[Funland] Lịch sử, văn hoá dân tộc Chăm.

[fadco]

Cái này em chưa xem, em chỉ xem phim tài liệu của các kênh uy tín như NATGEO, BBC, Discovery... Thôi cụ.
Tưởng tượng nếu nguyên bản Angkor Wat, nó sẽ đẹp đến mức nào, như mô tả của Chu Đạt Quan.
Có điều lạ, là hoàng gia Cam, kể cả Sihanouk, đều không biết tí nào về sự tồn tại của Angkor Wat, Angkor Thom.

Vâng cụ, có bài báo tham khảo việc này rồi

Angkor Wat quá phi thường! Phải chăng đền Angkor Wat thuộc nền văn minh khác? - Vạn Điều Hay

Rất nhiều người đã từng sửng sốt trước sự vĩ đại và bí ẩn của Angkor Wat khi tham quan ngôi đền này ở Campuchia. Những nghiên cứu khảo cổ gần đây cho thấy

vandieuhay.net

 

[Hà Tam]

Hình có ghi Pleistocen đến Holocen đó cụ. Theo nghiên cứu đó thì có thể ko phải sông Cầu cũng ko phải sông Đuống mà là sông Ngũ Huyện khê. Cổ Loa và Luy Lâu đều gần sông Ngũ Huyện khê và đó là chi lưu chính của Sông Hồng trong sử (ra cửa Bạch Đằng). Cũng là lý do tại sao Ngô Quyền làm cọc tại Bạch Đằng và Trần Hưng Đạo lập căn cứ Vạn Kiếp. Sông Đuống hiện nay ko cho thấy rõ vai trò chi lưu chính như thời đó.

Ngoài điểm mốc di tích Luy Lâu còn một địa danh có thể dám chắc nữa là di tích Hợp phố, [Mã Viện từ Hợp Phố] men theo bờ biển triền núi mở đường hơn nghìn dặm, về phía tây đến Lãng Bạc (浪泊), đánh bọn Trưng Nhị (徵貳) thì chắc chắn là Mã Viện mở cao tốc 18 - Móng Cái rồi mời cụ mổ tiếp "phía tây đến Lãng Bạc (浪泊), đánh bọn Trưng Nhị (徵貳)" thì "Lãng Bạc" ở đâu?

Sông mang tên Ngũ huyện khê là sông/kênh đào, dân còn gọi là kênh đào Hà bắc!, nó mới có tứ 196x.
Hồi sơ tán 1972 chiến tranh phá hoại của KQ Mỹ ở MB, tụi này vẫn tắm sông đó, nhiều hôm trời hè nóng, đêm vẫn lên tắm.
Hiện tại dự án cầu Tứ liên và đầu cầu bên Đông anh có đường dẫn vào cầu Tứ liên sẽ chạy song song hay đè lên chính con sông này, từ điểm đầu đê sông Đuống (xã Xuân Canh) qua xã Đông hội và kéo dài đến xã Mai lâm (Đông anh).
Từ dòng sông/kênh Ngũ huyện khê ở Đông hội kéo lên đến Cổ loa, xa khoảng 3km-4km.

 

[Haiau69]

Trong Thủy Kinh chú nói Lãng Bạc tên khác là Tây Hồ.
Còn địa danh Long Biên/Long Uyên nữa.

Như vậy thì hồ đó là hồ Tây cháng?

khả năng Lãng Bạc đúng là Hồ Tây cụ ạ. Trong bài hát Một thoáng Tây hồ có câu:

Ðây Dâm Đàm đây Lãng Bạc
Ngàn thu qua bao lần sóng gió

Đây là 2 cái tên cũ của Hồ Tây trước kia.

 

[giaconngu]

Cái chính là sông Cầu hay sông Đuống. Xa xưa sông cổ Nhị Hà thế này, thời Tam quốc có sông Đuống chưa và sông Đuống hình thành khi nào

Nguồn: https://www.cambridge.org/core/journals/trans-trans-regional-and-national-studies-of-southeast-asia/article/historical-sketch-of-the-landscape-of-the-red-river-delta/1C29D5B4A9DF8FAF1FC53E2B49EAD1FF

Theo quy ước, ngày 1/1/1950 là mốc để tính “ngày nay” và “trước ngày nay”, ký hiệu là BP trong các tài liệu tiếng Anh về địa chất, khảo cổ.

