[Funland] Tại sao các quốc gia thất bại?

[snipapple]

Mới trước đó hơn 100 năm thì châu Âu vẫn còn run cầm cập trước vó ngựa Mông Cổ, gần đó hơn thì Tây Ban Nha còn mới được giải phóng khỏi ách đô hộ của người Hồi giáo nhưng thành Constantinople lại vừa bị thất thủ vào tay người Hồi giáo.

Bạn không biết là thời đó thì khoa học kĩ thuật chưa phát triển. Nó dựa nhiều vào kĩ năng cưỡi ngựa bắn cung lòng dũng cảm, thiện chiến thì mông cổ thắng là đương nhiên. Chính vì phương tây đam mê tìm hiểu kĩ thuật nên họ vượt lên đó.chứ nếu dùng kĩ năng bắn cung thì phương tây làm gì có cửa. Đó là phong cách tư duy đó.tư duy duy lí.

 

[logiha]

KHông cần phải làm vậy hay do nhận thức hạn chế. Hay do thiếu tư duy tìm hiểu, khám phá. Nên nhớ các định luật vật lí ban đầu nó ra đời nhiều khi nó cũng ngớ ngẩn lắm. nên nhớ người phương tây thích khám phá, ban đầu đơn thuần chỉ là khám phá thôi để hiểu biết thôi. Còn người trung quốc tư duy hoàn toàn theo kiểu khác nên kết quả họ đạt được cũng khác. chứ không phải là họ không cần phải làm vậy cụ nhé. Người trung quốc phong kiến học văn thơ, luận thơ phú học làm quan để trị người quản lí người. Chứ người trung quốc đâu có óc tìm hiểu về thế giới tự nhiên. tại khoa học của trugn quốc làm gì có cái gì. sau này cách mạng thì trung quốc mới bắt đầu tìm hiểu và học tập khoa học kĩ thuật.

Cái này là tranh cãi giữa tự nhiên và con người. Em đồng ý với cụ một phần thôi. Bọn Tây lông cũng trải qua thời kỳ Dark Ages tăm tối ngu muội khác gì đâu. Đến Gallileo còn bị truy tố vì khám phá khoa học của mình.

Sau đó chết nhiều quá nên mới sang thời kỳ phục hưng và khai sáng đưa khoa học lên làm kim chỉ nam, dẫn đến việc nó đi và thống trị thế giới.

Nói chung có rất nhiều yếu tố ngẫu nhiên dẫn đến số phận của 1 quốc gia.

 

[XSim]

Thì đúng vậy.
Rõ là có phải vẫn là do yếu tố con người không nào ?

Bạn không biết là thời đó thì khoa học kĩ thuật chưa phát triển. Nó dựa nhiều vào kĩ năng cưỡi ngựa bắn cung lòng dũng cảm, thiện chiến thì mông cổ thắng là đương nhiên. Chính vì phương tây đam mê tìm hiểu kĩ thuật nên họ vượt lên đó.chứ nếu dùng kĩ năng bắn cung thì phương tây làm gì có cửa. Đó là phong cách tư duy đó.tư duy duy lí.

Nếu phương Tây nó giỏi như vậy sao mãi thời Columbus cũng chỉ ngang Tàu, nó giỏi thì phải vươn lên lâu rồi chứ Sau này Tàu nó lại vươn lại, sắp bằng Tây rồi đấy. Thế là hòa à

 

[snipapple]

Cái này là tranh cãi giữa tự nhiên và con người. Em đồng ý với cụ một phần thôi. Bọn Tây lông cũng trải qua thời kỳ Dark Ages tăm tối ngu muội khác gì đâu. Đến Gallileo còn bị truy tố vì khám phá khoa học của mình.

Sau đó chết nhiều quá nên mới sang thời kỳ phục hưng và khai sáng đưa khoa học lên làm kim chỉ nam, dẫn đến việc nó đi và thống trị thế giới.

Nói chung có rất nhiều yếu tố ngẫu nhiên dẫn đến số phận của 1 quốc gia.

đó là quá trình tích lũy về lượng và chất của họ. Ai chả đi lên từ số 0 hay từ sự mê muội, nhưng sự phát triển đi lên nhanh hay chậm hoặc đứng yên đi ngang. p tây cũng thế, ít nhất có những con người nó gợi mở lên những kiến thức, còn bạn thấy ở vùng đông nam á, có bao giờ thấy đề xuất những kiến thức kiểu như vậy. Đó chẳng phải là nhận thức à.

