[CCCĐ] Sa mac huyền bí

[ThomasThang]

Cụ có thể nói cảm giác của cụ được không?
Mệt, chóng mặt, nhanh đuối sức....?

Em chuẩn bị đọan này trước đây cụ:

Phải ở lại địa phương này 40 ngày thì số lượng hồng cầu lưu thông trong máu mới tăng đủ để máu khi qua phổi "hút" oxygen đủ cho các bộ phận cơ thể dùng, quan trọng nhất là não bộ, và cơ nhất là cơ tim. Dĩ nhiên đâu có du khách nào đủ thời gian và... tiền mà ở lâu đến thế.

Cho nên ai nấy mới lên sẽ phải có, người ít kẻ nhiều, triệu chứng 'bệnh cao độ cấp tính' (AMS), vì tỷ lệ hồng huyết cầu trong máu chừng 45% (hematocrit) không đủ cho lấy và tải oxy loãng ngoai không khí môi trường.

Nhức đầu là 1 trieu chứng hầu hết ai cũng phải bị, và choáng váng, đi như say. Khó thở ("khó thở" bắt đầu dương tính 1 khi con người phải ý thức ("biêt") là mình đang thở - vì mọi khi không ai (đang khỏe mạnh) ý thức mọi lúc là mình đang thở. Khó thở đây không có nghĩa là ngộp thở, thấy thiếu, thấy cần hít thở mạnh mà thở không được. Không phải là bị "mệt", ngồi yên thì không bị "mệt", gần như ko cảm thấy gì hết. Nói nhiều hay cải vả thì sẽ thấy hụt hơi (em nói thật). Ngoài ra 1 số lớn du khách sẽ mất ngủ, ăn không ngon (uống rượu bị vật khác thường) khát nuoc v.v... và 1 số biến đổi nhỏ ít khó chịu hơn.
Dĩ nhiên người có bệnh tim và phổi thì không (du lịch) duoc cao độ này - người suy tim hay bênh phổi kinh niên thì sẽ nguy đến tính mạng chắc chắn. Nguy cơ lớn nhất là ứ nước trong óc (?)(cerebral edema) và suy tim cấp (chứng bệnh là pulmonary edema).

Kinh nghiệm của em: nhức đầu tương đối, có thể đến rồi đi, không ảnh hưởng sinh hoạt, trị bằng Advil ok. Khó thở: chỉ mấy giờ (3) khi mới lên đên Puno. Suy tim nhẹ: khi bước đi như quân hành, chừng 40 mét, khi chạy chừng 10 mét sẽ khó thở, đau cạnh sường, tim đập nhanh và óc thiếu oxy gây choáng váng nặng, có thể phải vịn mới đứng được. Nếu đi đâu cũng từ từ như đi chợ lựa hàng, không leo cầu thang thì không sao và không nhớ là mình đang ở độ cao.
"Đuối sức như cụ HP nói, thì ko hẳn, cơ bắp vẫn bình thường, nhưng làm nặng ko đc vì hụt hơi.
Khi đến sảnh hotel tại Puno, người tiếp tân thấy mặt mày thằng này (xuống xe vội vã theo kịp nhóm bạn 6 người, tay còn xách 2 túi xách nặng) hốc hác đã đẩy bình oxy ra cấp cứu (nhưng em từ chối, để cơ thể tự điều tiết xem cho biết).

Để chuẩn bị cho chuyến đi lên cao độ 4000 mét, tổ chức du lịch đã đưa chúng em lên ở và đi thăm thú ở 1 vùng cao độ là trên 2000 mét, được hơn 3 ngày. Nhắc lại là Đà Lạt là 700 mét, Chapa là 1500 mét, và Lhasa, Tây Tạng là 3600 mét. Ai lên Sa Pa leo dốc thành phố núi đã thầy khó thở thì hiểu.