Với các sông Tiền Nhị Hà (sông Hồng cổ) và sông Tiền Hát Giang (sông Đáy cổ) thì tương đối rõ là có tuổi Pleistocen (2,58 - 0,0117 triệu năm trước ngày nay) nên việc dịch chuyển mạnh dòng chảy của sông Tiền Nhị Hà thành sông Hồng ngày nay là tương đối dễ hiểu, còn sông Tiền Thiên Đức (sông Đuống cổ) thì có tuổi Holocen (≤ 0,0117 triệu năm trước ngày nay). Từ phía nam sông Cà Lồ tới phía bắc sông Đuống ngày nay có 8 đoạn sông cổ, nhưng cá nhân tôi cho rằng sông Thiên Đức cổ liên quan chủ yếu tới 2 đoạn sông cổ sát ngay phía bắc nó chứ không liên quan tới 6 đoạn kia, và về tổng thể nó vẫn cơ bản bám theo dòng chảy ngày nay, vì tuổi đời của con sông này chưa nhiều (dưới 11.700 năm).

 

[Tứ Vô Lượng]

khả năng Lãng Bạc đúng là Hồ Tây cụ ạ. Trong bài hát Một thoáng Tây hồ có câu:

Ðây Dâm Đàm đây Lãng Bạc
Ngàn thu qua bao lần sóng gió

Đây là 2 cái tên cũ của Hồ Tây trước kia.

khảo cổ lịch sử mà văn nghệ thế? Hiện nay thống nhất cao Lãng Bạc là ở Bắc Ninh cụ ạ. Còn Tây Vu là Cổ Loa, di tích Cổ Loa còn đào được trống ghi chữ Hán Tây Vu

 

[Tứ Vô Lượng]

Sông mang tên Ngũ huyện khê là sông/kênh đào, dân còn gọi là kênh đào Hà bắc!, nó mới có tứ 196x.
Hồi sơ tán 1972 chiến tranh phá hoại của KQ Mỹ ở MB, tụi này vẫn tắm sông đó, nhiều hôm trời hè nóng, đêm vẫn lên tắm.
Hiện tại dự án cầu Tứ liên và đầu cầu bên Đông anh có đường dẫn vào cầu Tứ liên sẽ chạy song song hay đè lên chính con sông này, từ điểm đầu đê sông Đuống (xã Xuân Canh) qua xã Đông hội và kéo dài đến xã Mai lâm (Đông anh).
Từ dòng sông/kênh Ngũ huyện khê ở Đông hội kéo lên đến Cổ loa, xa khoảng 3km-4km.

Kênh đào lại có thể không đúng NHK cổ, sông Hoàng Giang, sông Thiếp qua vân Trì đó cụ. Còn Kênh NHK 196x cụ nói e chưa rõ chính xác chỗ nào? Nhẽ nào nhờ đào Kênh mà khai thông mạch tắc nghìn năm

 

[Tứ Vô Lượng]

Theo quy ước, ngày 1/1/1950 là mốc để tính “ngày nay” và “trước ngày nay”, ký hiệu là BP trong các tài liệu tiếng Anh về địa chất, khảo cổ.

Với các sông Tiền Nhị Hà (sông Hồng cổ) và sông Tiền Hát Giang (sông Đáy cổ) thì tương đối rõ là có tuổi Pleistocen (2,58 - 0,0117 triệu năm trước ngày nay) nên việc dịch chuyển mạnh dòng chảy của sông Tiền Nhị Hà thành sông Hồng ngày nay là tương đối dễ hiểu, còn sông Tiền Thiên Đức (sông Đuống cổ) thì có tuổi Holocen (≤ 0,0117 triệu năm trước ngày nay). Từ phía nam sông Cà Lồ tới phía bắc sông Đuống ngày nay có 8 đoạn sông cổ, nhưng cá nhân tôi cho rằng sông Thiên Đức cổ liên quan chủ yếu tới 2 đoạn sông cổ sát ngay phía bắc nó chứ không liên quan tới 6 đoạn kia, và về tổng thể nó vẫn cơ bản bám theo dòng chảy ngày nay, vì tuổi đời của con sông này chưa nhiều (dưới 11.700 năm).

