Em nghĩ 1 phần chúng ta sử dụng xe 4x4,nhưng bản thân cũng chưa hiểu rõ lắm về cơ cấu cũng như hoạt động của chiếc xe của mình.Em hy vọng bài viết ngắn ngủi này sẽ update 1 vài thông tin cho các bác đang sử dụng xe,hoặc sẽ sử dụng 4x4 trong tương lai.
Như ta đã thấy,sau khi đi xe 2 cầu mới hiểu thế nào là giá trị sử dụng ô tô,câu của bác KAR: ‘’ xe 1 cầu đi được 90% quãng đường xe 2 cầu đi được’’ là quá ếch uôm.Đơn giản là 10% còn lại quyết định bạn có đi đến nơi hay phải quay về.
Như ai cũng biết, ô tô chạy được là do cái động cơ nó quay cái bánh thông qua hệ thống dẫn động ( hộp số,trục các-đăng…).Trên xe 1 cầu,ví dụ là xe cầu sau,mô-men truyền tới bánh sau qua bộ vi sai.
Đến đây bác nào chưa hiểu rõ Vi sai thì
vào ĐÂY.
Sang đến xe 2 cầu ,như ta đã biết,có thể đơn giản chèn thêm 1 bánh răng trong hộp số phụ ,dẫn đến 2 cầu quay cùng tốc độ.Như vậy là ta có cấu tạo đơn giản của 4x4 hay còn gọi là 4x4 Bán thời gian,tức là bình thường trên đường nhựa ta chạy 1 cầu,vào đường xấu trơn trượt mới cài 2 cầu.Điển hình cho loại này là VITARA và các xe đời cũ như UAZ,BEJING,JEEP…………..Ở đây tỉ số truyền lực giữa 2 cầu là 50:50
Vậy muốn 2 cầu 1 lúc mà chạy được trên đường nhựa thì sao?Bộ Vi sai được đưa vào giữa 2 cầu để đảm bảo 2 bánh có thể quay khác nhau về tốc độ.Nó được gọi là Vi sai Trung tâm.Tuy nhiên nếu hình dung Vi sai Trung Tâm giống như Vi sai tại cầu sau,thì nếu 1 bánh xe mất ma sát,xe sẽ đứng im.Lúc này 4x4 chạy còn kém 2x4.Vậy bộ vi sai trung tâm này phải đảm bảo 2 cầu quay khác tốc độ,vừa đảm bảo mô-ment được truyền tới cả 2 cầu.
Cấu tạo của nó rắc rối như sau( 1 ví dụ):
Cho nên cũng không phải vô lí mà xe 4x4 có vi sai trung tâm đắt hơn loại không có rất nhiều tiền.
Trên 1 số xe loại lich sự như xe của em,người ta chế thêm 1 bộ phận để vô hiệu hoá vi sai trung tâm,gọi là Khoá Vi Sai Trung Tâm.Khi bật chế độ này,mô-ment tới 2 cầu là như nhau,đảm bảo xe xịn giống như xe đời cổ.Bình thường khi mở vi sai trung tâm,63% mô-ment được đưa tới cầu sau và 37% đưa tới cầu trước.
Tóm lại: để chạy nhanh trên đường nhựa hoặc đường trơn,người ta cần có vi sai trung tâm,còn trên đường lầy lội và chạy chậm thì không cần.
Đến đây bác nào vẫn hỏi tại sao thì mời xem lại
bài NÀY.
Việc phân loại 4x4 phụ thuộc rất nhiều vào cấu tạo và hoạt động của bộ vi sai này,về sơ bộ ta có thể chia làm 4 loại như sau:
•
Part-time all wheel drive:
• Loại bán thời gian,không trang bị vi sai trung tâm.Ở điều kiện bình thường chỉ được sử dụng 1 cầu ( thường là cầu sau) và có thể sử dụng 2 cầu ở đường xấu với tốc độ thấp.Có trang bị số chậm.Ví dụ: Vitara,Land VX80,UAZ,BEJING,PAJERO X,XX….
• Ưu: đơn giản,chi phí thấp
• Nhược: Sử dụng lằng nhằng,thường phải đỗ lại mới cài được cầu.Quên bỏ cầu trước lên đường nhựa 1 lúc là hú vì mòn bánh răng.
•
Full-time all wheel drive
• Loại lúc nào cũng chạy 2 cầu dù trời nắng hay mưa,có trang bị vi sai trung tâm.Có thể chơi tất cả loại đường không lăn tăn.Có 1 số xe trong loại này trang bị thêm khoá vi sai trung tâm để cải thiện tính năng offroad.Có thể có trang bị số chậm.Ví dụ: LEXUS LX470,GX470,Grand Vitara….
• Ưu:Lúc nào cũng bám đường tốt,chiến tốt các loại đường ( nếu trang bị khoá vi sai thì tuyệt)
• Nhược: ăn xăng,cầu chạy nhiều nên chi phí bảo dưỡng cao,thường là hộp số tự động…
•
Automatic all wheel drive
• Loại ít tính chất 4x4 nhất trong các dòng xe 4x4.Hay được trang bị cho các dòng SUV bao tử ( Cross-over).Không trang bị số chậm.( chắc vì chẳng desigh cho offroad)
• Ở điều kiện bình thường chỉ chạy 1 cầu ( ví dụ cầu trước).Khi bánh trước sa lầy hay quay tít,trục các-đăng cầu sau mới được nối vào để nhận mô-ment xoắn.Ở đây sự dụng các khớp ly hợp để làm nhiệm vụ này.Mỗi hãng xe cấu tạo 1 loại khớp nối ,về cấu tạo bộ phận này em sẽ trình bày sau .
• Điển hình của dòng xe này tại VN ta có ESCAPE,SANTA FE 4x4,HONDA CRV,RAV4…
• Ưu: giá thành rẻ vì thường là SUV khuyến khích,ăn ít xăng như xe 1 cầu.
• Nhược: Ít tính chất xe 2 cầu,cầu thứ 2 vận hành thụ động.Không trang bị số chậm.Ở đây em thành thực confirm sự vượt trội trong offroad của VITARA so với ESCAPE.
•
Selectable all wheel drive
• Có thể chọn lựa giữa 2 cầu và 1 cầu ,sử dụng thế nào cũng được trên mọi loại đường.Trang bị vi sai trung tâm và có có khoá vi sai,cầu chậm…Ví dụ như : PAJERO SUPREME,TOYOTA 4 Runner,PRADO,FORTUNER…
• Ở đây chú thích 1 tý để bác offroad khỏi cần hỏi thêm: Khi xài 4H thì vi sai trung tâm mở( tỷ số 40% trước và 60% sau),khi 4L thì vi sai khoá,đừng lười dùng 4L nhé.:21:
• Ưu: Trang bị nhiều loại hình nghệ thuật,đường nào cũng chơi.Đang đi 1 cầu sướng cứ cài sang 2 cầu cũng được,khỏi cần dừng lại mất thời gian.Đi chán lại về 1 cầu.( TOYOTA không có Shift on fly nên muốn cài hay nhả cầu xin mời dừng lại-Chuối nhỉ)
• Nhược; Chưa thấy.
[Thế các bác chọn loại nào?