Trong đoàn gồm toàn là khứa lão 2 nam 4 nữ từ trên 50 tuổi với thằng viết là N+1 tuổi. Đã bắt đầu dùng Diamox theo liều ngừa từ lúc lên 2000 (thằng viết thì không dùng, để xem nó ra sao) Kết quả là chỉ 3 người là thấy đủ triệu chứng và không ai nặng. Nhức đầu là hầu hết tuy mức độ, hụt hơi dễ dàng thì là dương nhiên và không trở ngại, những ngày sau cùng đều có thể leo núi leo dốc (khá cao) có ngừng nghỉ, cũng không sao lắm. Hướng dẫn viên đều thạo về tình hình này nên biết "chăn" khách du lịch rất hưu hiệu.
Ngoài thuốc Diamox (mua theo toa) người khỏe có thể dùng them Ginko Biloba, sâm Đại Hàn, theo kinh nghiệm người đi trước, Diamox phải uống truoc khi lên 2 tuần mới công hiệu. Và thứ này, bí quyết địa phương:

Ngoài Peru là quốc cấm nhé​

 

[HorsePower]

Cụ giảng cặn kẽ và dễ hiểu, em đọc như đang cùng trải nghiệm. Cám ơn cụ.
Bắt đền cụ đấy, em đang đi làm mà cứ phân tán hóng đọc bài cụ thế này...hehe...giờ đang là 10:30 sáng ở VN nhé cụ.
Em giờ vào việc cái, hẹn giờ trưa vào đọc tiếp, cụ đừng có đi ngủ sớm quên viết bài đấy nhé.

 

[little hero]

Chuyến đi rất hay . cảm ơn cụ

 

[Nam Đế]

Giống như động vật dưới đáy biển sâu, em chờ xem sự khác thường của hệ động thực vật núi cao.

 

[ThomasThang]

Hình trong post trên: Lá coca. Không phải Coca Cola đâu nhé , là lá để trich cocaine đấy. Trên bàn trà ở khách sạn, uống thả dàn. Ngay tại Arequipa là vùng thấp thua chúng em cũng đã đuoc quản cáo và mua dự trữ trước nhưng thứ này. Túi lá tươi có kèm 1 cục vôi nhỏ. Y như mình nhai trầu phải có vôi. Kẹo coca:

Lá coca bán bên đường (gần bến xe) Khong biết chừng này làm ra được mấy kí cocaine.

Ở vùng này bán từng thúng ngoài đường, bến xe, có thế uống như uống trà, chè xanh như ở Huế thì đúng hơn, đâu đâu tiệm ăn, buffet, hotel phòng chờ v.v... đều có. Người địa phương nhai như nhai trầu, có miếng vôi, nhổ ra như nhổ trầu nhưng ko có màu. Trên xe buýt để sẵng bao nylon nhổ trầu (không có màu). Hợp pháp ở vùng cao này, chắc toàn cõi Peru, không hiểu trồng thì sao. Peru là ổ phát xuất cocaine, nhức đầu Hoa Kỳ lắm, và uống thứ này như voi hít nước trong 10 ngày về đến Miami cứ sợ sợ mấy con chó no ngửi ra mùi.
Trà thì vị cũng chỉ như trà xanh mua siêu thị ở đây, hình thù lá không thấy gì là lạ hay có thể nhận ra lại nếu gặp. Khi về phải rủ áo quần vali quá kỹ vì sợ chó phi trường Miami.
Đi đường mình không nhai trầu được thì ngậm kẹo có chất từ lá coca, liên tục. Có lẽ vì thế mà bớt triệu chứng, tuy không có thời gian thí nghiệm điều tra, hỏi thăm người dùng coca so với người ko dùng, ghi chép và thống kê sơ sài v.v...

​

Nghĩ cũng khôi hài, ở Mỹ có 1 ít lá này trong va li thì đi tù mọt gông, Mã Lai thì toi mạng, ở đây mua bán thoải mái có sao đâu. Chết thằng chệt nào đâu nào. Cũng chì 1 loài người, gây ra đủ thứ rắc rối cho chính mình.

 

[ThomasThang]

Mình đi vào thành phố vùng cao Puno liếc qua lại tí trước khi ra tham quan (trên) hồ - ngày hôm sau. Mới lên đến cho dù là sớm thì cũng phải nghỉ vì ai nấy cũng ngáp cá, choáng váng, nhưc đầu chả đi đứng được đâu xa. Cũng chẳng có chuyện huyền thoại "sốc độ cao", chỉ là ai nấy đều không thấy khỏe thế thôi.

