[CCCĐ] Sa mac huyền bí

[ThomasThang]

Vì sao con người phải cư ngụ ở đây? Có rất nhiều những nơi hoang vắng khác có thể di cư đến sống? Xưa con người ta di cư từ nơi này sang nơi khác cũng chỉ với mục đích tìm 1 nơi simh sống dễ chịu hơn. Nếu ở VIetnam thì hết chô để đi, chứ ở đây đất đai rộng lớn, có khi lập nhà cửa sinh sống lâu rồi nhà chức trách mới đến thăm bắt làm hộ tịch ấy nhỉ cụ.

Cụ HorsePower nhận xét sắc bén. Dạ cũng như loài vật đến nơi nào có thưc ăn thì con người đến nơi nào có tài nguyên ạ. Xưa thì là vàng và bạc (dễ tìm thấy, dễ khai thác) nay thì là khoáng sản khác.
Peru đứng đầu về sản xuât bạc trên thế giới, thứ nhì về kẽm zinc, thứ nhì về đồng, thứ sáu về vàng, thứ tư về chì trên thế giới. Là nhưng con số ấn tượng chứ ko phải vừa. Trên đường đi có thể nhận thấy đường vào mõ đồng (ko thấy khu công nhân ở đâu) và vài nhà máy xi măng, cũng là kinh tế lớn vùng này do khoáng chất tại đây.
Cai rất lạ là đế quốc Inca nằm trên 1 núi đồng, mà cho đến khi người Tây ban nha đến xâm lăng họ chỉ có vũ khí và khí cụ bằng đá. Đại khái là họ còn trong thời kỳ đồ đá, chưa được tới đồng (toàn cõi Nam Bắc Mỹ không có dụng cụ bằng kim khí khác hơn là vàng và bạc, không có bánh xe) Thế kỷ thứ 16 nước ta là thời Nhà Mạc.

 

[Chuot_ngo]

Cám ơn bác về bài viết rất hay
Nhưng em thăc chút, là sao bác lại nói là Lasa là thành phố cao nhất Tây Tạng có dân sống, ngay cả bản thân Shigatse là thành phố lớn thứ 2 của Tây Tạng cũng đã cao gần 3800m rồi ạ, không kể đến các thị trấn như Gyantse là gần 3900m hay Old Tingri có độ cao tầm 4200m

 

[ThomasThang]

Cám ơn bác về bài viết rất hay
Nhưng em thăc chút, là sao bác lại nói là Lasa là thành phố cao nhất Tây Tạng có dân sống, ngay cả bản thân Shigatse là thành phố lớn thứ 2 của Tây Tạng cũng đã cao gần 3800m rồi ạ, không kể đến các thị trấn như Gyantse là gần 3900m hay Old Tingri có độ cao tầm 4200m

Cụ chuot_ngo chính xác ạ. Em cám ơn cụ đính chính Em quên kiểm chứng thành phố Shigatse và mãi chú ý thành phố tầm vóc lớn nhất của Tây Tạng. Vùng quanh hồ Titicaca có hoạt động kinh tế đáng kể và rộng khắp và gồm nhiều khu dân cư lớn, thành phố lớn (hiện nay) từ bờ Peru đến bờ Bolivia. Khu vực đã được cu ngụ từ trên 2000 năm. Và tất cả là trên 1 vùng gần phẳng có độ cao rất lớn, khác cách định cư ở Tây Tạng (mà em chưa đc đến! )
Em cứ nghĩ là Hi Mã Lạp Sơn là ấn tượng và vĩ đại (Cao trung bình hơn nơi này từ 1000 đến 200o mét) nhưng dân cư bên Tây Tạng hay Nepal hay Ấn Độ chỉ sống rải rác dưới chân trên những địa phận nhỏ và lẽ tẻ. Em cũng thiên vị với các hướng dẫn viên Peru nữa! Em cám ơn chuot_ngo vào xem và chỉnh sửa ạ.

 

[ThomasThang]

Chào lão Thomas! Chả thấy lão nói gì về nhân vật này???

Chào cụ Quang. Cụ đi Pháp về lấy lại sức chưa? Hình cô Peru tình cờ này chụp từ xe buýt chạy qua cầu mà cụ!

 

[ThomasThang]

​

Đường xe lửa từ Arequipa đến thành phố Juliaca gần hồ. Em vừa đc xem 1 phim tài liệu về công trình làm đường rây đến Lhasa, phải gặp trở ngại là đường bị lún vào mùa permafrost là lớp đất làm nền đã đông thành đá phải tan vào mùa nóng. Tây Tạng ở vĩ độ lớn hơn nơi này gần xích đạo như Việt Nam, mặt đất tại đây không đông thành permafrost và nền đá rất ổn định nên không có trở ngại cho đường rây xe lửa (và toa xe). Nói về khí hậu lạnh thì con người tại đây không chịu lạnh khắc nghiệt như của dãy Hi Mã Lạp Sơn tuy rằng mùa Đông vẫn có tuyết và băng.

