Đây là bài viết của PGS TS Bùi Xuân Đính, người từng hướng dẫn 11 NCS, hơn 30 học viên cao học, người mà các GS, PGS, của trường ĐH Luật HN cũng không xa lạ gì.
Bùi Xuân Đính đang ở trên Facebook. Tham gia Facebook để kết nối với Bùi Xuân Đính và những người khác mà có thể bạn biết. Facebook trao cho mọi người quyền chia sẻ và mở rộng và kết nối thế giới.
www.facebook.com
BÀN VỀ VIỆC LÀM LUẬN ÁN CỦA VƯƠNG TẤN VIỆT
Mấy ngày nay, mạng xã hội dậy sóng vì “Hiện tượng Tiến sĩ VƯƠNG TẤN VIỆT”. Tôi đang ở Huế thực hiện một số công việc, khá bận rộn, nên chỉ theo dõi (không thường xuyên) và có một số bình luận hơi ‘mạnh khẩu”. Hôm nay, về Hà Nội, mới có điều kiện tham gia bàn luận, với tư cách vừa là một cán bộ nghiên cứu có nhiều cuốn sách được bạn đọc, trong đó có cả giới Luật học biết đến; vừa là người từng hướng dẫn 11 nghiên cứu sinh (NCS) và hơn 30 học viên cao học đã bảo vệ luận án, luận văn. Tôi nói ra không phải để khoe khoang, mà để cơ sở đào tạo NCS. Trường ĐH Luật HN và lãnh đạo nhà trường, tất cả các vị sư, sĩ có liên quan đến quá trình học tập chương trình NCS, viết và bảo vệ luận án tiến sĩ của NCS. VƯƠNG TẤN VIỆT (NCS.VTV) thấy được tính chất nghiêm trọng đã xảy ra ở cơ sở đào tạo của các vị, để các vị dũng cảm nhận ra lỗi của mình, đặng sửa chữa để không còn mắc phải điều mà tôi cho rằng là tồi tệ nhất trong lịch sử giáo dục Việt Nam, xưa cũng như nay. Đây là tiếng nói của một nhà nghiên cứu, nhà giáo có tinh thần trách nhiệm cao, nghiêm cẩn trong công việc đào tạo: tôi đã từng đánh đổ chuyên đề Tổng quan của một NCS vì anh này copy gần như nguyên văn chuyên đề của một nguời khác, mặc dù, chủ tịch và thư ký hội đồng khuyên và đề nghị tôi “cho qua”, nhưng tôi kiên quyết chối từ. Tôi cũng từng được Bộ GD & ĐT giao thẩm định một luận án đã được bảo vệ ở cấp cuối cùng và tôi đã “đánh đổ”, vì NCS bịa tài liệu, đạo văn, luận án không làm nổi, làm rõ được chìa khóa của vấn đề luận án).
A. Trước hết, cứ cho là NCS. VTV có đầu vào “hợp luật và hợp lệ” theo quan điểm của Trường ĐH Luật Hà Nội thì không thể có chuyện chỉ sau hơn 2 năm một chút, anh chàng này đã bảo vệ được luận án, vì 2 lý do:
1. NCS. VTV là cử nhân, theo quy định phải 4 năm mới hết chương trình học tập (nói chung), nhưng hơn 2 năm đã “hoàn thành mọi phần việc”. Đây là cái sai đầu tiền, là sự vi phạm đầu tiên quy chế đào tạo, sự phạm luật đầu tiên của cơ sở đào tạo trường Đại học Luật Hà Nội (viết tắt CSĐTĐHL HN), nếu không đưa ra được lời giải đáp "hợp luật, đúng quy chế".
2. Thực tế ở một số cơ sở đào tạo (CSĐT), có một số NCS hoàn thành luận án trước thời hạn, song để được bảo vệ, không hề đơn giản, phải qua rất nhiều thủ tục và chờ đợi nhiều thời gian. Tôi cũng có một NCS (là cử nhân đi học), được 3 năm 8 tháng, em hoàn thành luận án (sau khi đã có phản biện độc lập đồng ý cho bảo vệ), em làm đơn xin bảo vệ trước thời hạn nhưng không được CSĐT chấp nhận, nên “đủ ngày, đủ tháng”, luận án của em mới được đưa ra bảo vệ. Không hiểu CSĐTĐHL HN dựa vào quy chế nào để cho VTV bảo vệ trước gần một nửa thời gian học tập? ĐỀ nghị CSĐTĐHL HN trả lời và Bộ GD & ĐT thanh tra làm rõ.
B. Quá trình học tập, viết và bảo vệ luận án của một NCS gồm rất nhiều công đoạn. Đề nghị Bộ GD & ĐT thanh tra làm rõ NCS. VTV có thực hiện đủ và đúng các bước, các công đoạn sau đây:
1. Học tập các môn học NCS, người đi học nếu vắng 3 buổi trở lên cho một môn học thì phải học lại mới được thi hết môn. Cho dù NCS. VTV “học online”, thì cũng cần xem lại các băng ghi hình xem NCS. có học đủ các môn học không, ai dạy môn học nào, dạy ngày nào, thi môn học ngày nào, đề thi ra sao, bài thi của các NCS phải lưu và điểm như thế nào, ai chấm, có quyết định thành lập hội đồng chấm bài thi môn học không?.Nếu học thiếu một môn nào đó, coi như không đủ điều kiện xét công nhận hoàn thành chương trình học tập để có thể bảo vệ luận án sau này.