 

[ThomasThang]

Cũng như tại các thành phố khác miền Nam này, màu sắc chủ đạo là màu xám đất, vì mấy ông Peru này làm biếng sơn phết tường nhà, thường là chả thèm trát hồ lên gạch vách tường phía ngoài luôn.

Cái lạ là tuy vậy mà mình lại thấy sạch. Lý do chính là trên vùng cao này khí trời rất khô, mỗi năm mưa không quá 1 cm, có chổ tính bằng millimeters. Đất thì không thiếu nước, nước ê hề. Loài rêu phong, mốc đen (rêu khi khô chết và để lại sắc tố đen) như bên mình thấy trên gạch hay tường vôi thì hoàn toàn không có. Cho nên nếu để rứa nó sạch thì thôi mặc, sơn phết chi cho tốn tiền.

 

[ThomasThang]

Em xin tổng cám ơn các cụ FUJITSU, cụ MrMilan, cụ chuot_ngo, cụ Keeponlylove, cụ vanthong196 ạ. Mời các cụ thình thoảng vào xem cập nhật, Trời cho thì em cũng còn nhiều hình ảnh và câu chuyện để post ạ.

Một lần nữa các cụ chú ý cái sạch nhé. Vì cái sạch mà mình vô tình ko còn yêu cầu xem cái lộng lẫy xa hoa gì nữa, chỉ từng ấy là hài lòng về 1 nơi đến rồi. Lại nữa, cái sạch này nó báo hiệu 1 tình hình an ninh, trật tự, và mình thấy cái tự trọng của người cư dân, và rằng họ chắc chắn sẽ trọng mình.

​

Đơn giản thôi, nếu họ xem thường chổ ăn chổ ở của chính họ thì mắc mớ gì họ phải trọng cái ăn ở cho người ngoài đến.

Không có gì báo hiệu sự hiếu khách bằng giữ gìn nhà mình cho sạch - bề ngoài và bên trong.
​

 

[ThomasThang]

Mặc dù Puno là phố bên hồ nhưng là phố núi. Bước ra đây (gần hotel) em thấy cái dốc này mà người địa phương lên xuống dễ dàng, là em chào thua. Xuống dưới kia trăm thước có thể 1 đơn vị thời gian, đi lên thì phải 5 đơn vị thời gian mới đuoc vì phải nghỉ chân chừng mỗi 7 thước. Thở như chó và cái đầu nhức bưng bưng.

​

Con đường này cũng gần khách sạn, thì được, thong thả lên xuống chút thăm dân cho biết sự tình. Cũng rất sạch, nghĩ đến 1 con đường nhỏ tương tự quanh Chợ Bến Thành Sài Gòn, hay gần bờ Hổ Gươm (một chiều mưa), thấy sợ. Nghĩ cho cùng thì cũng vì họ ít người. Và đặt biệt nghe, ở đây không ai hút thuốc (và vứt tàn) cả. Người hút thuốc là du khách. À em nói thêm là mặc dù khả năng rút oxy của máu người mới lên là tụt giảm, khả năng thải Co2 lại không ảnh hưởng, vẫn thải tốt, cho nên hút thuốc lá trên độ cao này không thấy khác lạ gì với khi hút ở vùng thấp

 

[ThomasThang]

Mấy cái ngày ghi chú trên hình sai tùm lum, em xử lý nhiều ảnh chụp vào nhiều thời điểm quá nên rối. Chủ yếu là lên đây 3 ngày và 2 đêm.

Trung tâm hành chính và văn hóa Puno cũng như các thành phố có lịch sử lâu dài (từ thê kỷ 17, 18...) là 1 quản trường gọi là Playa de armas. Khác sạn tụi em ở ven quản trường này. Nhà thờ xây năm 1757

Chổ đứng là trước cơ quan cảnh sát.

