[TT Hữu ích] Dịch sách siêu cổ: Bổ An Nam dị lược đồ ký

[GamCaoMayLanh]

Đoạn này em thấy rất khó dịch ,cũng băn khoăn rất nhiều, hỏi cả chuyên gia Hán Nôm cụ ạ, 4 câu đầu làm em băn khoăn.
Nếu không có câu
Giao Chỉ tứ phong thì dễ hiểu, nhưng đây là nói về nước ta, nên nói về con người là đương nhiên, có chăng là những tộc người nào thôi cụ.

Đoạn sau cụ Thôi có nói đến người Sinh Lão (Sơn Đế) sống trong hang, bác chịu khó tua đến đoạn đó.

 

[doctor76]

Đoạn sau cụ Thôi có nói đến người Sinh Lão (Sơn Đế) bác chịu khó tua đến đoạn đó.

Em có biết câu đó là sơn đề, theo em hiểu là móng chân giao nhau như thú trên núi, em chưa tìm được tài liệu nào nói ở Giao Chỉ có người Sơn Đề cụ ạ.

 

[GamCaoMayLanh]

Em có biết câu đó là sơn đề, theo em hiểu là móng chân giao nhau như thú trên núi, em chưa tìm được tài liệu nào nói ở Giao Chỉ có người Sơn Đề cụ ạ.

lân chư phiền nhị thập nhất khu , quản sinh lão nhị thập nhất bối
21 xứ phiên thuộc, quản 21 nhóm dân Sinh Lão.
Nhà Đường lúc đó cũng i tờ về dân bản địa Giao Chỉ nên chia ra làm 2 loại Lý Lão sống ở đồi núi, Man Đản sống ở sông nước. Vậy mới có câu "quản nội sinh lão , đa hào sơn đề" tức là "bọn người Sinh Lão trong xứ ấy còn gọi là người Sơn Đề".

 

[doctor76]

lân chư phiền nhị thập nhất khu , quản sinh lão nhị thập nhất bối
21 xứ phiên thuộc, quản 21 nhóm dân Sinh Lão.
Nhà Đường lúc đó cũng i tờ về dân bản địa Giao Chỉ nên chia ra làm 2 loại Lý Lão sống ở đồi núi, Man Đản sống ở sông nước. Vậy mới có câu "quản nội sinh lão , đa hào sơn đề" tức là "bọn người Sinh Lão trong xứ ấy còn gọi là người Sơn Đề".

Cảm ơn góp ý rất quý báu của cụ, em sẽ cố gắng xem lại và chỉnh sửa.

 

[GamCaoMayLanh]

Có manh mối một chút khi cụ Thôi tả dân Giao Chỉ uống nước bằng mũi. Vậy chắc có ít nhiều liên quan đến nhóm dân tộc Tây Bắc?. Cụ Trần Nhật Duật chả đi thu phục Trịnh Giác Mật mạn Đà Giang bằng cách uống mũi, ăn tay đó sao.

 

[doctor76]

Có manh mối một chút khi cụ Thôi tả dân Giao Chỉ uống nước bằng mũi. Vậy chắc có ít nhiều liên quan đến nhóm dân tộc Tây Bắc?. Cụ Trần Nhật Duật chả đi thu phục Trịnh Giác Mật mạn Đà Giang bằng cách uống mũi, ăn tay đó sao.

Đúng rồi cụ, vậy là cụ Thôi miêu tả người dân vùng núi uống bằng mũi, nhưng em không rõ họ là người Việt cổ hay 1 sắc dân hoàn toàn khác?

 

[GamCaoMayLanh]

Đúng rồi cụ, vậy là cụ Thôi miêu tả người dân vùng núi uống bằng mũi, nhưng em không rõ họ là người Việt cổ hay 1 sắc dân hoàn toàn khác?

Có khi nào các cụ tổ Bách Việt ra suối ra sông thấy Voi uống nước mà học theo cách này?.

 

[GamCaoMayLanh]

Bác Đốc tham khảo:
UỐNG NƯỚC BẰNG MŨI: (tiếng dân tộc: tu mui), một tập tục thuộc văn hoá ẩm thực của một số dân tộc, chủ yếu là Đông Nam Á, trong tài liệu bằng chữ Hán gọi là ẩm tị. Trước đây tồn tại ở người Lạc Việt, người Ô - Hĩ, người Lão, người Lý. Ở Việt Nam, trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, còn tồn tại khá phổ biến ở dân tộc Kháng (Sơn La, Lai Châu, Việt Nam). Gần đây chỉ còn rất ít cụ già giữ lại tục này. Đồng bào lấy nước măng chua hoà với một ít bột gạo, cùng với tỏi, muối ớt, rau thơm, rau răm được giã ra (tránh không bỏ gừng), gạn lọc lấy nước trong đổ vào gáo bầu, nghiêng dần cho nước cay chảy vào mũi mà uống, trong khi miệng thì ăn cá hoặc thịt sấy, thịt nướng. Tục này chỉ có nam giới theo. Đồng bào cho rằng tu mui có tác dụng khỏi mỏi mệt sau buổi lao động chân tay. Cũng có tác dụng giải nhiệt, chống sổ mũi, cảm cúm.

