[Funland] Loạt ảnh Việt Nam 199x của Tây lông

[Ong_ơi]

Ăn phở trên vỉa hè, không rõ phố nào, 1990

Theo e đây là quán phở Nhất ở phố Minh Khai, HN, cạnh may Thăng Long. Hồi đó còn bé e cũng hay được ra đây ăn phở. Bát rất nhiều bánh nhiều thịt. Chủ yếu công nhân, người lao động vào ăn. Bây giờ quán vẫn bán cả ngày đến tận 11h đêm mới đóng cửa, rất đông khách

 

[doctor76]

Gọi là khoán sản phẩm. Trước đó mấy năm đã khoán rồi nhưng còn " khoán chui" bác nhỉ.

Đúng rồi bác, khoán chui chính từ quê em ra, Vĩnh Phúc với ông Kim Ngọc

 

[doctor76]

1 người đàn ông đi lấy nước máy, 1988, cái quần đùi xắn huyền thoại

Chú thích nguyên bản: A resident collects town water using a bamboo carrying pole. September 1988.

 

[doctor76]

1 người nông dân đứng bên con bò Brahman, tháng 2 năm 1989

( A young man standing with a Brahman bull in his yard. February 1989)

Bò Braman là một loại bò thịt thuộc giống bò Zebu có nguồn gốc từ Ấn Độ (Bos primigenius indicus). Bò được đặt tên theo vị thần Bà La Môn tôn kính của tôn giáo Ấn Độ. Đây là loại bò thịt nhiệt đới, được nuôi rộng rãi ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới trong đó có Việt Nam. Ở Úc, người dân nuôi bò Brahman màu trắng là chủ yếu để sản xuất thịt bò, còn nuôi Brahman màu đỏ chủ yếu để xuất cho các nước Châu Á do các nước này chuộng màu đỏ hơn. Bò Brahman nổi tiếng là giống bò thịt nhiệt đới, được nuôi rộng rãi ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới. Giống Brahman Mỹ nổi tiếng trên thế giới hiện nay được tạo thành từ những giống bò Guzerat, bò Nerole, bò Gyr và bò Krishna Velley vào cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20.

 

[doctor76]

1 người nông dân đi bừa ruộng để làm màu, tức là trồng cây như ngô, đỗ, đậu, vừng, khoai, rau, khoai tây...sau vụ lúa chính, tháng 2 năm 1989

( A farmer prepares a rice field using a water buffalo to pull a tilling rake. Buffalos play an integral part in Vietnam’s agrarian economy. February 1989)

 

[doctor76]

Cụ Kim Ngọc xé rào làm "khoán chui " từ những năm cuối của thập kỷ 60.
Các tỉnh khác ở Đồng bằng Bắc bộ thì đầu những năm 80 bắt đầu thí điểm khoán ruộng cho nông dân và thu sản phẩm , HTX NN vẫn lo các khâu cày, giống, phân bón, thủy nông, thủy lợi.
Mãi đến năm 88 thì nghị quyết TW 10 mới ra đời về khoán sản phẩm, chia ruộng cho nông dân canh tác từ đó gọi là " Khoán mười"

KHoán chui cũng cởi-trói phần nào cho nông dân cụ nhỉ, nhưng Khoán 10 mới chính là động-lực mạnh để nông dân sản xuất, trước đó, những năm 1980-1989 thực sự đói, đói theo nghĩa đen luôn.

 

[Hà Tam]

1 người nông dân đứng bên con bò Brahman, tháng 2 năm 1989

( A young man standing with a Brahman bull in his yard. February 1989)

Bò Braman là một loại bò thịt thuộc giống bò Zebu có nguồn gốc từ Ấn Độ (Bos primigenius indicus). Bò được đặt tên theo vị thần Bà La Môn tôn kính của tôn giáo Ấn Độ. Đây là loại bò thịt nhiệt đới, được nuôi rộng rãi ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới trong đó có Việt Nam. Ở Úc, người dân nuôi bò Brahman màu trắng là chủ yếu để sản xuất thịt bò, còn nuôi Brahman màu đỏ chủ yếu để xuất cho các nước Châu Á do các nước này chuộng màu đỏ hơn. Bò Brahman nổi tiếng là giống bò thịt nhiệt đới, được nuôi rộng rãi ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới. Giống Brahman Mỹ nổi tiếng trên thế giới hiện nay được tạo thành từ những giống bò Guzerat, bò Nerole, bò Gyr và bò Krishna Velley vào cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20.

Giống bò Ấn độ khác với bò ở mình là nó có cái mấu gù lồi trên lưng, dáng to cao nữa.
Trong hình anh thanh niên nông dân diện bộ trang phục chuẩn thời đó: áo bay LX thần thánh, quần pho tá vén ống, chân xỏ đôi móng Tiền phong trắng khá mới, có lẽ là cá nhân điển hình chăn nuôi? dân chơi của làng rồi, he he.

