Em vừa tìm được cái nghiên cứu này về chi phí xây dựng, vận hành đường sắt cao tốc ở châu Âu. Nghiên cứu thực hiện năm 2009 khi đó chưa có đsct 350 km/h của TQ.
Theo đó chi phí vận hành chiếm phần lớn, lớn hơn nhiều chi phí bảo trì hạ tầng lẫn tàu.
Ví dụ tuyến TGV rẻ nhất thì phí vận hành cũng khoảng 0.07-0.09 EUR trên mỗi khách.km, nếu áp cho 1500km của tuyến Bắc-Nam sẽ tốn chi phí vận hành khoảng 120 EUR mỗi khách, giá EUR năm 2002 nhé các cụ.
Các tuyến khác đắt hơn nhiều, ví dụ ICE-2 của Đức có chi phí 0.1766 mỗi khách.km, sẽ tốn khoảng 264 EUR mỗi khách.
Như vậy nếu VN học theo châu Âu thì lỗ là chắc chắn, các cụ chú ý con số là EUR năm 2002, tính đến giờ phải nhân 1.5 lần nữa, tức là 120 EUR năm 2002 bằng 180 EUR bây giờ.
Em đang tìm chi phí vận hành tuyến 350 của TQ mà chưa thấy. Tuy vậy em đang nghĩ thế này: bỏ qua chi phí bảo trì đường và tàu thì chi phí vận hành còn mỗi nhân công và năng lượng.
Tiêu thụ điện thì ta có con số khoảng 80kwh mỗi khách cho tuyến Bắc - Nam, từ kinh nghiệm của tuyến 350 Bắc Kinh - Thượng Hải. Nói chung tàu điện đều chạy hiệu quả cao nên cơ bản chi phí sẽ tương đương nhau, chỉ khác nhau do cách vận hành thôi (tàu dừng nhiều hay ít, dài hay ngắn, nhanh hay chậm, ...). Giá điện của châu Âu rất cao nên cái này cũng sẽ ảnh hưởng đến chi phí vận hành cao.
Chi phí nhân công: nói chung châu Âu so với TQ thì bảo thủ (quy trình rườm rà), lạc hậu, tự động hóa kém, nhân công đắt đỏ... thế nên em kỳ vọng chi phí vận hành của TQ sẽ thấp hơn châu Âu rất nhiều.
Một yếu tố làm tăng chi phí vận hành tàu ở châu Âu là công nghệ cũ mới không đồng bộ, đường cũ lạc hậu, chạy hỗn hợp nhiều loại tàu, thích chạy cả khách lẫn hàng kèm metro chứ không chuyên biệt như TQ. Việc này tăng cả chi phí năng lượng (do không chạy được tốc độ tối ưu, phải tránh bọn đi chậm, nhường bọn đi nhanh, đèn đỏ nhiều) lẫn nhân công (lắm tàu thì điều độ khổ, lái tàu cũng mệt hơn, ...)
Nói chung áp dụng công nghệ tự động hóa hiện đại cho tuyến đsct, VN có thể vận hành ở mức chi phí thấp hơn nhiều châu Âu:
+ Chi phí điện: chi phí điện trên mỗi khách.km có thể chỉ bằng 1/2 châu Âu do giá điện thấp hơn (VN còn có thể tận dụng nguồn điện mặt trời dư thừa với giá rất rẻ) và vận hành hiệu quả hơn do đi đường riêng.
+ Chi phí nhân công: Hiện tại chi phí nhân công VN chỉ bằng 1/8, sau này VN tăng GDP đầu người lên 10k thì cũng chỉ bằng 1/4 châu Âu. Áp dụng công nghệ điều hành đường sắt mới tăng tự động hóa, tốn ít nhân lực hơn châu Âu, thì chi phí có lẽ chỉ còn 1/10 châu Âu.
Như vậy VN có thể vận hành đsct với chi phí chỉ bằng 1/5-6 châu Âu trong nghiên cứu, khoảng 40-50$ ~ 1 triệu đồng mỗi khách trên tuyến Bắc - Nam. Đạt được mức đó thì có thể bán vé tàu Bắc-Nam với mức giá 1.5-2tr mà không bị lỗ.