Sâu quá cụ ạ cũng khó có đủ chi tiết khảo cổ, địa chất để định hình các sông do biến đổi thời gian quá nhiều. I quit vụ tìm sông chỉ đọc bài của Đinh Văn Nhật thôi và có vẻ xưa đồng bằng SH sông ngòi cũng chằng chịt như Nam Bộ bây giờ.

https://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/80566

Nhưng bới lại Thủy kinh (chú) chủ yếu tò mò định vị các địa danh cổ như Long Biên, Phong Khê, Mê linh ở đâu? Đến nay ngay gần trung tâm định cư liên tục lâu đời còn mới tìm được Luy Lâu, Tây Vu thì khảo cổ còn thiếu nhiều?

 

[Tứ Vô Lượng]

Các nhà sử học Pháp nhận định: chính các vương quốc có cùng nền văn hóa, tôn giáo với nhau như Xiêm La, Chân Lạp, Chăm Pa, Phù Nam, Chà Và, Mã Lai... lại oánh nhau dữ dội, thôn tính nhau, cuối cùng suy yếu và làm mồi cho Vn thôn tính, còn TQ chọn cách nham hiểm hơn ( di dân đến Cam và Xiêm, những người lai TQ theo các nhà nhân chủng học Pháp là tỏ ra độc ác hơn so với dân gốc.

Có thể tính tw tập quyền ko cao vì tăng lữ quý tộc Brahmin đều là phân thân của trời (Brahma, Phạm Thiên) cả ko ai chịu ai? Phật Giáo, Ấn Giáo đều phân tán. Ko lập được 1 trung tâm tôn giáo thống nhất như Rome.

Còn TQ đã khôn khéo khẳng định chỉ vua mới là con trời, tam giáo làm nền tảng. Ne3n văn minh Trung Hoa vẫn đè được văn minh Ấn. Tổ chức nhà nước của quý tộc tập quyền, còn nông nô e cũng ko hơn gì dalit?

 

[Hà Tam]

Kênh đào lại có thể không đúng NHK cổ, sông Hoàng Giang, sông Thiếp qua vân Trì đó cụ. Còn Kênh NHK 196x cụ nói e chưa rõ chính xác chỗ nào? Nhẽ nào nhờ đào Kênh mà khai thông mạch tắc nghìn năm

Cụ soi bản đồ HN, huyện Đông anh, sẽ thấy kênh Ngũ Huyện Khê đào năm 196x này, chạy thẳng tắp đoạn từ cửa nhận nước từ đê sông Đuống, qua cánh đồng giáp ranh thôn Xuân trạch (xã Xuân Canh) với thôn Lại đà (xã Đông hội), xuyên qua cánh đồng xã Đông hội sang xã Mai lâm, cắt QL3 (khu vực Lộc Hà?) và chảy tiếp đi mấy huyện của tỉnh Bắc ninh ngày nay.
Tuyến kênh này sẽ là phần cầu dẫn, lên cầu Tứ liên qua sông Hồng, sang HN.

 

[dinhngocthach]

Các nhà sử học Pháp nhận định: chính các vương quốc có cùng nền văn hóa, tôn giáo với nhau như Xiêm La, Chân Lạp, Chăm Pa, Phù Nam, Chà Và, Mã Lai... lại oánh nhau dữ dội, thôn tính nhau, cuối cùng suy yếu và làm mồi cho Vn thôn tính, còn TQ chọn cách nham hiểm hơn ( di dân đến Cam và Xiêm, những người lai TQ theo các nhà nhân chủng học Pháp là tỏ ra độc ác hơn so với dân gốc.

Lại là nhận định của Tây lông về Trung Quốc à cụ??
Em thấy trong các đế quốc thời trung cận đại thì đế quốc Trung Hoa là hiền nhất. Trung Hoa không hề có bóc lột thuộc địa, không đàn áp tôn giáo, đàn áp ép buộc thuộc địa phải theo văn hoá mẫu quốc. Minh chứng rõ nhất là các dân tộc , các văn hóa địa phương, tôn giáo bản địa trong đế quốc Trung Hoa đều tồn tại và phát triển.
Nhìn sang châu Âu thì đến đâu diệt chủng văn hóa, diệt chủng đồng hoá dân bản địa, tôn giáo bản địa sạch trơn.
Trung Hoa có cả nghìn năm thuộc địa hoá( ví như vùng Vân Nam, Quý Châu, Quảng Tây...) nhưng dân tộc đó có bị đồng hoá hay mất bản sắc như dân Da đỏ ở Bắc Mỹ, dân Maya, Inca ở Nam Mỹ hay Thổ dân Úc ở Úc không??? Trong khí Âu mới thuộc địa hoá Châu Mỹ với Úc có mấy trăm năm. Độ đồng hoá thì Trung Quốc gọi Tây lông bằng cụ. Thế nhưng mấy cụ me Tây trên đây ra rả suốt ngày( chắc do bọn Tây lông nó nhồi sọ) là TQ vô địch về đồng hoá.

