[Funland] Dịch sách: Viễn chinh Đà Nẵng-Nam Kỳ 1858-1859.

[doctor76]

Ngày 1 tháng 3.

Được gió Mậu dịch thổi, chúng tôi đã đi qua chí tuyến; nếu không vượt qua ranh giới sau này, nhiều người trong chúng ta đã nhận được phép Báp têm [ nghi thức Rửa tội được thực hành với nước trong các tôn giáo như Kitô giáo, đạo Mandae, đạo Mormon, đạo Sikh và một số giáo phái của Do Thái giáo] nổi tiếng. Chúng ta sẽ không mất gì khi chờ đợi!

Những mô tả về các vùng biển nhiệt đới mà tôi đã đọc trong các cuốn sách du lịch chỉ cho tôi một ý niệm mờ nhạt về vẻ đẹp lộng lẫy của chúng. Vô số loài chim và cá bay, có đôi cánh loang lổ lấp lánh dưới ánh mặt trời, vui đùa và nhảy xung quanh chúng tôi. Vào lúc hoàng hôn, một người trong chúng tôi đọc mô tả của Chateaubriand [ François-René, Tử tước của Chateaubriand (4 tháng 9 năm 1768 - 4 tháng 7 năm 1848) là một nhà văn, chính trị gia và nhà ngoại giao người Pháp. Ông được coi là người sáng lập ra trào lưu lãng mạn trong văn học Pháp]; kiệt tác ông mô tả còn thua thực tế. [ ý tác giả nói ngắm cảnh thực còn đẹp hơn những gì đọc trong sách]

Vào buổi tối, ngồi trên đuôi tàu, tôi theo dõi hải trình của con tàu: một làn gió nhẹ và đều đặn làm căng những cánh buồm trắng; dấu đuôi tàu tạo thành vết rãnh phát sáng lân tinh trên biển; trên nền trời sâu thẳm cao vút, các ngôi sao tỏa sáng với ánh sáng thuần khiết. Cảnh tượng tuyệt vời này đánh thức những cảm giác mới trong tâm hồn tôi: Chúa vĩ đại biết bao!

 

[doctor76]

Cụ có bản dịch không gửi cho em xin qua đường mail? em in ra và đọc như đọc sách cho dễ ạ.

Em chưa dịch xong, khi nào hết sẽ tặng cụ

 

[doctor76]

Ngày 10 tháng Ba.

Lúc hai giờ chiều, tàu Saône thả neo ở bến cảng Gorée. [ Gorée là một xã đảo của thành phố Dakar, Senegal. Đó là một hòn đảo rộng 18,2 hécta nằm cách cảng chính của Dakar khoảng 2 kilômét. Đây là khu vực buôn bán nô lệ lớn nhất ở bờ biển Đại Tây Dương ở châu Phi từ thế kỷ 15 đến 19]

Cùng với một số đồng đội của mình, tôi đi xuống đất liền. Chúng tôi lên doanh trại thăm các sĩ quan của 2 đại đội thủy quân lục chiến đóng tại Gorée. Từ lâu đài quản lý hòn đảo, chúng tôi khám phá các điểm chính của bờ biển: Dakar, Hann, Kiaréu và Rufisque. Những con Cá heo của chúng tôi trông khỏe mạnh [nguyên văn là marsouins, tiệt danh quen thuộc của loài cá heo này đã được đặt cho những người lính thủy quân lục chiến Pháp vào ngày Trận chiến Aima, nơi họ nổi bật bởi sự dũng cảm của mình]; Gorée là nơi có khí hậu trong lành nhất ở Senegal; những người lính được gửi đến đó trong kỳ nghỉ an dưỡng.

Trong khi chờ đợi bữa tối, chúng tôi đi đến các cửa hàng trong thị trấn, nơi có khá nhiều hàng, để mua mũ rơm, quần áo nhẹ, dép, v.v. Trên đường phố, chúng tôi gặp những phụ nữ da đen cõng đứa con của họ trên lưng được buộc bằng một dải vải. Trang phục của họ là nguyên thủy; những gì nhìn thấy không cho tôi một ý tưởng cao về vẻ đẹp của của bộ ngực. Mặt khác, có những người da đen đẹp trai, cường tráng; họ tự hào đi trước mặt chúng tôi, như để khẳng định lợi thế của họ.

Vào bữa tối, các sĩ quan từ Gorée thông báo cho chúng tôi về nhiều cuộc viễn chinh do thống đốc Senegal, trung tá công binh Faidherbe, thực hiện để đánh đuổi người Maures [ người Moors là từ dùng để mô tả nhóm dân cư trong lịch sử bao gồm người Berber, người châu Phi da đen, người Ả Rập có nguồn gốc Bắc Phi] từ tả ngạn sông.