 

[snipapple]

Nếu phương Tây nó giỏi như vậy sao mãi thời Columbus cũng chỉ ngang Tàu, nó giỏi thì phải vươn lên lâu rồi chứ Sau này Tàu nó lại vươn lại, sắp bằng Tây rồi đấy. Thế là hòa à

Cụ nghĩ p tây không cần tích lũy về tri thức, chắc sinh ra đã có luôn. Tàu vượt lên phương tây cũng chả có gì lạ. Vì bây giờ họ hiểu vấn đề rồi họ thực dụng họ đề cao khoa học kĩ thuật, đề cao nghiên cứu tự nhiên thì họ vượt lên thôi. Họ có lí tưởng, và có hành động. Cái đó là hợp logic, còn ai có định kiến ngớ ngẩn mới nghĩ người trung quốc sẽ mãi kém cỏi.

 

[XSim]

Cụ nghĩ p tây không cần tích lũy về tri thức, chắc sinh ra đã có luôn. Tàu vượt lên phương tây cũng chả có gì lạ. Vì bây giờ họ hiểu vấn đề rồi họ thực dụng họ đề cao khoa học kĩ thuật, đề cao nghiên cứu tự nhiên thì họ vượt lên thôi. Họ có lí tưởng, và có hành động. Cái đó là hợp logic, còn ai có định kiến ngớ ngẩn mới nghĩ người trung quốc sẽ mãi kém cỏi.

Thế thuyết tố chất con người của cụ đi về đâu rồi? Ai nỗ lực và có định hướng đúng thì đều sẽ thành công phải không nhỉ

 

[logiha]

TQ thời đó có đủ các yếu tố như cụ nói : hải quân, súng ống, ....và như cụ phán "cực phát triển". Ấy vậy lại không có tầm nhìn xa....vậy là do yếu tố con người rồi. Và sau đó thì ....như các cụ đã biết, triều đình nhà Thanh -TQ bị các nước phương Tây xâu xé....từ tiểu Thực dân Bồ Đào Nha, đên Anh, Pháp, ....

Em vẫn giữ quan điểm là do địa lý quyết định.

TQ chỉ cần tập trung phát triển về phía Tây, chứ phía đông là đại dương nó quan tâm làm gì trong khi phía Tây còn rộng bao la bát ngát, có con đường tơ lụa và nhiều quốc gia trung Á khác.

Nó là 1 vương quốc lớn, nó chỉ quan tâm tới việc trị những tiểu quốc nhỏ xung quanh (như VN) chứ cần gì phải thiết lập vùng đất thuộc địa mới ở tít châu lục xa.

 

[X_axe]