 

[dinhngocthach]

Có thể tính tw tập quyền ko cao vì tăng lữ quý tộc Brahmin đều là phân thân của trời (Brahma, Phạm Thiên) cả ko ai chịu ai? Phật Giáo, Ấn Giáo đều phân tán. Ko lập được 1 trung tâm tôn giáo thống nhất như Rome.

Còn TQ đã khôn khéo khẳng định chỉ vua mới là con trời, tam giáo làm nền tảng. Ne3n văn minh Trung Hoa vẫn đè được văn minh Ấn. Tổ chức nhà nước của quý tộc tập quyền, còn nông nô e cũng ko hơn gì dalit?

Trung Quốc tập quyền cao là do chính nhu cầu của kinh tế trồng trọt. Ở đây chính là trồng trọt lúa nước. Trồng trọt lúa nước cần phải đắp đê. Muốn đắp đê thì phải tập trung quyền lực. Ở VN cũng vậy thôi, trước thời Lê mặc dù mô hình chính quyền học theo y chang TQ nhưng mà không tập quyền như họ được. Đến thời Lê nhu cầu đắp đê lớn nên có nhà nước tập quyền trung ương mạnh. Chính nhờ tập quyền trung ương mạnh nên Lê Thánh Tông mới đủ sức đồ sát Chăm, thuộc địa Lào. Chứ trước đó thời Trần dù ăn được quân Mông( nhờ kế thanh dã bỏ chạy) thì cũng toàn ăn đất của Chăm được chủ yếu nhờ hôn nhân, thậm chí còn bị Chăm nó đấm cho sml( cũng tiếp tục kế thanh dã bỏ chạy).

 

[doctor76]

Lại là nhận định của Tây lông về Trung Quốc à cụ??
Em thấy trong các đế quốc thời trung cận đại thì đế quốc Trung Hoa là hiền nhất. Trung Hoa không hề có bóc lột thuộc địa, không đàn áp tôn giáo, đàn áp ép buộc thuộc địa phải theo văn hoá mẫu quốc. Minh chứng rõ nhất là các dân tộc , các văn hóa địa phương, tôn giáo bản địa trong đế quốc Trung Hoa đều tồn tại và phát triển.
Nhìn sang châu Âu thì đến đâu diệt chủng văn hóa, diệt chủng đồng hoá dân bản địa, tôn giáo bản địa sạch trơn.
Trung Hoa có cả nghìn năm thuộc địa hoá( ví như vùng Vân Nam, Quý Châu, Quảng Tây...) nhưng dân tộc đó có bị đồng hoá hay mất bản sắc như dân Da đỏ ở Bắc Mỹ, dân Maya, Inca ở Nam Mỹ hay Thổ dân Úc ở Úc không??? Trong khí Âu mới thuộc địa hoá Châu Mỹ với Úc có mấy trăm năm. Độ đồng hoá thì Trung Quốc gọi Tây lông bằng cụ. Thế nhưng mấy cụ me Tây trên đây ra rả suốt ngày( chắc do bọn Tây lông nó nhồi sọ) là TQ vô địch về đồng hoá.

Ý cụ là tôi là me tây, bị nhồi sọ á?

 

[giaconngu]

Trong Thủy Kinh chú nói Lãng Bạc tên khác là Tây Hồ.
Còn địa danh Long Biên/Long Uyên nữa.

Như vậy thì hồ đó là hồ Tây cháng?

Cụ thấy câu đó ở đâu. Tôi chỉ thấy duy nhất một lần nhắc tới Lãng Bạc (浪泊) trong Thủy kinh chú là câu này: 又東逕浪泊, 馬援以其地高, 自西里進屯此. (Hựu đông kính Lãng Bạc, Mã Viện dĩ kì địa cao, tự Tây Lí tiến đồn thử.)