Các đồn bốt kiên cố được lập đến tận thượng nguồn sông. Vì lý do pháo đài Medina đã bị tấn công vào năm ngoái; chỉ huy đồn, một sĩ quan người lai tên là Paul Holl, đã kháng cự trong 3 tháng trước các cuộc tấn công của một đội quân lớn của người Toucouleurs [người Toucouleur, còn được gọi là Tukulor hoặc Haalpulaar, là một nhóm dân tộc Tây Phi có nguồn gốc từ vùng Futa Tooro của Senegal. Có những cộng đồng nhỏ hơn ở Mali và Mauritania], được chỉ huy bởi nhà lãnh đạo quân sự Hồi giáo là El Hady Omar; cũng may được thống đốc viện binh, sau một cuộc chiến đẫm máu đã đánh tan đội quân của nhà tiên tri. Nhờ những cuộc hành quân phản kích của thống đốc, người Moor bị đánh đuổi khỏi tất cả các khu vực của sông lưu vực và quay trở lại Sahara, nơi họ chiến đấu không ngừng nghỉ hoặc đình chiến. Kế hoạch của Đại tá Faidherbe được cho là tăng cường sự chiếm đóng của chúng tôi ở thượng nguồn sông và khám phá các khu vực của Tây Sudan và Sahara.

Chúng tôi cảm ơn các quân nhân đã tiếp đón thân tình, và chúng tôi trở lại tàu.

 

[doctor76]

Ngày 01 tháng Ba.

Vua Dakar đến thăm chúng tôi. Sau khi chào hỏi chỉ huy Liscoat, ông đưa ra những gói gris-gris [gris-gris, là một loại bùa hộ mệnh Voodoo có nguồn gốc từ Châu Phi, được cho là bảo vệ người đeo khỏi ma quỷ hoặc mang lại may mắn, và ở một số nước Tây Phi được sử dụng như một phương pháp ngừa thai] , những gói có chứa các mảnh xương cá mập và các động vật khác; những bùa hộ mệnh này bảo vệ cho chúng tôi khỏi cá mập, rắn, cá sấu, v.v. Đổi lại, chúng tôi tặng cho ông những chiếc cúc áo đồng phục và những chiếc áo sọc cũ, và mời ông uống rượu để chúc sức khỏe của Hoàng đế [ Pháp], người đã trả cho ông một khoản tiền trợ cấp 600 Franc. Giống như tất cả những người da đen khác, vua Dakar rất thích rượu mạnh; bằng cách uống chất lỏng cực mạnh này, mặt mũi ông biến đổi. Sau nhiều lần loạng choạng, mời chúng tôi đến thăm vương quốc vào ngày hôm sau và hứa cho chúng tôi ngựa và hướng dẫn viên để đi săn gà Guinea. Vui mừng với lời đề nghị tử tế này, chúng tôi hét lên:

- Vua Dakar muôn năm!

Vị vua da đen uống thêm rượu mạnh, ông lại loạng choạng đứng dậy; rất khó khăn để đưa ông quay lại chiếc ca nô của mình.

 

[doctor76]

Ngày 12 tháng Ba.

Khi chúng tôi thức dậy, Đại úy Genta, Trung úy Pied và tôi rời đi Dakar. Khi chúng tôi đặt chân trên bờ biển, một sứ giả của nhà vua đang đợi, trong khi chờ đợi nhà vua thức dậy, ông ta dẫn chúng tôi đi xung quanh ngôi làng. Những người phụ nữ đã đi làm; họ chế biến món Couscous [Couscous là một món ăn Bắc Phi gồm các hạt bột báng, lúa mì cứng được hấp chín kèm gia vị hầm ở trên] bằng cách giã nhỏ hạt kê. Ở Senegal, họ là những người làm tất cả công việc; những người [ chồng] da đen lười biếng và coi người phụ nữ như một nô lệ, một gánh nặng. Ngôi làng Dakar được tạo thành từ những túp lều có hình dạng giống như những chiếc lều hình nón lớn của chúng tôi; Nội thất trong lều của họ khá sạch, vì vậy chúng tôi giữ khoảng cách để tỏ lòng tôn trọng.

Chúng tôi được thông báo rằng nhà vua đã sẵn-sàng đón tiếp; nhưng, không còn nghi ngờ gì nữa, để tránh cho chúng tôi thấy dáng vẻ vẫn còn chưa tỉnh rượu, nhà vua đến gặp chúng tôi cùng với hai thanh niên da đen rất đẹp trai với vẻ tự hào: họ là con trai của ông. Họ mang cho chúng tôi ba con ngựa nhỏ dẫn đầu bởi một người da đen mang súng. Có vẻ như anh ta là thợ săn khéo léo nhất vương quốc; báng khẩu súng trường của anh ta bao quanh bởi răng nhiều con vật, nạn nhân của kỹ năng săn bắn.