 

[doctor76]

Có khi nào các cụ tổ Bách Việt ra suối ra sông thấy Voi uống nước mà học theo cách này?.

Cũng thú vị cụ ạ, hehe, đây là phong tục mẤt rồi, nên chưa biết uống thế nó ra sao, chứ bây giờ bảo uống bằng mũi thì em sặc mà chết

 

[GamCaoMayLanh]

Cũng thú vị cụ ạ, hehe, đây là phong tục mẤt rồi, nên chưa biết uống thế nó ra sao, chứ bây giờ bảo uống bằng mũi thì em sặc mà chết

Có khi dùng lại trị được Covid nữa.

 

[doctor76]

Xem ra tục thờ Mẫu xứ ta là bắt nguồn từ thời Cao Biền phải không cụ Đốc?

Cũng không hẳn thế cụ, Cao Biền thờ Mẫu Lôi Công, thần sấm sét chứ chưa phải thờ Mẫu như ta

 

[doctor76]

Có khi dùng lại trị được Covid nữa.

Em ở Tây Bắc nhiều đấy cụ, nhưng có vài món dứt khoát không bao giờ dám ăn là cá gỏi, nậm pịa, ...uống rượu cần...
Có 1 anh bạn, anh này miệng luôn nói quý phong tục tập quán dân tộc Thái, nhưng 1 lần lỡ uống say, hắn buột miệng nói cái món nậm pịa đúng là nền văn minh cứt trâu, thế là bà con giận, từ đó không ai mời đi ăn, hắn cũng ngại ,hehe.

 

[Bachsima]

Cái này bác Đốc cần xem lại. Câu đầy đủ mở đầu của cụ Thôi là:

交趾四封，圖經詳矣。然而管多生獠，境邇諸蕃，略採俚譚，用標方誌.
Phiên âm HV: Giao Chỉ tứ phong , đồ kinh tường hĩ . nhiên nhi quản đa sinh lão , cảnh nhĩ chư phiên , lược thải lý đàm , dụng tiêu phương chí.
Dịch đại khái: Bản đồ ghi chú bốn phía của đất Giao Chỉ đã rõ rồi. Đúng là quản nhiều dân Sinh Lão, đất ấy cũng gần các nước phiên,đấy là nói một cách ngắn gọn, sơ lược và dân dã. Nay viết ra để làm mốc đánh dấu.

Người Sinh Lão là người gì?. Ở đoạn sau, cụ Thôi đã giải thích:
21 xứ (Sinh Lão) ấy nghe được tiếng gà chó của nhau, ăn mặc cái mà mình thích, đại khái là giống nhau. Bọn người Sinh Lão trong xứ ấy còn gọi là người Sơn Đế, hoặc cắt tóc xăm mình, hoặc xâu ngực ghè răng, tiếng nói chiêm chiếp, gian trá lườm nguýt. Trong đó có dân kì lạ hơn hẳn là lúc nằm có thể làm cho đầu bay đi, uống (nước) bằng lỗ mũi, lấy da báo mặc thân, lấy mai rùa che mình, giã vỏ cây để làm áo (người Lão phần nhiều mặc vỏ cây, giã kĩ làm cho mềm mại), đan cỏ-tre mà làm quạt. Sinh dưỡng thì vợ chồng cùng lo, lớn lên rồi thì cha con tranh hùng… Tục cũng không có nghề trồng dâu nuôi tằm, chỉ dệt vải sợi bông nhỏ nhiều màu, phần nhiều khoác vạt áo mỏng ngắn, có khi không cần may áo mà mặc luôn, không cần giã gạo mà ăn luôn, tử táng thì không liệm, cưới hỏi thì không làm mối, có bệnh thì không uống thuốc. Cậy vào chỗ hiểm trở, đều xưng làm tù hào.

Chữ "lão" 獠 trong wiktionary đã ghi nhận là "General names for ethnic groups in southwestern China ": https://en.wiktionary.org/wiki/獠
thì Sinh Lão cũng như chữ Di, chữ Man để chỉ chung nhiều nhóm sắc tộc ở một vùng đất lân cận chứ chưa chắc đã là dân Giao Chỉ mà họ Thôi hay gặp quanh thành Đại La đâu.

 

[allmay]

Hay quá. Bác thớt và ccm cho hỏi 1 điểm này, về mặt địa lý thì ko thể cạnh nhau được thì ntn nhỉ.

