Năm nay, thành quả kinh tế của Việt Nam khá nổi bật. Trong quý I, GDP của Việt Nam tăng trưởng 5,66% và GDP cả năm dự kiến tăng 6%. Việt Nam đang trở thành trạm trung chuyển quan trọng cho vòng chuyển giao sản xuất mới. BYD Electronics, Luxshare Precision, Foxconn Electronics và hàng loạt nhà máy may mặc của Trung Quốc đều đã chuyển sang Việt Nam. Nhưng Việt Nam cảm thấy chỉ chuyển giao nhà máy thôi là chưa đủ. Phải chuyển giao một phần công nghệ đường sắt cao tốc của Trung Quốc.
Thủ tướng Việt Nam *************** đã đưa ra yêu cầu rõ ràng với Tập đoàn Đường sắt Nhà nước Trung Quốc, hy vọng đường sắt cao tốc Trung Quốc-Việt Nam không chỉ xuất khẩu tàu cao tốc hình viên đạn mà còn xuất khẩu một phần công nghệ sang Việt Nam. Tại sao Việt Nam lại đưa ra yêu cầu này? Nguyên nhân chính là do tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung đã ăn thịt cua đầu tiên ở ASEAN. Khi xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung, Trung Quốc đã đảm nhận phần lớn kinh phí, bao gồm vốn đầu tư ban đầu và hỗ trợ vốn vay. Nhưng ngoài tiền, Trung Quốc còn xuất khẩu một phần công nghệ đường sắt cao tốc sang Indonesia.
Khi đó, nhiều người đặt câu hỏi, làm sao có thể dễ dàng chuyển giao công nghệ đường sắt cao tốc? Bạn thấy đấy, Hoa Kỳ, miễn là nó là công nghệ cốt lõi, sẽ nắm chắc nó trong tay và áp đặt nhiều biện pháp phong tỏa đối với Trung Quốc. Nhưng làm thế nào chúng ta có thể chuyển giao công nghệ đường sắt cao tốc mà chúng ta đã dày công nghiên cứu trong nhiều thập kỷ cho một quốc gia bên thứ ba? Có một sự hiểu lầm lớn ở đây.
Bất cứ thứ gì có thể được chuyển giao đều không phải là công nghệ cốt lõi. Đường sắt cao tốc có ba công nghệ cốt lõi. Một là hệ thống quản lý tín hiệu liên lạc. Tốc độ của tàu cao tốc rất nhanh, để tránh tai nạn ô tô, cần có hệ thống quản lý tín hiệu chặt chẽ và tỉ mỉ để giám sát và điều độ đầy đủ các tàu cao tốc đang vận hành.
Thứ hai, chạy hệ thống điều khiển. Công nghệ lái xe tự động đã được nói đến từ nhiều năm nay nhưng thực tế nó không phải là một công nghệ mang tính đột phá. Máy bay và tàu cao tốc đều được điều khiển tự động, lái xe bằng tay chắc chắn sẽ không thể kiểm soát được tốc độ nhanh như vậy. Hệ thống kiểm soát vận hành này bao gồm công nghệ lái xe tự động cốt lõi.
Thứ ba là hệ thống điện. Đường sắt cao tốc không đốt dầu hay than mà dùng điện. Nó là một bộ truyền động điện thuần túy và cần có sự hỗ trợ của hệ thống điện. Những công nghệ này không phải là thứ mà một quốc gia bình thường có thể làm chủ được. Ví dụ, Hoa Kỳ vẫn chưa xây dựng được đường sắt cao tốc.
Vậy Trung Quốc đang chuyển giao loại công nghệ gì cho Indonesia? Trên thực tế, cái chính là công nghệ dây chuyền công nghiệp hỗ trợ. Bởi vì đường sắt cao tốc là một chuỗi công nghiệp khổng lồ nên có các công ty sản xuất toa xe, bộ điều khiển, đường ray và rất nhiều công ty trong chuỗi cung ứng. Nếu tất cả các bộ phận, linh kiện đều được nhập khẩu từ Trung Quốc thì Indonesia sẽ không có quyền kiểm soát Đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung. Nếu thay một con ốc, nó sẽ phải sang Trung Quốc. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận hành tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung tại địa phương, Trung Quốc sẽ phải chuyển một phần chuỗi công nghiệp sang Indonesia, chủ yếu là một số công ty công nghệ dịch vụ hậu cần và thành lập chúng dưới hình thức liên doanh.