Trước khi khởi hành, nhà vua, không cần yên ngựa để cho thấy ông đã hết say rượu từ hôm qua, đã mời chúng tôi uống rượu Dolo, thức uống lên men làm từ hạt kê. Chúng tôi nuốt thứ rượu khủng khiếp này mà không hề hé mắt, và chúng tôi lên đường với tất cả tốc độ ngựa của mình.

Sau khi men theo bờ biển, vượt qua Hann, đến Kiaréu, nằm cách Dakar 3 lieue [dặm Pháp, 1 dặm Pháp = 4km]. Chúng tôi đưa những con ngựa vào chuồng quán trọ và đi săn. Mong muốn lớn nhất là săn được gà Guinea nên chúng tôi hứa sẽ có một phần thưởng xứng đáng cho hướng dẫn viên của chúng tôi để anh ấy dẫn chúng tôi tới khu vực có nhiều gà đang sống.

Xung quanh Kiaréu, có những khu rừng nhỏ mọc đầy cây cọ, dừa, chà là, v.v., đầy những loài chim đủ màu sắc, hót đủ thứ tiếng hay nhất. Người thợ săn da đen nổi tiếng định cho chúng tôi thấy tài năng của mình: anh ta bắn một con chim cu gáy trên một cành cây, nhưng trượt và con chim bay mất.

Sau ba giờ săn bắn, chúng tôi đã bắn được rất nhiều con chim, nhưng không thấy gà Guinea hay chim đa đa đâu; mặt khác, chúng tôi đang chết khát. Một người dân mời chúng tôi rượu cọ, một chất lỏng lên men được tạo ra từ quả của một giống cây cọ nào đó; Tôi thích uống nước dừa sữa mát lạnh hơn. Người ta cũng làm dầu cọ từ cây cọ. Hạt chà là, kẹo cao su và hạt dẻ cười, cùng với hạt kê, là những sản phẩm chính của nước này.

Chúng tôi trở về Kiaréu để ăn và nghỉ trưa. Buổi tối, từ hiên nhà nghỉ, chúng tôi vui chơi bằng cách bắn súng vào bầy kền kền tụ tập đông đảo trên bãi biển để ngấu nghiến xác sống và các loại rác do lũ mang về. Ở Senegal, những con kền kền này thay thế dịch vụ dọn dẹp đường bộ.

 

[doctor76]

Ngày 13 tháng Ba.

Vào lúc bình minh, chúng tôi khởi hành theo hướng Rufisque. Giống như ngày hôm trước, chúng tôi có một cuộc tàn sát lớn vẹt đuôi dài, sếu, cò marabou [một loài chim lội lớn trong họ Hạc sống châu Phi phía nam sa mạc Sahara], diệc, cu gáy, v.v.; nhưng gà Guinea thì chẳng thấy ở đâu. Chúng tôi gặp một số con bò; chúng khá nhỏ giống như những con lợn, nhưng lại có cái bướu trên lưng [ đây là bò u hay bò Zebu là tên gọi chung một nhóm các giống bò u nhiệt đới, có nguồn gốc ở khu vực Nam Á vùng tiểu lục địa Ấn Độ như các nước Ấn Độ, Pakistan, một số nước Châu Phi], cảm giác mệt mỏi và khát nước. Bi-đông trống rỗng; chúng tôi phải uống nước tù đọng từ một cái ao; để làm sạch, chúng tôi cho một ít bột vào đó.

Việc quay trở lại Kiaréu của chúng tôi khá khó khăn; tuy nhiên nó mang lại hương vị của một cuộc thám hiểm dưới ánh nắng miền nhiệt đới phải như thế nào.

 

[doctor76]

Ngày 14 tháng Ba.

Chúng tôi đã săn được gà Guinea! Sau bữa trưa, chúng tôi lên những con ngựa nhỏ của mình và khởi hành với tốc độ tối đa đến Hann, dọc theo bờ biển. Con ngựa của thuyền trưởng Genta phóng nhanh và ném người cưỡi ngựa của mình xuống biển, anh hét lên với chúng tôi:

- Tôi không ướt!

Cuộc đua vui nhộn này kết thúc trong những tràng cười sảng khoái. Đến Hann, sau khi đã hướng dẫn người da đen mang ngựa trở về Dakar, chúng tôi tranh thủ đi thuyền để trở về Gorée.