 

[ThomasThang]

Gần đến 1 đồng bằng lớn có 2 thành phố Juliaca và Puno

 

[ThomasThang]

Một trong 4 nơi em nhận thấy có cảnh sát công an. Họ không làm nghề chặn hỏi giấy tở, hay rình phạt vi phạm luật lệ giao thông, tốc độ v.v... mà chỉ để ứng phó với sự cố hay cấp cứu. Có trạm cân và trạm thu phí (củng đừng này chì có 1) thì có mặt cảnh sát.

​

Thật ra trong 12 ngày em đi lại ở Peru chưa từng thấy 1 lần cảnh sát chặn ai bên đường, ngoài xa lộ hay trong thành phố. Chỉ thấy họ tuần tra, đi bộ hay bằng xe. À có 1 lần thấy xe cây bắt 1 lố thanh niên nam nữ uống rượu say gây hoan náo, đưa về bót gần hotel em.

​

 

[ThomasThang]

Đi qua thành phố Juliaca cách Puno 45 km. Nhiều hình em bỏ đâu mất, để đặt gạch post này rồi sẽ bổ xung sau. Thành phố đang có nhiều xây dựng và như 1 thành phố ở VN hay Kampuchea, không gọn sạch cho mấy.

Dân số trên 200,000​

 

[ThomasThang]

Cao độ thành phố là 3,850 mét trên mặt biển. Em sẽ bổ xung hình. Hình nay lúc chuyến quay về 2 ngày sau. Nắng nhưng trời vẫn mát.

 

[Nam Đế]

Đi qua thành phố Juliaca cách Puno 45 km. Nhiều hình em bỏ đâu mất, để đặt gạch post này rồi sẽ bổ xung sau. Thành phố đang có nhiều xây dựng và như 1 thành phố ở VN hay Kampuchea, không gọn sạch cho mấy. Dân số trên 200,000

Đúng là hình ảnh này có nhiều nét giống đô thị Việt Nam . Người dân ở đây chủ yếu chắc gốc dân bản địa Nam Mỹ.
Lần đầu tiên em thấy có con lạc đà ở vùng núi cao thế này. Em ăn thịt lạc đà một lần, cứ ấn tượng mãi vì rất ngon.

 

[truongthanh703]

Em đọc đến trang 8, nhìn thấy trang cuối là số 9 mà lòng đượm buồn . Bài của cụ viết hay quá, giúp những người chưa dc đi đây đó như em cảm giác như đang đồng hành cùng cụ .

 

[HorsePower]

Cụ Thắng phải nhanh đấy nhé.
Để anh em chờ là không có được đâu.
Em phạt cụ 1 vốtka nếu delay đấy!

 

[ThomasThang]

Đúng là hình ảnh này có nhiều nét giống đô thị Việt Nam . Người dân ở đây chủ yếu chắc gốc dân bản địa Nam Mỹ.
Lần đầu tiên em thấy có con lạc đà ở vùng núi cao thế này. Em ăn thịt lạc đà một lần, cứ ấn tượng mãi vì rất ngon.

Các giống trong gia đình lạc đà này chỉ sống vùng cao cụ ạ. Thịt alpaca (mà thôi) phổ biến ở Peru, giống 1 loại thịt bò rất ngon, món lomo saltado phổ biến nhìn giống như bò lúc lắc của mình nhưng tái hơn. Cụ dùng thịt lạc đà ở đâu ạ?
Và đúng là dân bản địa ở đây đông hơn ở các thành thị lớn. 'Dân bản địa' người Tây phương qua đây gọi chung là Indio, là dân họ lầm là dân Ấn Độ vì ngỡ là Mỹ Châu là Ấn Độ khi mới khám phá, sau thì biết nhưng tên "Ấn Độ" vẫn cứ dùng cho dân bản địa Mỹ Châu, Bắc Mỹ bây giờ gọi là American Indians. Thật ra gồm rất nhiều giống dân, mỗi giống vô vàn bộ lạc, tộc khác nhau về tiếng nói, phong tục tập quán và lịch sữ riêng.
Tại vùng cao này cũng nhiuề bộ lạc khác nhau. Chủ yếu là dân Quechua là dân làm chủ đế quốc Inca, mà gọi lầm là dân Inca (Inca là 1 chế độ, là tầng lớp vua chúa của chế độ đó nên người dưới thời đó gọi là người Inca, văn minh Inca, chủng tộc là Quechua. Vủng ven biển hồ thì có thêm Aymara và Uros quanh bờ biển hồ, có tiếng nói riêng và chữ viêt phiên âm La Tinh đc chính phủ công nhận và cho học. Ngoài ra hiện nay người lai máu là thường và là đông hơn các sắc tộc thuần chủng. Inca là 1 đế quốc vì hô khống chế cai trị nhiều dân tộc và địa phương, trên 1 vùng đất rất lớn từ phía Bắc Nam Mỹ đến Chile.
Thế mà phải quy phục 1 nhóm người chỉ vài chục người ngựa đến từ xa bằng thuyền! (Không lên tới hàng trăm luc đầu) Quả là 1 chuyệm hiếm có trong lịch sử nhân loại 5 châu 4 bể.