 

[doctor76]

A tractor from Czechoslovakia prepares an irrigated rice field for planting. The tractor, known as the red buffalo, was one of only three in the Khanh Phu area and was purchased at the end of collectivization. January 1990.

Máy cày trên đồng xã Khánh Phú, tháng 1 năm 1990, lúc này mô-hình HTX đã tan-rã, nhưng nhiều xã vẫn giữ được các loại máy móc từ thời phát động phong trào Cơ giới hóa nông nghiệp. Chiếc máy kéo này có lẽ là của Liên Xô chứ không phải Tiệp Khắc như tác giả nói.

 

[doctor76]

Giống bò Ấn độ khác với bò ở mình là nó có cái mấu gù lồi trên lưng, dáng to cao nữa.
Trong hình anh thanh niên nông dân diện bộ trang phục chuẩn thời đó: áo bay LX thần thánh, quần pho tá vén ống, chân xỏ đôi móng Tiền phong trắng khá mới, có lẽ là cá nhân điển hình chăn nuôi? dân chơi của làng rồi, he he.

Đúng mùa rét, áo len mặc trong, nhà này hồi ấy cũng có điều kiện nhà xây rồi cụ, giống nhà em quá

 

[doctor76]

Two boys use traditional basket nets to catch shrimp, crabs and small fish. September 1988 ( Hai cậu bé sử dụng lưới thúng truyền thống để bắt tôm, cua và cá nhỏ. Tháng 9 năm 1988)

2 cậu bé đi đánh giậm ( dậm), tháng 9 năm 1988, bây giờ thì ít có cá tôm cua mà bắt, 2 cậu bé này giờ cũng U50

 

[doctor76]

Gõ kẻng đi làm, gõ kẻng về. Chấm công rồi chia sản phẩm theo số ngày công làm việc, nói chung là khẩu hiệu " làm chủ tập thể" nhưng thực trạng "cha chung không ai khóc". Năng suất thấp, đói nên lại càng phải chạy chợ, làm thêm việc khác lơ là việc HTX...

THực thà mà nói, mô-hình HTX không hẳn là xấu, nó thể hiện sự chuyên môn hóa và tiên tiến trong sản-xuất, nhưng rõ ràng trình-độ dân mình chưa theo kịp mà thôi bác.

 

[doctor76]

A young girl stands on a covered fishing platform. Situated on the interconnected canal system of the Red River Delta, families use large nets which are lowered into the water and raised up catching small crabs, fish and shrimp that were sold in the town’s open market or used at home. September 1988.

( Một cô gái trẻ đứng trên giàn câu cá có mái che. Nằm trên hệ thống kênh rạch chằng chịt của vùng đồng bằng sông Hồng, các gia đình sử dụng những tấm lưới lớn thả xuống mặt nước và giăng lên để đánh bắt những con cua, con cá và con tôm nhỏ được bán ở chợ của thị trấn hoặc sử dụng tại nhà. Tháng 9 năm 1988.)

Một cô bên cái lều hay chòi đánh cá, tháng 9 năm 1988, bây giờ cô cũng U50 rồi

 

[doctor76]

Em nghĩ cụ Cow boy trong ảnh là xà ích. Nom con bò vạm vỡ , được chăm sóc tốt có vẻ là bò kéo xe , hoặc kéo máy ép mía nấu mật. Nhà có phương tiện nên cụ ấy có vẻ có điều kiện sắm đồ hợp model. Tuy nhiên cái áo mút cổ lọ màu đỏ hình như của nữ, loại này hồi xưa gọi là áo mút Lào, thực ra là của Thái Lan.
Em cũng từng có 1 cái màu xanh đậm.

Gọi là mút Lào vì hồi ấy Vn bị cấm vận, hàng hóa tư bổn mua qua đường Lào và Cam, cũng như dép tông Lào đó cụ

 

[doctor76]

A man leans against a carrying pole made of bamboo as he prepares to load bundles of harvested rice to bring to the town’s cooperative compound for weighing and husking. A carrying pole is made from a full straight piece of bamboo and depending on the weight of what it will hold, can be hardened or remain flexible and thinner for lighter loads. June 1989.

( Một người đàn ông dựa vào chiếc sào làm bằng tre khi chuẩn bị chất những bó lúa đã thu hoạch để mang đến khu hợp tác xã của thị trấn để cân và đóng bao. Cột chở được làm từ một đoạn tre thẳng và tùy thuộc vào trọng lượng của vật mà nó sẽ giữ, có thể cứng hoặc vẫn mềm dẻo và mỏng hơn để có tải nhẹ hơn. Tháng 6 năm 1989.)