Trong Mã Viện truyện của Hậu Hán thư có 2 lần nhắc tới Lãng Bạc là:
十八年春, 軍至浪泊上, 與賊戰, 破之, 斬首數千級, 降者萬餘人. 援追-{徵}-側等至禁谿, 數敗之, 賊遂散走. (thập bát niên xuân, quân chí Lãng Bạc thượng, dữ tặc chiến, phá chi, trảm thủ sổ thiên cấp, hàng giả vạn dư nhân. Viện truy-{Trưng}-Trắc đẳng chí Cấm Khê, sổ bại chi, tặc toại tán tẩu.) và ...當吾在浪泊、西裏間… (...đương ngô tại Lãng Bạc, Tây Lí gian…).

 

[dinhngocthach]

Ý cụ là tôi là me tây, bị nhồi sọ á?

Không! Cụ muốn suy diễn vậy thì tùy cụ!
Ý tôi muốn nói mấy thằng sử Tây lông nó nói TQ ác thì chúng nó phải là đại ác. Tây lông là đỉnh cao nhồi sọ.

 

[doctor76]

Không! Cụ muốn suy diễn vậy thì tùy cụ!
Ý tôi muốn nói mấy thằng sử Tây lông nó nói TQ ác thì chúng nó phải là đại ác. Tây lông là đỉnh cao nhồi sọ.

Quan điểm của họ, tôi trích, quan điểm sử TQ, tôi cũng trích dẫn, còn nhận xét, đánh giá thế nào là quan điểm cá nhân các cụ.

 

[dinhngocthach]

Quan điểm của họ, tôi trích, quan điểm sử TQ, tôi cũng trích dẫn, còn nhận xét, đánh giá thế nào là quan điểm cá nhân các cụ.

À tôi đã nói rõ không phải cụ rồi mà! Còn trên OF này thiếu gì cụ suốt ngày ra rả TQ đồng hoá các dân tộc khác. Nhưng so với Tây lông thì mức độ đồng hoá của TQ theo tôi là còn xa.
Còn hỏi riêng với cụ. Cụ nhận xét khả năng hủy diệt văn hoá văn hóa, tôn giáo , diệt chủng dân bản địa thì Trung Quốc giỏi hơn hay dân Tây lông giỏi hơn??

 

[Buryat]

Việc nghiên cứu Lịch sử, thì theo kiểu phương Tây em nghĩ vẫn hay hơn, đó là kết hợp khoa học, khảo cổ, sinh học phân tích (gen, nhân chủng học) nghiên cứu văn hóa và ngôn ngữ...rồi mới diễn giải.
Ở Vn hiện nay, bất ngờ xuất hiện nhiều Youtuber, Tik Toker làm về chủ đề Lịch sử,họ đi phỏng vấn người này người kia, em thẤy rất chối, có 2 ví dụ :
1. 1 phụ nữ, đứng trước căn nhà 500 tuổi, phát biểu:
- cụ tổ tôi là quan nhà Lê, cụ làm quan Đốc học Sơn Tây, chức Tổng Binh, cụ kéo quân từ Thanh Hóa ra phò vua Lê vì lúc đó đang chiến tranh Đàng Trong- Đàng Ngoài.
2. Một ông nhận là hậu duệ Thám hoa Giang Văn Minh kể:
- Cụ tôi đã có công đòi vua Tàu bãi bỏ lệ cống người vàng Liễu Thăng, Liễu Thăng nặng 62kg nên mỗi năm nước ta phải cống nạp người vàng thế mạng đúng bằng 62kg vàng. Vua Tàu bắt cụ chơi cờ, thắng vua Tàu thì chết nhưng cụ vẫn chơi ...
Lịch sử thế này nguy hiểm quá.

Cái này là lịch sử nhảm, nhưng không phải phương Tây cái gì cũng chuẩn đâu cụ. Gia phả nhiều dòng họ phương Tây nghe thì hiển hách lằm nhưng cũng là thuê sử gia về bịa thôi,

Ngoài ra, tinh thân sô-vanh của phương Tây quá cao (cũng khó tránh được khi thế kỷ 19 thì phương Tây thống trị tuyệt đối trên toàn cầu, tất yếu họ sẽ có một cái nhìn thiên lêch về nòi giống và lịch sử của họ) nên nhận định và kết luận của các nhà khoa học xã hội phương Tây thường thiếu chuẩn xác, trong khi những gì học sinh ở trường phổ thông và sinh viên chúng ta học ở trường ĐH về thế giới lại chủ yếu dựa trên lịch sử và nhận định được viết ở thời kỳ này. Em hy vọng là thế hệ các nhà sử học mới của Việt Nam tầm trẻ như cụ sẽ có cái nhìn độc lập hơn.