Có rất nhiều lợi ích khi làm điều này. Thứ nhất, chuỗi công nghiệp đường sắt cao tốc của Trung Quốc có thể được xuất khẩu sang Indonesia và mở rộng thị trường ra nước ngoài. Thứ hai, Indonesia cũng có thể đào tạo một nhóm kỹ sư địa phương. Công nghệ cốt lõi phụ thuộc vào Trung Quốc, nhưng vấn đề hậu cần và bảo trì cũng có thể do chính Indonesia giải quyết. Thứ ba, chúng tôi có thể thu được lợi ích lâu dài. Dịch vụ hậu cần của Đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung cũng là một miếng bánh lớn và chúng tôi có thể chia sẻ một phần lợi nhuận hàng năm.
Chẳng hạn, Airbus của Pháp, ngoài việc bán máy bay cho Trung Quốc, bảo trì phần mềm và cập nhật linh kiện cũng là những hoạt động kinh doanh sinh lời. China Southern Airlines là khách hàng lớn nhất của Airbus về dịch vụ hậu mãi tại Trung Quốc. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chuyển giao một phần công nghệ đường sắt cao tốc, đồng thời mong muốn tham gia vào chuỗi công nghiệp đường sắt cao tốc của Trung Quốc. Một mặt, Việt Nam muốn bồi dưỡng một nhóm nhân tài kỹ thuật bản địa. Những người này thiếu năng lực nghiên cứu và phát triển công nghệ mang tính đột phá nhưng vẫn có thể duy trì công việc bảo trì, bảo dưỡng đường sắt cao tốc hàng ngày ở Việt Nam.
Tuy nhiên, cốt lõi của việc sản xuất tàu cao tốc, hệ thống điều khiển vận hành, hệ thống chỉ huy tín hiệu và hệ thống truyền động điện thuần túy là không thể truyền ra bên ngoài. Đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung được khai trương đã lâu nhưng toàn bộ toa tàu vẫn phải nhập khẩu từ Trung Quốc. Nhưng Việt Nam muốn nhiều hơn thế. Họ muốn tái tạo hoàn toàn trải nghiệm của tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung. Vì xây dựng đường sắt cao tốc cần rất nhiều tiền nên GDP hàng năm của Việt Nam chỉ đạt 430 tỷ USD. Theo tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung, chi phí mỗi km là 58 triệu USD, dự án "Đường sắt cao tốc Bắc - Nam" của Việt Nam có tổng chiều dài 1.559 km và cần vốn đầu tư ít nhất 90 tỷ USD.
Với tiềm lực tài chính của Việt Nam, việc kiếm được nhiều tiền như vậy là điều không thể tránh khỏi việc phải vay mượn từ Trung Quốc. Nói cách khác, Trung Quốc phải cung cấp tiền và một phần công nghệ phải được chuyển giao cho Việt Nam, vậy Trung Quốc nhận lại bao nhiêu? Đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung của Indonesia chuyển 40% vốn cổ phần sang Trung Quốc Đây là chìa khóa.
Ngày nay, Việt Nam chủ yếu đảm nhận các nhà máy trung nguồn và hạ nguồn của Trung Quốc, chủ yếu là các doanh nghiệp thâm dụng lao động, lợi nhuận thấp, toàn bộ số tiền kiếm được đều là tiền khó kiếm được. Việt Nam muốn mở rộng hơn nữa huyết mạch kinh tế giữa miền Bắc và miền Nam và xây dựng đường sắt cao tốc, là những dự án cơ sở hạ tầng lớn không thể bỏ qua. Nhưng đầu tư phải chú ý đến lợi nhuận Việt Nam có thể mang lại cho Trung Quốc bao nhiêu? Đường sắt cao tốc hoàn thành liệu có quay lưng? Đây là tất cả những gì chúng ta cần phải xem xét trước.