Chổ đứng đối diện, truoc hotel
​

 

[lehungacc]

Em ở Peru nhưng thích du lịch qua màn ảnh nhỏ của cụ hơn, vì em bị chứng độ cao, đi công tác lên tới thành phố Cuzco mới 3400m là em đã đau đầu như búa bổ, đi bộ vác thêm cái ba lô nhỏ mà thở hổn hển rồi, tối đến ngủ không nổi, nằm toàn cắm đầu xuống. Em nốc trà từ lá coca và nhai lấy nhai để mà chả ăn thua, thế mới thấy cái này còn tùy vào cơ địa từng người nữa cụ à.
Cụ mới lên đến PUNO tầm 4000m, cụ mà lên tới thành phố PASCO ở tầm 4700m được mệnh danh là thành phố cao nhất thế giới mới thấy khủng khiếp, thằng bạn em khỏe như trâu, đá bóng chạy cả 2 hiệp không mệt lên đấy phải vào viện thở oxy trong đó có thằng trông gầy gò ốm yếu thì lại chả sao, hắn chỉ kêu lạnh thôi.
À mà vụ cái quảng trường thì mỗi thủ phủ zone đều có 1 cái quảng trường gọi là Plaza de armas (tức là quảng trường lớn trung tâm, nơi tổ chức các sự kiện chung của cộng đồng hoặc các event lớn, nơi có nhà thờ lớn và các tượng đài).
Không chỉ ở các tỉnh mới không chát và sơn tường bên ngoài, em ở thủ đô Lima cũng vậy thôi cụ à, chỉ các tòa nhà văn phòng trung tâm thương mại mới hoàn thiện đẹp đẽ, chứ nhà dân thì chỉ nhà nào giàu mới làm hoàn thiện bên ngoài đẹp vì ngoài việc phải mất thêm chi phí duy tu bảo dưỡng bên ngoài thì họ phải mất thuế hoàn thiện nhà đóng hàng năm, vì thế nếu cụ để ý thì nhà họ xây bao giờ cũng chỉ chát và sơn mặt trước, trên nóc nhà luôn để các cột khung thép chờ thòi lòi ra vài cây thép (kiểu ý lách luật là tao đang xây tiếp chưa xong)

 

[toavn321]

phượt thủ đây

 

[toavn321]

phượt thủ đây

 

[ThomasThang]

Em ở Peru nhưng thích du lịch qua màn ảnh nhỏ của cụ hơn, vì em bị chứng độ cao, đi công tác lên tới thành phố Cuzco mới 3400m là em đã đau đầu như búa bổ, đi bộ vác thêm cái ba lô nhỏ mà thở hổn hển rồi, tối đến ngủ không nổi, nằm toàn cắm đầu xuống. Em nốc trà từ lá coca và nhai lấy nhai để mà chả ăn thua, thế mới thấy cái này còn tùy vào cơ địa từng người nữa cụ à.
Cụ mới lên đến PUNO tầm 4000m, cụ mà lên tới thành phố PASCO ở tầm 4700m được mệnh danh là thành phố cao nhất thế giới mới thấy khủng khiếp, thằng bạn em khỏe như trâu, đá bóng chạy cả 2 hiệp không mệt lên đấy phải vào viện thở oxy trong đó có thằng trông gầy gò ốm yếu thì lại chả sao, hắn chỉ kêu lạnh thôi.
...
(kiểu ý lách luật là tao đang xây tiếp chưa xong)

Đúng là buồn ngủ gặp chiếu mạnh. Có cụ lehungacc ở địa phươgn quý quá. Em cứ thắc mắc tại sao cả nước đều vậy, có hướng dẫn viên bảo cũng gần giống vậy thôi mà ko chính xác, rằng thì là họ để vậy để nói lên là làm chưa xong, nhưng nói là để như cầu mong con cháu đừng rời nhà đi xa mà lập gia đình tại chổ và xây thêm lầu (ở cùng cha mẹ) v.v...
Thành phố nào đa số các khu ngoại vi cũng như thế này, để lòi vách gạch và cốt sắt ra. Em nghĩ nếu Peru muốn các thành phố đẹp ra một sớm 1 mai, thì bỏ thuế "hoàn chỉnh" nhà đi là các thành phố sẽ nổi bật màu sắc. Sơn bán chạy trả thuế, khuyến khích kinh tế nữa. Nhờ cụ đề bạt cùng tổng thống Peru nhé