ĐEO CHUÔNG CHO MÈO - TRUYỆN NGỤ NGÔN CỦA AESOP
Chuyện kể rằng: Từ xửa từ xưa, Mèo đã có cái thú là ăn thịt Chuột. Vì thế, Chuột mới đẻ ra là đã sợ Mèo rồi.
Nhà Chuột giận lắm, nhưng nghĩ mãi mà không ra cách để trị Mèo. Một hôm, Làng Chuột họp nhau lại. Thôi thì đủ mặt Chuột già, Chuột trẻ, Chuột lớn, Chuột bé… Từ ông Chuột Cống rung rinh béo tốt, bệ vệ sang trọng, đến anh Chuột Nhắt láu lỉnh, tinh ranh, cả anh Chuột Chù chậm chạp, lù đù.
Khi mọi người đã có mặt đầy đủ, Ông Cống mới lên giọng dạy rằng: "Cái giống Mèo quái quỷ kia sở dĩ nó chụp được anh em mình chi vì trời phú cho nó cái tài rình mò và khéo bắt lén mà thôi. Tôi đã nghĩ ra cách này tuyệt hay: Bây giờ, chúng ta mua một cái lục lạc buộc vào cổ Mèo. Như thế thì nó đi đến đâu, tiếng nhạc vang lên đến đấy, chúng ta biết đường mà ẩn náu cho kỹ. Đố nó còn làm gì nổi chúng ta nữa. Tôi nói có phải không?".
Nghe Ông Cống nói xong, tưởng tượng ra cái vẻ mặt tiu nghỉu, thất vọng của Mèo, cả Làng Chuột thích thú, dẩu mõm, quật đuôi lấy làm bái phục cái mưu kế chí lý ấy, đồng thanh ưng thuận. Ông Cống sướng phổng cả mũi.
Mấy ngày sau, lục lạc đã kiếm được, Làng Chuột lại họp để cử người đi đeo lục lạc cho Mèo. Trước khi vào cuộc họp, ai nấy hớn hở, lao xao, bảo nhau là sắp thoát ách của Lão Mèo tai ác rồi.
Nhưng đến khi Hội đồng Chuột đưa ra câu hỏi, rằng: "Ai dám đem lục lạc đeo vào cổ Mèo?". Lạ thay, cả Hội trường im phăng phắc. Chẳng có một cái tai nào nhúc nhích. Không khí cuộc họp thật là căng thẳng, ngột ngạt.
Biết cử ai làm cái việc “đại sự” này bây giờ, khó quá. Bất đắc dĩ Làng Chuột đành cắt Ông Cống, vì chính Ông Cống đã xướng lên cái việc đeo lục lạc. Ấy mới khốn cho Ông Cống.
Ông Cống trong lòng tuy nao núng, lo sợ nhưng ngoài mặt vẫn làm ra bộ bệ vệ, kẻ cả, nói: "Tôi đây, chẳng gì nhờ phúc ấm của tổ tiên để lại, cũng được xếp vào bậc Ông, ăn trên ngồi trước trong Làng Chuột, có lẽ nào Làng lại cắt tôi đi làm cái việc tầm thường ấy được. Trong Làng Chuột nào có thiếu gì người tài giỏi. Tôi xin cử Anh Nhắt. Anh ấy nhanh nhảu, thông minh, chắc là được việc".
Tưởng là kế hay, nhưng Anh Nhắt vốn tinh ranh, láu lỉnh, cãi lý rằng: "Nếu Làng cắt tôi đi, tôi cũng xin vâng, chẳng dám chối từ. Tôi tuy bé nhưng ngẫm ra vẫn còn được ở chiếu trên, không đến nỗi nào. Ông Cống không đi là phải; nhưng tôi đây không đi, cũng phải. Tôi xin tiến cử Anh Chù. Anh ấy tuy chậm chạp nhưng chắc chắn, cẩn thận, Làng không lo hỏng việc".
Thật tội nghiệp. Anh Chù vốn thật thà, chất phác, không biết cãi làm sao bèn ụt ịt nói rằng: "Tôi là đầy tớ, Làng cắt tôi đi là phải lắm. Tôi chi sợ rằng nếu đến gần, mà Mèo ăn thịt tôi thì lấy ai thay tôi mà buộc lục lạc được nữa. Lấy ai thay tôi mà hầu hạ cho Làng?".
Chuột Chù chưa dứt lời thì Ông Cống đã nhanh miệng: "Gớm, mày cứ lo xa. Mèo có vờn là vờn Tao với Anh Nhắt kia kìa. Chứ chú mày hôi như cú thế thì Mèo mà thèm vào. Thôi, cứ nhận ngay đi, không lôi thôi gì nữa".
Chuột Chù tức lắm, nhưng cũng đành phải nhận. Chuột Chù ỳ ạch vác cái lục lạc ra đi tìm Mèo. Được một đoạn đường, chưa thấy Mèo đâu, mới nghe thấy tiếng meo meo, Chuột Chù đã run lẩy bẩy, bốn chân cứ nhũn ra, không dám tiến. Nhưng nghĩ đến Lệ Làng, Chuột Chù thở dài, đánh bạo tiến lại gần. Quả nhiên, Mèo không thèm vồ thật, song vẫn ra oai, nhe nanh, giương vuốt, làm cho Chuột Chù cắm đầu cắm cổ, vác cái thân ỳ ạch khốn khổ chạy về báo cho Làng Chuột hay. Cả Làng Chuột nháo nhác, hoảng hồn, bỏ chạy tán loạn, chẳng ai để ý đến cái lục lạc rơi đi đâu. Thế là tan cái mộng đeo lục lạc cho Mèo. Rốt cuộc, Loài Chuột vẫn sợ Mèo cho tới bây giờ.



