CHIẾC RADIO - CHỨNG TÍCH ANH HÙNG
( Bài nghiên cứu của Baoleo, nhân kỷ niệm 61 năm ngày mở đường HCM trên biển 23/10/1961 - 23/10/2022.)
1/PHẦN 1: KỶ VẬT:
Ở TP HCM có một người rất đam mê sưu tầm kỷ vật chiến tranh. Anh không chỉ sưu tầm kỷ vật của những người lính giải phóng mà cả kỷ vật của lính quân đội VNCH.
Anh là Phan Nam - cựu học sinh miền Nam, cựu học viên khóa 5 hay 6 gì đó Học viện KTQS, con nhà nòi Quân Đội. Bố trung tướng, em trai cũng trung tướng. Anh sống phóng khoáng nên bảo:
- Tao chỉ cần đại úy là đủ!
Nhiều năm trước, tình cờ, bên quán cà phê tại TP Hồ Chí Minh, anh gặp một cựu đại úy hải quân VNCH đang sinh sống ở Mỹ về thăm quê. Cựu đại úy HQ VNCH đã rất xúc động khi biết người sưu tầm khảo cổ có đầy đủ một bộ huân huy chương ( mề đay) của quân đội ngụy. Anh ta hỏi mua với giá rất cao, nhưng người sưu tầm không bán. Rồi không biết viên đại úy VNCH thuyết phục thế nào, người sưu tầm đã tặng cho anh ta bộ meday ấy. Cảm kích, viên đại úy hứa sẽ tặng cho người sưu tầm một kỷ vật rất quý anh ta có, anh đã giữ nó từ năm những năm 1966 đến nay. Nó hiện đang ở nhà anh bên Mỹ. Giữ lời hứa, về Mỹ anh ta đã gửi kỷ vật này cho Phan Nam. Thế là sau hành trình hơn 50 năm lưu lạc, nó trở về Việt Nam. Đó là chiếc RADIO nhãn SONY đời 60. Là vật quý hiếm thời đó. Viên đại úy hải quân nói rằng:
- Đây là chiếc đài, tôi đã lấy được trên ca bin chỉ huy của một con tàu Việt cộng chở " dụng cụ " vào miền Nam cho CS.
Chứng cứ đau thương có từ phía bên kia, đã minh chứng cho những đau thương, mất mát, hy sinh, đau đớn bên cạnh những chiến công chở hàng trăm chuyến tàu chi viện vũ khí dạn dược cho chiến trường trong những năm kháng chiến chống Mỹ.
2/ TRẬN ĐÁNH CÓ KỶ VẬT:
2.1/ Trận đánh:
Đêm 9/5/1966, tàu khu trục Point Grey của Mỹ bắt đầu các chuyến tuần tra như thường lệ ở khu vực biển phía Đông bán đảo Cà Mau. Khoảng 22 giờ, khi tuần tra ở khu vực cách bờ biển khoảng 4 hải lý, tàu Point Grey quan sát thấy có đống lửa lớn trên bãi biển. Sau khi tiếp cận bờ biển, tàu phát hiện có 2 đống lửa lớn ở khu vực Bắc lối vào cửa sông Rạch Già. Nhận thấy sự bất thường từ sự xuất hiện của 2 đống lửa, tàu Point Grey quyết định duy trì giám sát khu vực này suốt đêm.
Lúc 0 giờ 10 phút ngày 10/5/1966, radar của tàu Point Grey phát hiện một tàu vỏ sắt, đang tiến vào ở góc 260 độ với tốc độ khoảng 10 hải lý/ giờ. Tàu Point Grey tiếp cận tàu lạ và đến 1 giờ 20 tàu Point Grey đánh tín hiệu liên lạc, tuy nhiên không có tín hiệu trả lời. Tàu Point Grey tiếp tục tiến gần đến khoảng cách 400 mét và sử dụng đèn pha để tìm kiếm, phát hiện ra tàu lạ là 1 tàu đánh cá. Tàu Point Grey lập tức liên lạc về Trung tâm giám sát hàng hải tại An Thới, báo cáo có 1 tàu cá vỏ sắt thay đổi tốc độ và hành trình di chuyển hướng Tây Bắc. Tàu Point Grey tiếp tục đi theo sát tàu cá.