​

Vấn đề sức khoẻ thì chính xác như cụ nói, gần như hoàn toàn ko phụ thuộc vào thề lức. Thưc tế là phải đừng có bịnh tim kinh và phổi kinh niên, và người đang thiếu máu vì lý do này kia, nhưng người "mạnh" không khác gì người kém thể lực, về sức mạnh mà nói. Thông kê thì cho thấy trung cao niên ít ảnh hưởng, trẻ ảnh hưởng nhiều hơn. Hiện nay chỉ có cách ngừa đúng đắn khpoa học là thuôc Diamox (là 1 thuốc chữa áp xuất mắt cao và là 1 loại lợi tiểu) uống 1 tuần trước khi lên độ cao, không dùng lâu hơn 1 tháng - dĩ nhiên xuống thấp rồi thì ngưng. Thuốc ngừa nhức đầu, buồn ói, choáng váng hữu hiệu, có thể giảm khó thở. Có phản ứng phụ nhưng ko trở ngại như tê đầu ngón tay ngón chân, tiểu nhiều. Phản ứng lạ khác thì phải ngưng. Phải uống nước nhiều và ăn trái cây có potassium. Nhưc đầu nhiều thì uống Ibuprofen họ bán không toa dưới hiệu Advil hay Motrin không hại bao tử, tránh Aspirin và Tylenol. Ngoài ra thuốc tiên thuốc thần mấy ông Ba Tàu bán cho người đi Tây Tạng là xạo cả.
Theo kinh nghiệm thì lá coca có tác dụng tốt (em nghĩ là chính cá nhân em có thấy hiệu nghiệm), nhân sâm và Ginko cũng là dược liệu tự nhiên có chút công hiệu nhưng ko rõ ràng.

 

[ThomasThang]

Tiện đó em trình tấm hình ly trà coca luôn, em uốn như rồng, cũng ngon thôi, ko bổ bề dọc cũng bổ bề ngang đâu mất gì

Trên này do áp xuất thấp, nước nấu trà chừng giữa 80 đến 85 độ Celsius đã sôi vù vù rồi, nước mới sôi là chưa chín các cụ nhé.
​

 

[ThomasThang]

Em cám ơn cụ tudi2007 ạ. Em trình tiếp không gian quanh khu trung tâm tp Puno. Quảng trường Plaza de armas nhìn từ thêm nhà thờ

Hotel em ở bên cạnh toà án cổng sơn đỏ ạh​

 

[ThomasThang]

Thành phố trên đồi cao chừng 300 mét trên mặt hồ, dốc là nhiều, người địa phương đi vèo vèo, mình thấy mà ngán

​

 

[ThomasThang]

Nhịp sống yên ả thành bình

​

Khu vực đồng bằng quanh hồ có văn hoá ăn mặc hơi khác nơi khác 1 tí, bên Bolivia cung y hệt. Tạng người nữ như thế này là rất thưởng gặp, ko biết thống kê bệnh cao máu và tiểu đường như thế nào. Chiêc nón đội theo mẫu mã từ Bolivia là kế bên. Tục truyền xưa có công ty làm đười rây xe lửa của Âu Châu đặt 1 số nón nỉ loại này cho công nhân, mua 1 số lớn mà qua đến thì khổ quá nhỏ, bèn mang phát cho dân nghèo sắc tộc. Đội thấy đẹp nên từ đó cứ theo mâu mà làm ra đội.
Vùng quanh hồ là nơi được đo là tia từ ngoại UV làm đen da va gây ung thư da, là cao nhất thế giới, nhưng nắng không gắt va nóng rát như ở vùng nhiệt đới (thấp) nên người đội nón lại ít thua ở xứ nắng như Mexico chẳn hạng.

​

 

[morning_86]

Đây là 1 vùng sa mạc trên 1 cao nguyên thấp ven bờ Thái Bính Dương, phía Nam của thủ đô Lima nước Peru chừng 250 km. Thành phố gần nhất là Ica, vị trí khoãng vĩ tuyến 14 Nam, như vĩ tuyến ở Quang Nam nhưng phía Nam xích đạo. Em đến đây vào cuối tháng 10 vừa qua (ngày ghi trong hình em hơi bị lộn vì về nhà hơn tháng em mới xử lý, ngày đúng là 24 tháng 10.