1. Tống Bình 宋平 [đặt trị sở Giao Chỉ tại đây từ thời Tùy Dạng Đế]: là quận Tống Bình thời thuộc Lưu Tống, là một phần huyện Long Biên đời thuộc Tấn được tách ra. (Nay là phía nam sông Hồng và sông Đuống, Hà Nội và các huyện Hoài Đức, Thường Tín, Thuận Thành, Khoái Châu).

 

[doctor76]

Hay quá. Bác thớt và ccm cho hỏi 1 điểm này, về mặt địa lý thì ko thể cạnh nhau được thì ntn nhỉ.

1. Tống Bình 宋平 [đặt trị sở Giao Chỉ tại đây từ thời Tùy Dạng Đế]: là quận Tống Bình thời thuộc Lưu Tống, là một phần huyện Long Biên đời thuộc Tấn được tách ra. (Nay là phía nam sông Hồng và sông Đuống, Hà Nội và các huyện Hoài Đức, Thường Tín, Thuận Thành, Khoái Châu).

Do biến đổi địa lý đấy cụ, 1.200 năm rồi, nhiều vùng ngày xưa còn là biển, là sông, hay là đầm lầy mà.
Em mong các cụ nào giải thích thêm giúp...

 

[belo]

Người Sinh lão là người như sau ạ : một từ tiếng Hán, thời cổ đại có nghĩa là cái tên khinh miệt dành cho những người không lập nghiệp ở thành phố. Vậy em nghĩ Sơn Đề cũng chính là Sơn Cước.

 

[zotdac]

Đọc bài này lại càng thêm băn khoăn về lịch sử nước Việt ta.
Cụ Thôi đến Giao Chỉ năm 882, nghĩa là hơn 800 năm sau cuộc khởi nghĩa của Hai Bà.
Hai Bà sử voi chiến, ngựa chiến ầm ầm, đánh chiếm tới 65 thành trì thì binh pháp, chiến lược, vũ khí chắc cũng không kém cạnh đối phương (Tô Định, Mã Viện ...) là mấy. Và lại càng không thể là những thủ lĩnh của 1 đám ô hợp trần truồng, ăn lông ở lỗ được.
Nhân tiện, em nghe nói, người Việt có nghề trông dâu nuôi tằm từ xa xưa, trước cả thời Hai Bà.
Em cũng đọc được ở đâu đó, quên rồi, rằng người Việt thời ấy không có họ. Cha mẹ đặt tên con theo khung cảnh lúc sinh ra, hoặc theo đặc điểm vùng miền.
Trưng Trắc và Trưng Nhị là âm Hán Việt đọc chệch đi của Trứng Nhất và Trứng Nhì, ý muốn nói chất lượng của kén tằm là loại 1 hoặc loại 2.
Mạo muội có vài lời góp vui. Mong các cụ bỏ qua nếu không phải.

 

[HuyArt]

Đang có vụ nói về giới nghệ sĩ, về văn hóa, dù đang bận dịch sách về thời nhà Trần, nhưng em chợt nhớ đến 1 bản dịch từ rất lâu, 1 cuốn sách cực cổ, thực ra, đó chỉ là 1 bản văn ngắn, nhưng nó được viết ra cách đây gần 1.200 năm, là những trang viết cổ xưa nhất về nước ta, nói riêng về con người, phong tục.

Nhiều cụ sẽ hỏi, sao mà Trung Hoa đô hộ chúng ta gần 1000 năm mà không đồng hóa nổi, đọc những dòng này, chúng ta sẽ đôi phần hiểu được.

Sách viết bằng chữ Hán cổ, dạng Biền thể văn cổ thời Đường, nên việc chuyển dịch sang tiếng Việt hiện đại, nếu nói là tương đương, thì gần như không thể.
Với trình độ vô cùng quê mùa, kiến thức ngu muội, cũng xin gửi đến các cụ bản dịch sách : Bổ An Nam dị lược đồ ký của tác giả Thôi Trí Viễn, người Triều Tiên.

Trong bản dịch, tác giả viết rất khó hiểu và cô đọng, nên em phải đọc thêm cả : Hán Thư, Nam Tề Thư, Nam Sử...và 1 số sách cổ TQ để bổ xung những chỗ còn nghi hoặc.

Các cụ down bản mềm ở đây

Upload Files and Share Files For Free - SecuFiles

Upload Files and Share Files For Free. Unlimited storage, Unlimited upload and download speeds, No waiting when downloading files.

secufiles.com

Vote cho tinh thần cụ Đốc

 

[doctor76]

Vote cho tinh thần cụ Đốc

Cụ chưa có bài thơ nào tấn công ns bẩn à, em đợi

 

[hd-vt]

Có khi nào các cụ tổ Bách Việt ra suối ra sông thấy Voi uống nước mà học theo cách này?.

Có lý, trước em hút thuốc hay thở ra bằng mũi, giờ cái gì định đưa vào miệng đều oánh hơi một phát phối kết hợp thanh kiểm tra. Có thể em Việt hịn òi hehe.