2. Hoàn thành các chuyên đề NCS: không biết ở ngành luật ra sao, còn ở các ngành lịch sử - văn hóa, NCS phải viết 4 chuyên đề (mỗi chuyên đề từ 25- 30 trang), gồm 1 chuyên đề Tổng quan (lý thuyết, phương pháp…liên quan đến việc thực hiện đề tài luận án) và 3 chuyên đề có liên quan đến “hồn cốt’ của luận án. Phải bảo vệ thành công chuyên đề Tổng quan rồi mới được bảo vệ 3 chuyên đề còn lại, có CSĐT còn quy định thời gian bảo vệ 3 chuyên đề phải sau chuyên đề Tổng quan một tháng hoặc nhiều hơn). Đề nghị thanh tra xem NCS. VTV có hoàn thành đủ 4 chuyên đề không, có quyết định Hội đồng chấm chuyên đề không (ngày ra quyết định, người ký, thành phần của hội đồng, điểm cho mỗi chuyên đề, biên bản của hội đồng chấm chuyên đề), thời gian bảo vệ chuyên đề cách nhau bao nhiêu lâu?
3. Sau khi hoàn thành luận án, NCS phải trải qua 3 lần bảo vệ.
Lần 1: ở tổ bộ môn liên quan đến luận án của NCS. Đề nghị thanh tra xem NCS. VTV có qua khâu này không, nếu có thì phải có đầy đủ các giấy tờ, văn bản (đơn xin bảo vệ của NCS, ý kiến của giáo viên hướng dẫn, quyết định thành lập hội đồng, biên bản buổi bảo vệ, nhất là các ý kiến đóng góp về các hạn chế của luận án, cần phải bổ sung, sửa chữa. Để được bảo vệ luận án lần 1 này, NCS phải có ít nhất 2 bài báo liên quan đến nội dung luận án, đăng trên các tạp chí chuyên ngành tính điểm theo quy định. Đề nghị thanh tra xem hồ sơ của NCS. VTV có đủ các thủ tục này không.
Lần 2: bảo vệ luận án câp cơ sở. Đề nghị thanh tra lại các văn bản, giấy tờ của NCS.VTV, như lần bảo vệ ở tổ bộ môn nêu trên.
Sau đó, NCS sửa chữa luận án theo ý kiến đóng góp của hội đồng. Nhiêu CSĐT còn yêu cầu NCS phải chuyển luận án đã sửa chữa (gắn với bản giải trình) cho các thành viên ở Hội đồng bảo vệ luận án cấp cơ sở xác nhận đã sửa chữa, bổ sung luận án (trong đó, nhiều thầy rất quan tâm đến ý kiến góp ý của mình có được NCS. có tiếp thu hay không, nếu không thì không ký xác nhận, nên nhiều NCS rất ‘vất vả” ở khâu này. Các nhận xét này rất đa chiều, thậm chí trái chiều, khiến NCS rất "đau đầu", nên thời hạn 6 tháng không đủ để NCS sửa chữa luận án. Nhiều NCS đã “bỏ cuộc chơi” ở khâu này.
Sau khi sửa chữa luận án, NCS nộp luận án có xác nhận của giáo viên hướng dẫn, luận án được chuyển đến hai người phản biện độc lập (còn gọi là “phản biện kín”). không rõ những người phản biện kín luận án của NCS.VTV ra sao, nhưng tôi đề nghị thanh tra lại quá trình ‘phản biện kín này: ai phản biện, chuyên môn có phù hợp với đề tài luận án không? Ngày nhận luận án? Ngày trả nhận xét (hạn tối đa là một tháng, nhưng khó có việc chỉ trong vài ngày đã hoàn thành), ý kiến nhận xét của người phản biện kín (nhiều người thận trọng,‘khó tính’, bắt NCS phải gửi lại bản luận án đã sửa chữa sau khi có nhận xét.
Lần 3: bảo vệ chính thức (thời chúng tôi là “bảo vệ cấp nhà nước”, Bộ GD& ĐT ra quyết định, về sau, cơ sở đào tạo ra quyết định, nên gọi là cấp trường/ cấp đại học hoặc học viện, viện). NCS phải có đơn xin bảo vệ luận án cấp cao nhất, với hồ sơ đầy đủ, hợp lệ. Sau khi có quyết định của CSĐT, NCS. phải đăng thông tin bảo vệ luận án trên báo Nhân dân, QĐND hoặc một tờ báo có uy tín ở địa phương. Sau khi có “công báo” ít nhất 10 ngày (thời chúng tôi là 1 tháng), mới được tổ chức buổi bảo vệ chính thức.
Đề nghị thanh tra xem việc bảo vệ luận án “cấp chính thức’ của NCS. VTV có làm đúng các thủ tục, các trình tự như trên hay không. Cũng cần thanh tra lại biên bản của phiên họp hội đồng, để xem ý kiến của các thành viên ra sao.