1 anh thanh niên đang dựa vào chiếc đòn xóc để chuẩn bị gánh lúa, anh mặc quần áo bộ đội, đeo đồng hồ, đi chân đất, tháng 6 năm 1989. Đòn xóc bằng tre nhọn 2 đầu để gánh những bó rạ, rơm, lúa lớn, khi gặt lúa có 2 cách bó, bó nhỏ hơn gọi là lượm lúa ( quê em), cho vào quang gánh và gánh bằng đòn tre có mấu, bó to dùng đòn xóc. Tục ngữ có câu : đòn xóc 2 đầu để chỉ những người ăn ở, đối xử không nhất quán.

 

[doctor76]

Piles of straw and husks from rice harvests is piled at the Khanh Phu cooperative. Virtually every part of the rice crop is exploited so nothing goes to waste. September 1988
( Những đống rơm, rạ thu hoạch được chất đống tại HTX Khánh Phú. Hầu như mọi phần của cây lúa đều được khai thác nên không có gì lãng phí. Tháng 9 năm 1988)

 

[doctor76]

Theo như cụ Tây mô tả thì đây là " thuyền chài".
"Tấm lưới" mà cụ ấy nói đến chính là " chài" chứ không phải "vó" hay "lưới"

Cái này quê em gọi là " vó bè", loại vó cố định trên các khúc sông hay hồ, đầm đó cụ. Đây không phải " thuyền chài" rồi, nhưng em để nguyên tác cụ Tây mô tả.

 

[doctor76]

A water spigot is sealed using a burlap cloth at the village pig breeding cooperative. Khanh Phu’s pig breeding cooperative was nearly empty as locals began to breed and sell their pigs on the open market with the opening of the economy. September 1988.

( Một vòi nước được bịt kín bằng vải bao bố tại hợp tác xã chăn nuôi lợn của thôn. Hợp tác xã chăn nuôi lợn của Khánh Phú gần như trống rỗng khi người dân địa phương bắt đầu chăn nuôi và bán lợn của họ trên thị trường mở khi nền kinh tế mở cửa. Tháng 9 năm 1988.)

Mô hình HTX nông nghiệp chuyên môn hóa khá cao, hehe, rất tiếc là nó thất bại

 

[doctor76]

A village woman watches as her rice harvest is weighed at the Khanh Phu cooperative. When the New Land Law passed in December 1987, villagers were permitted to sell their rice crop on the open market; 65% of the rice harvest would go to the farmer and 35% would go for state and cooperative commitments. Vietnam quickly grew to become the world’s third largest rice exporter in 1989, after China and the United States. September 1988.

( Một phụ nữ trong làng đứng cân lúa ở HTX Khánh Phú. Khi Luật Đất đai Mới được thông qua vào tháng 12 năm 1987, dân làng được phép bán lúa gạo của họ trên thị trường mở; 65% sản lượng lúa thu hoạch sẽ thuộc về nông dân và 35% dành cho các cam kết của nhà nước và hợp tác xã. Việt Nam nhanh chóng trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới vào năm 1989, sau Trung Quốc và Hoa Kỳ. Tháng 9 năm 1988.)

Cái này quê em gọi là nộp sản, hay đóng sản cho HTX, tất nhiên có nhiều người cũng gian dối khi bỏ thêm thóc lép...

 

[Nerovnn]

Ôi những ngày xưa cũ, tuyệt vời

 

[Vulcan V70]

A village woman watches as her rice harvest is weighed at the Khanh Phu cooperative. When the New Land Law passed in December 1987, villagers were permitted to sell their rice crop on the open market; 65% of the rice harvest would go to the farmer and 35% would go for state and cooperative commitments. Vietnam quickly grew to become the world’s third largest rice exporter in 1989, after China and the United States. September 1988.

( Một phụ nữ trong làng đứng cân lúa ở HTX Khánh Phú. Khi Luật Đất đai Mới được thông qua vào tháng 12 năm 1987, dân làng được phép bán lúa gạo của họ trên thị trường mở; 65% sản lượng lúa thu hoạch sẽ thuộc về nông dân và 35% dành cho các cam kết của nhà nước và hợp tác xã. Việt Nam nhanh chóng trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới vào năm 1989, sau Trung Quốc và Hoa Kỳ. Tháng 9 năm 1988.)

Cái này quê em gọi là nộp sản, hay đóng sản cho HTX, tất nhiên có nhiều người cũng gian dối khi bỏ thêm thóc lép...

Một lần cân thế này gọi là một " mã cân"
Cho đến bây giờ em vẫn không hiểu chữ " mã" ở đây có nguồn gốc từ đâu.