Lúc 2 giờ, tàu cá vỏ sắt đi đến khu vực xuất hiện các đống lửa trên bờ biển. Lúc 3 giờ 15, phát hiện tàu cá đang trôi dạt trên biển. Tàu Point Grey bắn pháo sáng chiếu sáng khu vực, tiếp cận sát tàu cá, cách tàu cá 100 mét và gọi sang tàu cá. Không có trả lời từ phía tàu cá. Nhìn thấy thoáng qua có ba hoặc bốn người trên tàu cá, tuy nhiên những người này cố gắng tránh lộ diện.
Lúc 5 giờ, tàu cá ở vị trí cách bờ biển khoảng 1km, và bắt đầu trôi vào khu vực nước nông (?).
Khi trời sáng, phát hiện tàu cá bị mắc cạn cách bờ khoảng 400 mét. Lúc 7 giờ, tàu Point Grey tiếp cận và cố gắng lên bong tàu cá. Sự nghi ngờ về tàu cá càng gia tăng, khi tàu Point Grey bị bắn dữ dội từ bờ biển. Tàu Point Grey bắn trả lại và quay ra vị trí cách bờ biển khoảng 1,5 km để chờ tiếp viện.
Các tàu Brister và Vireo đang trên đường đến khu vực. Sở chỉ huy cũng ra lệnh cho tàu Point Cypress đến khu vực và đề nghị lực lượng hải quân VNCH cử lực lượng đến khu vực. Hải quân VNCH cử đến khu vực 5 tàu tuần tra và 1 tàu chỉ huy LSIL 328 và tàu PGM 614. Tàu Brisyter đến khu vực lúc 11 giờ 45, nhưng do mực nước thấp nên tàu chỉ đến được vị trí cách bờ biển khoảng 7,5 km.
Thủy triều và điều kiện sóng biển đã tiếp tục cản trở việc tiếp cận lên boong tàu cá, đồng thời làm tàu cá trôi dạt thêm khoảng 100m vào gần bờ, gần khu vực bao phủ bởi rừng ngập mặn dày đặc.
Lúc 13 giờ 50, không quân yểm trợ đã đến khu vực. Được không quân yểm trợ, tàu Point Grey lại tiến về phía tàu cá. Khi tiến đến cách bờ khoảng 200 m, tàu Point Grey bị hỏa lực súng bộ binh bắn chính xác từ khu vực rừng ngập mặn ra, làm ba thủy thủ tàu Point Grey trên mũi tàu bị thương [Tàu Point Grey biên chế 8 thủy thủ và sỹ quan]. Tàu Point Grey ngay lập tức lùii về vị trí cách bờ khoảng 400m, sau đó quay ra khu vực nước sâu hơn. Ba thủ thủ bị thương được chuyển sang tàu Brister để cứu chữa.
Các đơn vị tiếp tục bắn phá khu vực trong suốt buổi chiều để ngăn chặn các lực lượng Bắc Việt tiếp cận con tàu. Một số phát đạn đã bắn trúng tàu cá và gây nên một vài đám cháy và nổ nhỏ.
Lúc 17 giờ, sóng và thủy triều đã đẩy dịch con tàu vào gần bờ hơn, lúc này chỉ còn cách bờ gần 50 mét, và có khả năng tàu sẽ chìm trước khi trời tối. Khi đó, các lực lượng Bắc Việt sẽ cố gắng tiếp cận con tàu và vận chuyển hàng hóa từ con tàu vào bờ trong màn đêm dày đặc. Quyết định được đưa ra là phá hủy con tàu. Mệnh lệnh phá hủy con tàu được thông qua lúc 17 giờ 26, và bắt đầu lúc 17 giờ 50. Các đơn vị bắn pháo và máy bay ném bom oanh tạc con tàu, gây nên những đám cháy và nổ đến tận 20 giờ 30, khi một tiếng nổ lớn bẻ con tàu thành 2 phần và chìm trong lửa. Quá trình bắn phá ngừng lại, và thay vào đó là bắn pháo sáng chiếu sáng khu vực cho đến hết đêm.