Sau khi bảo vệ xong, NCS. còn phải làm nhiệm vụ sửa chữa luận án theo kết luận của hội đồng, để luận án được coi là chính thức, nộp vào Thư viện Quốc gia và trình lên cấp có thẩm quyền ra quyết định công nhận học vị tiến sĩ. Trong số các luận án đã trình lên, Bộ GD & ĐT chọn “ngẫu nhiên” 30% để mời các chuyên gia thẩm định (tôi có 6 lần được giao thẩm định, trong đó có luận án tôi đã ‘đánh đổ” - như đã nêu ở trên. Có luận án được đánh giá xuất sắc, khen hết lời (trong biên bản hội đồng), nhưng tôi chỉ cho là “rất bình thường” (đương nhiên là tôi chỉ ra đúng cái yếu kém của luận án).
Thưa cộng đồng Fb! Những điều tôi viết trên đây theo tinh thần chung của quy chế do Bộ GD & ĐT ban hành, có thể khác biệt đôi chút ở các CSĐT thuộc các ngành khác nhau. Tôi viết dài như vậy (có lẽ vẫn còn thiếu) để thấy được, để hoàn thành chương trình học NCS, viết và bảo vệ luận án tiến sĩ không hế đơn giản, “nhanh gọn’, rất nhiều NCS không bảo vệ đúng hạn, phải ra hạn, thậm chí có NCS sau 7 năm không bảo vệ được luận án, bị CSĐT “trả về”. Ấy vậy mà, Vương Tấn Việt ở tuổi 60, đã hoàn thành luận án trước nửa thời gian (!?). Tôi dám chắc, có sự “tắt mắt” ở đây, với lỗi không chỉ do NCS.VTV, mà còn ở người hướng dẫn, trưởng cơ sở đào tạo, các thành viên trong hội đồng chấm chuyên đề, hội đồng chấm luận án cấp cơ sở, những người phản biện độc lập, hội đồng bảo vệ luận án chính thức (cấp trường). Nói chung là ‘tắt mắt” có hệ thống! Mấy ngày qua, mạng xã hội, báo chí đã chỉ ra đấy là một sự sai phạm rất nghiêm trọng, cùng với sự mất tư thế, tư cách của một số người có trách nhiệm đã làm ô danh một ngôi trường đào tạo cán bộ ngành Luật có 45 năm xây dựng và phát triển, xúc phạm đến các vị lãnh đạo tiền bối có công xây dựng và phát triển trường, xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm những nhà giáo chân chính của trường, lầm mất uy tín và gây hoang mang cho hàng nghìn sinh viên đang theo học. Tôi đề nghị:
- Hủy bỏ bằng tiến sĩ của Vương Tấn Việt.
- Bộ GD & ĐT thanh tra toàn diện quá trình học tập, làm và bảo vệ luận án của NCS,. VTV theo các bước của quy chế đào tạo. Nếu đúng là sai phạm nghiêm trọng, tôi đề nghị: Bộ Tư pháp cách chức hiệu trưởng trong thời gian có NCS. VTV học tập và làm luận án tại trường (nếu không còn tại chức nữa thì kỷ luật “xóa tư cách hiệu trưởng nhiệm kỳ ….”; kỷ luật tất cả các vị có chân trong hội đồng chấm chuyên đề, hội đồng chấm luận án cấp cơ sở, những người phản biện độc lập, hội đồng bảo vệ luận án chính thức (cấp trường); đặc biệt kỷ luật nặng tập thể giáo viên hướng dẫn, những người phản biện độc lập, vì đã cho qua một luận án “dỏm”, góp phần cho “xuất xưởng” một tiến sĩ rởm, gây phẫn nộ dư luận, có thể coi là ‘tội lừa dối khách hàng”. Đề nghị Bộ Công an vào cuộc, điều ra rõ sự trạng để truy tố, đưa ra xét xử, để làm gương cho những kẻ khác. Lịch sử khoa cử nước ta thời phong kiến có ba vụ quan trường vì gian lận mà bị cách chức, bị tù, thậm chí có người chịu tội ”giảo” (thắt cổ cho chết). Tôi sẽ đăng các câu chuyện này vài ngày tới.
P/s; Tôi viết còn thiếu một phần việc nữa: trước khi bảo vệ chính thức, NCS phải lấy đủ 20 nhận xét của các nhà khoa học chuyên ngành, 3 cơ quan. Không biết, NCS. VTV có thực hiện bước này không? Có người bảo: từ năm 2019, các NCS không phải thực hiện việc này, song con gái tôi mới bảo vệ tháng 1/2024 vẫn phải thực hiện đấy mà việc này rất mất thì giờ (bản nhận xét pải có chữ ký tươi và con dấu cơ quan xác nhận), vì các nhà khoa học đều bận, lại ở xa. Không rõ, NCS. VTV có phải thực hiện công đoạn này không, nếu không thì vì sao và nếu có thì làm thế nào mà lấy được các nhận xét giữa thời Covid hoành hành? Thêm một câu hỏi nữa,
