Ông Trần Ích Tắc, căng lắm là phạm tội phản gia tộc. Ổng gốc tàu mà. Trước cụ At nói thời này chưa rạch ròi về khái niệm dân tộc. Nên xét về tội ông này nhẹ hều, có khi chưa bằng tội mấy ông Trần cướp ngôi nhà Lý.
Như bài thơ tặng sứ giả Nguyên
Tặng thiên sứ Trương Hiển Khanh sứ hoàn
Tây phong xuy mộng đáo Long Biên,
Hồi thủ tương phùng hựu cách niên.
Mã thoái khinh trần hoàn nhật hạ,
Nhạn tuỳ sấu ảnh xuất vân biên.
Tứ phương chuyên đối thi tam bách,
Ngũ Lĩnh quy lai lộ bát thiên.
Tận đạo triều đình dụng văn sĩ,
Thượng thư chí khí hương thu thiên.
Gió đưa hồn mộng đến Giao Châu,
Cách một năm tròn lại gặp nhau.
Ngựa ruổi bụi hồng theo bóng ác,
Nhạn tung chiếc ảnh liệng mây mù.
Giã từ Ngũ Lĩnh, đường xa thẳm,
Ứng đối tứ phương, thi thuộc làu.
Nghe nói triều đình dùng văn sĩ,
Thượng thư chí khí ngất trời thu.
Ông Tắc hâm mộ văn hóa Trung Hoa và thiên triều thì ổng hàng Nguyên là điều hợp lý theo tư duy của ổng cũng như ở thời đó.
Khi Minh đến thì cũng tư duy đó cả nước hàng Minh gần sạch và đặc biệt tầng lớp sĩ phu biết chữ đều hàng Minh.
Khi Thanh đến dân Bắc theo Thanh đánh Tây Sơn chứ nó có thèm theo Tây Sơn đánh Thanh đâu. Tây Sơn bỏ chạy vô làng thì bị bắt nộp cho Thanh hết.