Nội dung câu chuyện kể về một nhóm chuột lập kế đeo chuông cho mèo để khi nào mèo đến gần chúng thì biết để tránh. Các thành viên nhóm đều nhất trí và hỏi ai tình nguyện đeo cho mèo thế nhưng ai cũng tránh né.
Qua câu chuyện dạy ta bài học để đời muốn đạt được một điều gì đó không chỉ phải nói suông là được mà còn phải hành động. Từ câu chuyện dẫn đến thành ngữ đeo chuông cho mèo, nghĩa là phải cố gắng, hay chấp nhận làm, khó khăn không làm khó được.
Trong lịch sử đây là biệt danh của nhà quý tộc Scotland, Archibald Douglas, 5th Earl of Angus. Năm 1482,tại một cuộc họp dành cho giới quý tộc những người muốn hạ bệ và treo những thứ yêu thích của James III, Robert Cochrane, Lord Gray nói: "Tis well said, but wha daur bell the cat? (Tạm dịch Nói hay đấy, nhưng đeo chuông cho mèo thế nào?). Sau sự kiện ông mang biệt danh này.

Đọc & học & chém gió chỉ là một bước thôi, quan trọng là làm; mà người làm đôi khi lại ít nói, vì họ ít nói nên ae Ofer mình cứ nhận cái phần nói (chém gió), chẳng sao cả nói giỡn vậy chứ em vẫn vừa chém gió OF em vẫn làm việc đều đều

 

[TN1805]

Nếu phương Tây nó giỏi như vậy sao mãi thời Columbus cũng chỉ ngang Tàu, nó giỏi thì phải vươn lên lâu rồi chứ Sau này Tàu nó lại vươn lại, sắp bằng Tây rồi đấy. Thế là hòa à

Cụ đâu cần phải sân si như thế.

Tôi rất mừng khi thấy ngày nay TQ vượt lên dẫn đầu TG. Điều đó càng chứng minh quan điểm của tôi đúng. Đó là thể chế chẳng liên quan gì, yếu tố con người mới là quyết định.

 

[snipapple]

Thế thuyết tố chất con người của cụ đi về đâu rồi? Ai nỗ lực và có định hướng đúng thì đều sẽ thành công phải không nhỉ

Nói chuyện với cụ. Tôi hỏi thật nhé ngày xưa cụ có học đại học không tốt nghiệp loại gì. Tôi nói 1 thì cụ chỉ hiểu 1. Nó cứ máy móc một kiểu gì đó. Cụ nên nhớ vùng phía Bắc trung quốc rất lạnh giá người trung quốc cao to không kém gì người phương tây. Càng đi về phía nam cận nhiệt đới thì người càng bé nhỏ đi. Tôi chưa bao giờ phân loại các quốc gia quốc gia nào làm kém cỏi cả. Tôi đủ thông minh để không nói những cái điều đó cả. Còn bạn thông minh thì bạn phải tự hiểu.
Cái định hướng đúng cũng từ tư duy tố chất mà ra đó. Tự nhiên mà có định hướng à, tại sao có người có định hướng đúng, còn người khác lại định hướng sai. Hay định hướng do người khác mách cho. Nếu có định hướng thì người đó đã được gọi là thông minh rồi.

 

[XSim]

Cụ đâu cần phải sân si như thế.

Tôi rất mừng khi thấy ngày nay TQ vượt lên dẫn đầu TG. Điều đó càng chứng minh quan điểm của tôi đúng. Đó là thể chế chẳng liên quan gì, yếu tố con người mới là quyết định.

Sân si khoa học, phải tìm hiểu đến cùng chứ.

Vậy tóm lại TQ cũng có thể vươn lên như Tây phải không? Vậy yếu tố con người có phải quyết định không, hay là ai cũng có tố chất chỉ là có muốn phát huy hay không

 

[TN1805]

Sân si khoa học, phải tìm hiểu đến cùng chứ.

Vậy tóm lại TQ cũng có thể vươn lên như Tây phải không? Vậy yếu tố con người có phải quyết định không, hay là ai cũng có tố chất chỉ là có muốn phát huy hay không

Tôi đến chịu tư duy của cụ.
Tại sao TQ không thể vươn lên như Tây ??? Why not ???

Các cụ nhà ta có câu "không ai giàu 3 họ, không ai khó 3 đời".
Đời bố mẹ giỏi giang, có trí tuệ ....chắc gì đời con đã giỏi giang và trí tuệ như các bậc tiền bối ?!
Đời bố mẹ là nông dân....vẫn có thể đời con trở thành Nhà khoa học, bác học.

Cho nên nói yếu tố con người, hay tố chất con người nó cũng có tính chất thời điểm thôi. Cụ là 1 con người rất máy móc.

 

[XSim]

Tôi đến chịu tư duy của cụ.
Tại sao TQ không thể vươn lên như Tây ??? Why not ???