​

Trên đây là hình giới thiệu trước khi em gom hình thứ tự kể về chuyến xe đi tới đây. Các cụ, mợ nhìn thấy hình 1 bình nguyên phẳng trơ trọi, chỉ sạn đá khô cằng. Và nhiều vạch ngang dọc như nhưng con đường xe chạy qua gây ra - kích thước đại khái các "con đường" này cũng na ná kích thước đường xá xe cộ bây giờ.
Các "con đường" đó chạy chằn chịt 1 diện tích trên 500 km vuôn, ko đi đâu cả, và không phải con người hiện đại làm nên, và ko biết để làm gì.
Đặc biệt nhất là ko biết ai làm ra, từ hồi nào. Có cả giả thuyết cho rằng chỉ có người từ hành tinh khác đến làm bằng những phương tiện lạ lùng nhất mới được, vì công trình vĩ đại quá người xưa sao làm nỗi, và bằng máy móc gì, từ mấy nghìn năm rồi.

Bên cạnh là đường xa lộ Xuyên Nam Mỹ tên là Panamericana. Trên toàn diện tích có di tích các cụ thấy có hình vẽ đó hoàn toàn ko có vết xe, người con cấm ngặt ko đuoc bước chân lên vì là di sản UNESCO. Tât cả gì nhìn thấy là do 1 văn minh cổ nay đã biến mất ko ai có tư liêu gì về cả.

Huyền bí nhỉ, em cứ tưởng sân bay nào

 

[vietran]

Hình trong post trên: Lá coca. Không phải Coca Cola đâu nhé , là lá để trich cocaine đấy. Trên bàn trà ở khách sạn, uống thả dàn. Ngay tại Arequipa là vùng thấp thua chúng em cũng đã đuoc quản cáo và mua dự trữ trước nhưng thứ này. Túi lá tươi có kèm 1 cục vôi nhỏ. Y như mình nhai trầu phải có vôi. Kẹo coca:

Lá coca bán bên đường (gần bến xe) Khong biết chừng này làm ra được mấy kí cocaine.

Ở vùng này bán từng thúng ngoài đường, bến xe, có thế uống như uống trà, chè xanh như ở Huế thì đúng hơn, đâu đâu tiệm ăn, buffet, hotel phòng chờ v.v... đều có. Người địa phương nhai như nhai trầu, có miếng vôi, nhổ ra như nhổ trầu nhưng ko có màu. Trên xe buýt để sẵng bao nylon nhổ trầu (không có màu). Hợp pháp ở vùng cao này, chắc toàn cõi Peru, không hiểu trồng thì sao. Peru là ổ phát xuất cocaine, nhức đầu Hoa Kỳ lắm, và uống thứ này như voi hít nước trong 10 ngày về đến Miami cứ sợ sợ mấy con chó no ngửi ra mùi.
Trà thì vị cũng chỉ như trà xanh mua siêu thị ở đây, hình thù lá không thấy gì là lạ hay có thể nhận ra lại nếu gặp. Khi về phải rủ áo quần vali quá kỹ vì sợ chó phi trường Miami.
Đi đường mình không nhai trầu được thì ngậm kẹo có chất từ lá coca, liên tục. Có lẽ vì thế mà bớt triệu chứng, tuy không có thời gian thí nghiệm điều tra, hỏi thăm người dùng coca so với người ko dùng, ghi chép và thống kê sơ sài v.v...

​

Nghĩ cũng khôi hài, ở Mỹ có 1 ít lá này trong va li thì đi tù mọt gông, Mã Lai thì toi mạng, ở đây mua bán thoải mái có sao đâu. Chết thằng chệt nào đâu nào. Cũng chì 1 loài người, gây ra đủ thứ rắc rối cho chính mình.

​

Dùng lá coca này lâu ngày có nghiện không cụ nhỉ? Khi cụ nhai nó có thấy phê không hay chỉ đỡ nhức đầu do độ cao thôi? Em thì đoán nó có vài công dụng giống sái thuốc phiện: chữa đau bụng...