 

[ThomasThang]

Thêm hình cảnh quan tp Juliaca. Thoạt tiên nhìn như 1 vùng đất đỏ mới khai phá ở xứ ta, nhưng không gian môi trường tại đây rất khác thường cụ nhé. Em sẽ nói thêm.

​

 

[ThomasThang]

Juliaca phục vụ 1 thành phố, được các tư liệu đánh giá là nơi cư ngụ có kinh tế đang kể cao nhất của nhân loại với lịch sử lâu đời. Đó là thành phố La Rinconada cách đây chừng 70 km về phía Bắc. Cao độ là 5100 mét. Hiện nay là 1 thành phố công nghiệp mõ, nhân công cũng như hậu cần ở tại Juliaca.
Juliacac cũng là trung tâm quá vãng cho giao thông qua lại Bolivia. Cao độ là 3,850 mét trên mặt biển.

​

 

[ThomasThang]

Juliaca cách thành phố ven hồ là Puno 45km. Đây là vùng bình nguyên truoc khi đến

Hình sau liền mạch nhưng vào buổi sáng ngày chúng em rời Puno. Biên hồ trong xa.

​

 

[ThomasThang]

Đi 1 chốc nữa thì đến thành phố Puno, chừng 140 nghìn dân, cao 3840 mét trên mặt biển.

Puno nằm trên 1 ngọn đồi, ven 1 vũng kín đưa ra hồ Titicaca - phát âm là Ti-Ti-Kha-Kha nếu viết tiếng Việt.

​

Titicaca là 1 biển hồ lớn cao nhât thế giới nơi có thủy vận giao thông và kinh tế quanh bờ. Bề dài là 190 km, ngang 80 km và chừng trên 1/3 là bên Bolivia, 2/3 bên Peru. Để hình dung thì Tonle Sap mùa khô chỉ bằng 1/3 diện tích, chiều sâu thì Tonle Sap chủ yếu là 1 vũng tràn nước sông Mekong, sâu trung bình trên 3 met. Hồ Titicaca chổ sâu nhất đến 280 mét. Nước tràn của hồ góp phần vào nước sông Amazon, cùng với Mekong là 2 trong những giòng sông lớn nhât địa cầu.

Phải gọi là biển hồ chứ không phải 1 cái ao nhỏ.
​

 

[ThomasThang]

Để các bạn hình dung môi trường bất thường ở đây, em mượn hình của 1 du khách (nguồn Internet) lấy 1 chai nhựa mở nắp đựng không khí tại đây (chai no tròn)(thực tế là bên bờ Bolivia) rồi đem về cao độ mặt biển (chai xẹp).

​

Theo định nghĩa "Cực cao - Rất cao - Cao" trong hình dưới, thì tại mặt hồ Titicaca là phần trên của "rất cao". Con người không sống lâu đc ở vùng "cực cao".

Hình trên và hình dưới đây nói về % Oxygen available, là nôm na và phải hiểu là ở bât cứ cao độ nào tỷ lệ của khí oxy trong 1 dung tích khí trời cũng bằng nhau, là 21%, nhưng vì áp xuất trên cao giảm xuống nhiều mà tổng dung tích phần tử (molecules) khí oxy hít vào giảm theo tỷ lệ đó - tính so với tỷ lệ phần trăm tại mặt biển cho là 100%.

​

Nói nôm na thì tại Puno mỗi lần mình hít vào (hít thở tự nhiên, chừng 1/2 lít cho người cân trung bình) thì chỉ được chừng gần 60% khí oxy mình hít vào nếu ở 1 địa phương ngang mặt biển, thí dụ tại thành phố từ đó em đến là Los Angeles. Cụ thể chính xác hơn thì suy theo bản dưới đây cho các bạn trong nghề y khoa, với các yếu tố khoa học hơn là áp xuất khí oxy ngoài trời và độ trung hòa khí oxy trong máu (màu đỏ). Ở Puno mình ở chổ hoành độ Altitude gần 4000, tung độ PaO2 dưới 60 mm thủy ngân (màu đen). PaO2 là áp xuât khí oxy.

Do đó môi trường cho động vật tại đây là rất bất thường. Du khách lên tham quan phải ý thức trước khi đi.
​

 

[ThomasThang]

Đây là trang bị tại phòng lễ tân khách sạn em vào ạ.

​

 

[HorsePower]

Chao cụ Thắng, Em chưa bao giờ đc trải nghiệm thiếu oxy độ cao nên tò mò lắm. Cụ có thể nói cảm giác của cụ được không?
Mệt, chóng mặt, nhanh đuối sức....?