Các cụ nhà ta có câu "không ai giàu 3 họ, không ai khó 3 đời".
Đời bố mẹ giỏi giang, có trí tuệ ....chắc gì đời con đã giỏi giang và trí tuệ như các bậc tiền bối ?!
Đời bố mẹ là nông dân....vẫn có thể đời con trở thành Nhà khoa học, bác học.

Cho nên nói yếu tố con người, hay tố chất con người nó cũng có tính chất thời điểm thôi. Cụ là 1 con người rất máy móc.

À hóa ra ý cụ là ai/quốc gia nào cũng có thể thành công nếu biết nỗ lực đúng không nhỉ, thế thì cơ bản là đúng rồi Tuy vậy nó chả đóng góp tí tham luận cho hội nghị gì cả, khác gì bảo mày muốn giàu thì phải cố lên, vấn đề cố cái gì

 

[snipapple]

Tôi đến chịu tư duy của cụ.
Tại sao TQ không thể vươn lên như Tây ??? Why not ???

Các cụ nhà ta có câu "không ai giàu 3 họ, không ai khó 3 đời".
Đời bố mẹ giỏi giang, có trí tuệ ....chắc gì đời con đã giỏi giang và trí tuệ như các bậc tiền bối ?!
Đời bố mẹ là nông dân....vẫn có thể đời con trở thành Nhà khoa học, bác học.

Cho nên nói yếu tố con người, hay tố chất con người nó cũng có tính chất thời điểm thôi. Cụ là 1 con người rất máy móc.

sự phát triển của một đất nước nó do nhiều nguyên nhân. Trong khi các nguyên nhân nó còn tác động qua lại với nhau. Nên rất khó xác định rõ ràng và chỉ thẳng ra. Nhưng chúng ta chỉ đang nói cái lớn nhất và to nhất mà thôi cụ nhỉ.
Tôi lấy ví dụ cho nhiều người hiểu. Ví dụ nam triều với bắc triều. cùng là tố chất con người của triều tiên thì họ thông minh như nhau. nhưng thể chế khác thì sự phát triển nó khác nhau. Khi cùng tố chất thì chúng ta sẽ xét các yếu tố phía sau như thể chế. khi đó thể chế là quan trọng nhất.
Nhưng khi so sánh một đất nước ở Châu phi với hàn quốc bạn không thể so sánh thể chế với nhau được vì nó không cùng tố chất. Vậy muốn so sánh ta phải có bảng điểm. Ví dụ ta chấm tố chất bao nhiêu điểm, thể chế bao nhiêu điểm xong cộng lại. Nó rất phức tạp và tế nhị, còn cụ kia cứ phản biện theo kiểu 1+1 = 2 giống như hs tiểu học vậy, không hiểu rộng ra được.

 

[XSim]

sự phát triển của một đất nước nó do nhiều nguyên nhân. Trong khi các nguyên nhân nó còn tác động qua lại với nhau. Nên rất khó xác định rõ ràng và chỉ thẳng ra. Nhưng chúng ta chỉ đang nói cái lớn nhất và to nhất mà thôi cụ nhỉ.
Tôi lấy ví dụ cho nhiều người hiểu. Ví dụ nam triều với bắc triều. cùng là tố chất con người của triều tiên thì họ thông minh như nhau. nhưng thể chế khác thì sự phát triển nó khác nhau. Khi cùng tố chất thì chúng ta sẽ xét các yếu tố phía sau như thể chế. khi đó thể chế là quan trọng nhất.
Nhưng khi so sánh một đất nước ở Châu phi với hàn quốc bạn không thể so sánh thể chế với nhau được vì nó không cùng tố chất. Vậy muốn so sánh ta phải có bảng điểm. Ví dụ ta chấm tố chất bao nhiêu điểm, thể chế bao nhiêu điểm xong cộng lại. Nó rất phức tạp và tế nhị, còn cụ kia cứ phản biện theo kiểu 1+1 = 2 giống như hs tiểu học vậy, không hiểu rộng ra được.

Hình như ban đầu cụ theo thuyết tố chất con người, sau lại thêm thể chế vào à?
Nhưng mà cái tố chất cụ lại thừa nhận nó có thể thay đổi. Thế thì tính như thế nào?
Khả năng sau cụ lại còn thêm vài yếu tố nữa vào công thức.
Cuối cùng sẽ đưa ra kết luận mọi thứ đều có vai trò thôi

Khoa học rồi mà lại còn thích tế nhị nữa chứ, vãi chả chuyện

 

[Kiên Khùng]

Tôi đến chịu tư duy của cụ.
Tại sao TQ không thể vươn lên như Tây ??? Why not ???