 

[Visser III]

Lịch sử hay mà cụ, không hề khô khan, nhạt nhẽo, mà trái lại, rất sống động, nó gần như giúp người ta học cái hay, tránh cái dở của người xưa.
Hơn nữa, cảm giác rất khó tả khi nhìn thấy những tư liệu cổ như: bản vẽ, viết, tranh, các kiến trúc, công trình từ bao nhiêu năm,nhất là nhìn những nét chữ của nhân vật nổi tiếng. Ở thư viện Vatican, cụ có thể xem các bức thư gần như còn nguyên màu mực của cụ Alexander Rhode, những lá thư đầy lo lắng của ông Bá Đa Lộc, bản gốc bức thư chúa Trịnh...

Em hoàn toàn tán đồng với cụ. Tiếc là những tài liệu cụ nói thì phần đa dân ta,kể cả những người yêu sử đều ít có dịp tiếp cận.
Em vẫn luôn theo dõi và ủng hộ những bài viết tâm huyết của cụ,chúc cụ thật nhiều sức khỏe nhé.

 

[dinhngocthach]

Cái này là lịch sử nhảm, nhưng không phải phương Tây cái gì cũng chuẩn đâu cụ. Gia phả nhiều dòng họ phương Tây nghe thì hiển hách lằm nhưng cũng là thuê sử gia về bịa thôi,

Ngoài ra, tinh thân sô-vanh của phương Tây quá cao (cũng khó tránh được khi thế kỷ 19 thì phương Tây thống trị tuyệt đối trên toàn cầu, tất yếu họ sẽ có một cái nhìn thiên lêch về nòi giống và lịch sử của họ) nên nhận định và kết luận của các nhà khoa học xã hội phương Tây thường thiếu chuẩn xác, trong khi những gì học sinh ở trường phổ thông và sinh viên chúng ta học ở trường ĐH về thế giới lại chủ yếu dựa trên lịch sử và nhận định được viết ở thời kỳ này. Em hy vọng là thế hệ các nhà sử học mới của Việt Nam tầm trẻ như cụ sẽ có cái nhìn độc lập hơn.

Em thấy có thái độ như vậy với sử Tây là vì:
Sử ta viết quá kém cả quá khứ lẫn hiện tại. Tinh thần bài Tàu mù quáng, tinh thần me Tây dâng cao. Chứ em thấy sử bên Tàu ( dù cũng bị thất lạc do nhiều hoàn cảnh) nhưng mà họ viết rất đầy đủ các thời kì, trong cùng 1 thời kì thì rất nhiều người viết( cái này là rất quan trọng để kiểm tra đối chiếu), công tác bảo tồn văn vật rất tốt. Chắc gì công tác biên sử trong suốt thời kì của Tây hơn Tàu đâu. Nhưng cứ phải khen Tây mới thơm.
Ông VN thì ngay từ ngày tập tành viết sử cũng qua Tàu xin sử để về mà viết chứ sử liệu đâu ra?? Nực cười cái là ông đi xin sử người ta để viết sử mình nhưng cứ suy diễn theo cái mình muốn, mình thích chứ không lấy cái nhận xét khách quan.

 

[Visser III]

Soạn bài: Ăn "mầm đá" trang 157 SGK Tiếng Việt tập 2 | SGK Tiếng Việt 4

Soạn bài: Ăn mầm đá trang 157 SGK Tiếng Việt tập 2. Giải câu 1, 2, 3, 4, 5 bài Ăn mầm đá trang 157 SGK Tiếng Việt tập 2. Câu 4. Vì sao Chúa ăn tương vẫ

loigiaihay.com

Ở đây ta đang nói về lịch sử cụ cho biết tên cuốn sgk đó là gì vậy ạ.? Sử hay Tập Đọc.
Và nếu k nói về sử thì cụ làm ơn phân tích dùm em xem chỗ nào thể hiện "tính làm việc thiếu nghiêm túc , cẩu thả đầy chất lươn lẹo lưu manh" vậy ạ.