Đầu giờ sáng 10/5/1966, 3 tàu Hải quân VNCH, và 5 tàu/ thuyền nhỏ cùng đến khu vực. Con tàu vận tải bị gãy đôi và khó vận chuyển về cảng. Khu vực lúc này yên tĩnh, và các lực lượng VNCH tiến hành thiết lập các điểm phòng thủ bảo vệ hiện trường. Với sự trợ giúp của các đơn vị Mỹ và VNCH, tàu LSIL 328 (Giang Pháo Hạm 328 , hay còn được gọi là Thần Tiễn, còn LSIL – là Landing Ship Infantry Light) bắt đầu tiến hành chiến dịch trục vớt tàu vận tải Bắc Việt. Chỉ huy tàu LSIL 328 được giao làm chỉ huy trưởng chiến dịch trục vớt. Ngoài ra, lực lượng đặc nhiệm hải quân Mỹ và thợ lặn hải quân VNCH cũng đến hiện trường tham gia trục vớt. Công việc trục vớt được tiến hành thuận lợi vào ban ngày, ban đêm tàu và máy bay liên tục thả pháo sáng suốt đêm để bảo vệ khu vực.
Lúc 15 giờ ngày 12/5/1966, chiến dịch trục vớt bị dừng lại do lực lượng Bắc Việt tấn công, làm cho lực lượng bảo vệ trên bờ phải rút lui ra biển. Máy bay được gọi đến và tiếng súng tạm im. Lúc 16 giờ 10, chỉ huy hải quân VNCH đến hiện trường và chỉ huy trực tiếp chiến dịch trục vớt, được tiếp tục lúc 18 giờ.
Chiến dịch trục vớt kết thúc lúc 10 giờ 15 ngày 13/5/1966 và các đơn vị bảo vệ rút khỏi hiện trường. Tất cả vũ khí đạn dược trục vớt được đưa lên tàu LSIL 328 chở về Sài Gòn. Tàu Brister sử dụng pháo bắn vào xác tàu vận tải Bắc Việt để phá hủy hoàn toàn xác tàu, sau đó tiếp tục thực hiện các chuyến tuần tra vào lúc 19 giờ.
Tấm bảng hiệu do thợ lặn gỡ ra từ máy tàu cho thấy được sản xuất tại Đông Đức năm 1964. Một số bảng hiệu khác cho thấy xuất xứ từ Pháp và Trung Quốc. Đặc biệt, phát hiện đạn cối 120mm được sản xuất tại Trung Quốc năm 1965. Đây là lần thứ 2 đạn dược kiểu này được phát hiện ở Nam Việt Nam, và lần đầu tiên xuất hiện tại đồng bằng sông Cửu Long.
2.2/ Các loại vũ khí, đạn dược, trang bị trục vớt được từ con tàu vận tải Bắc Việt:
2.2.1/ Vũ khí
• 1 súng 12,7mm
• 3 súng máy Sô viết loại SG 43
• 1 súng DKZ 57mm
• 1 súng máy kiểu MG34
2.2.2/ Đạn dược: Thu được khoảng 15 tấn
• Đạn súng cối 120mm
• Đạn súng 12,7mm
• Đạn cối 82mm
• Đạn cối 81mm (Sản xuất tại Mỹ trong thế chiến II)
• Đạn DKZ 75mm
• Đạn cối 60mm
• Đạn DKZ 57mm
• Thuốc nổ TNT
• Ngòi nổ
2..2.3/ Các trang bị khác
• Máy chiếu phim
• Âm ly
• Loa
• Máy ghi nhạc
• Phim truyện
• Vật tư để phục vụ công tác tuyên truyền
3/ HÌNH ẢNH MINH HOẠ:
-Hình số 1:
Không ảnh chụp tàu không số 100 bị phá hủy thành 2 phần, sát bờ biển ngày 10/5/1966 (gần cửa sông Rạch Già - Cà Mau). Tàu nhỏ hơn bên trái hình là tàu của quân Sài Gòn trục vớt vũ khí từ tàu số 100.
-Hình số 2:
Hình ảnh tàu lúc mắc cạn và chưa bị phá hủy.
-Hình số 3:
Tờ báo gói chiếc Radio kỷ vật, mà người lính VNCH đã giữ cùng chiếc đài, hơn 60 năm qua.
Hình ảnh từ tờ báo trùng khớp với hình ảnh số 1 của tư liệu (không ảnh của Mỹ).
-Hình số 4:
Chiếc radio và tờ báo gói kỷ vật.
-Hình số 5:
Anh Phan Nam trao chứng tích cho thủy thủ tàu không số Phạm Ngọc Bình.