Các cụ nhà ta có câu "không ai giàu 3 họ, không ai khó 3 đời".
Đời bố mẹ giỏi giang, có trí tuệ ....chắc gì đời con đã giỏi giang và trí tuệ như các bậc tiền bối ?!
Đời bố mẹ là nông dân....vẫn có thể đời con trở thành Nhà khoa học, bác học.

Cho nên nói yếu tố con người, hay tố chất con người nó cũng có tính chất thời điểm thôi. Cụ là 1 con người rất máy móc.

Lúc này dân TQ đang trở lại địa vị trung tâm thế giới của họ đấy cụ. Không cản nổi đâu.

 

[snipapple]

Hình như ban đầu cụ theo thuyết tố chất con người, sau lại thêm thể chế vào à?
Nhưng mà cái tố chất cụ lại thừa nhận nó có thể thay đổi. Thế thì tính như thế nào?
Khả năng sau cụ lại còn thêm vài yếu tố nữa vào công thức.
Cuối cùng sẽ đưa ra kết luận mọi thứ đều có vai trò thôi

Khoa học rồi mà lại còn thích tế nhị nữa chứ, vãi chả chuyện

Tôi biết các cụ luôn nhận định dựa trên quan điểm chính trị, nên tôi không muốn dây vào. Còn phân tích dựa trên quan điểm khoa học thì với cụ nó buồn cười lắm, cứ 1+1=2 thôi. Nói 1 thì cụ nghĩ nó là 1, và lại phải mở rộng ra để cụ biết thêm 2, thêm 3.

 

[TN1805]

Do cụ mang cái tư duy ba phải vào hội nghị thôi

Quan điểm tôi rõ ràng, ba phải cái gì ?
Quan điểm tôi rõ ràng còn gì :"Các quốc gia thất bại hay thành công không phải do thể chế, mà do yếu tố con người".
Nói yếu tố con người ( tôi không nói tố chất con người) . Nó có tính thời điểm. Như tôi đã nói ở trên. Một dân tộc giỏi, không có nghĩa họ sẽ mãi giỏi từ đời này sang đời khác và ngược lại.
Châu Âu cũng có thời kỳ "đêm dài Trung Cổ" khi con người mông muội, ngu dốt, bị giáo hội Tôn giáo chi phối ...

Cụ như 1 đứa trẻ con, tư duy rất hạn hẹp và nói 1 chỉ hểu 1.

OK cụ thắng - tôi thua, được chưa ?

 

[XSim]

Tôi biết các cụ luôn nhận định dựa trên quan điểm chính trị, nên tôi không muốn dây vào. Còn phân tích dựa trên quan điểm khoa học thì với cụ nó buồn cười lắm, cứ 1+1=2 thôi. Nói 1 thì cụ nghĩ nó là 1, và lại phải mở rộng ra để cụ biết thêm 2, thêm 3.

À khoa học nhưng cứ phải ý tại ngôn ngoại cơ

 

[TN1805]

sự phát triển của một đất nước nó do nhiều nguyên nhân. Trong khi các nguyên nhân nó còn tác động qua lại với nhau. Nên rất khó xác định rõ ràng và chỉ thẳng ra. Nhưng chúng ta chỉ đang nói cái lớn nhất và to nhất mà thôi cụ nhỉ.
Tôi lấy ví dụ cho nhiều người hiểu. Ví dụ nam triều với bắc triều. cùng là tố chất con người của triều tiên thì họ thông minh như nhau. nhưng thể chế khác thì sự phát triển nó khác nhau. Khi cùng tố chất thì chúng ta sẽ xét các yếu tố phía sau như thể chế. khi đó thể chế là quan trọng nhất.
Nhưng khi so sánh một đất nước ở Châu phi với hàn quốc bạn không thể so sánh thể chế với nhau được vì nó không cùng tố chất. Vậy muốn so sánh ta phải có bảng điểm. Ví dụ ta chấm tố chất bao nhiêu điểm, thể chế bao nhiêu điểm xong cộng lại. Nó rất phức tạp và tế nhị, còn cụ kia cứ phản biện theo kiểu 1+1 = 2 giống như hs tiểu học vậy, không hiểu rộng ra được.

À ...đúng như cụ nói.
Nhưng tôi chưa bao giờ đề cập đến "tố chất con người", tôi chỉ nói "yếu tố con người" .