15 tháng B.

Sự mệt mỏi khiến chúng tôi nằm dài trên bến đỗ. Bạn bè say sưa nói về sản phẩm của cuộc săn bắn; đó là niềm an ủi nhỏ: một con gà Guinea duy nhất sẽ làm cho danh tiếng của chúng tôi tốt hơn. Một cư dân của Gorée đảm bảo với chúng tôi rằng chủ nhân của quán trọ Kiaréu nơi chúng tôi ở là một thợ săn nhiệt huyết, và lẽ ra chúng tôi phải kết thân với người này để anh ta dẫn chúng tôi đến những khu vực có nhiều gà Guinea: Se no è vero, è Bene trovato! [ tiếng Ý: nếu không đúng, cũng chẳng sao, rồi sẽ thấy].

16 Tháng Ba.

Vào ngày này 2 năm trước - đối với tôi nó dường như xa đến mức nào! - những khẩu đại bác của điện Versailles thông báo cho các Saints-Cyriens [ học viên sĩ quan học viện quân sự Saint-Cyr, tác giả muốn khoe là mình tốt nghiệp học viện quân sự danh tiếng này, đây là học viện quân sự nổi tiếng của Pháp do Napoléon Bonaparte thành lập ngày 1 tháng 5 năm 1802, địa chỉ ở 56380 Guer, Pháp] về sự ra đời của hoàng thái tử [ đây là nói về hoàng thái tử Napoleon Eugène Louis Jean Joseph Bonaparte, sinh ngày 16 tháng 3 năm 1856, con trai duy của Napoleon III].Các học viên sĩ quan như chúng tôi diễu hành, nạp đạn vào đại bác và bắn 101 phát. Vị tướng hiệu trưởng học viện cho chúng tôi được nghỉ nguyên ngày.

Chúng tôi ngày ấy thật tự hào khi diễu hành cho người dân Paris được thấy những chùm lông đỏ và trắng trên mũ , cưỡi ngựa diễu hành với ngù vai vàng và những bộ lễ phục đẹp nhất, không thua ngày lên ngôi của nữ hoàng Anh.

 

[doctor76]

Ngày 17 tháng Ba.

Ngày hôm qua và sáng ngày hôm nay được dành cho việc chuẩn bị cho chuyến khởi hành; chúng tôi nói lời tạm biệt với các đồng đội của chúng tôi trong lực lượng thủy quân lục chiến, những người đã đón tiếp chúng tôi nhiệt tình. Bốn giờ tối, Tư lệnh Liscoat ra lệnh ra khơi; chúng tôi rời Gorée để hướng tới Mũi Hảo Vọng.

 

[doctor76]

II

Từ Gorée đến Cape Town​

Vùng biển tĩnh lặng - Cá mập- Đoạn tuyến- Lễ rửa tội - Gió Mậu dịch Đông Nam - Lễ phục sinh - Khánh thành nhà hát - Thập tự phương nam – Chí tuyến Nam-Bão-Cá nhà táng-Chim hải âu-Đến Table-Bay-CapeTown-Bảo tàng— Đường từ Cape-Town đến Simons'-Town— Một khoản thuế phung phí — Mũi Hảo vọng.

Ngày 25 tháng Ba.

Từ đầu Gorée, vẫn được gió mậu dịch Đông Bắc đẩy, chúng tôi đang tiến gần đến chí tuyến; rồi sẽ đi vào vùng yên tĩnh, nơi mà những con tàu buồm thường gần như bất động trong một thời gian dài hơn hoặc ngắn hơn, chờ một cơn gió nhẹ đưa chúng đến gặp ngọn gió mậu dịch Đông Nam.

"May mắn thay," một thủy thủ nói với tôi, "có một tiệm thịt quay trên tàu sẽ đưa chúng ta ra khỏi đó."

Vùng biển yên tĩnh cũng là vùng của cá mập; có thể thấy một con đang rình mò xung quanh con tàu, quoerens quem devoret [ tiếng Latin: nó đang tìm kiếm ai đó để ăn tươi nuốt sống].

 

[doctor76]

III

Từ Cape Town tới Réunion​

Cuộc sống trên tàu - Bến cảng Saint-Denis - Cuộc đổ bộ của quân đội - Buổi biểu diễn tại nhà hát - Cuộc sống của người Creole - Người đẹp của đất nước - Người Creoles - Cuộc trò chuyện với một điều đáng chú ý - Tương lai của thuộc địa - Madagascar - Bất ngờ thú vị.

Ngày 19 tháng Năm.

Hôm nay chúng tôi trở lại chí tuyến Nam. Kể từ khi rời Cape Town, không có sự kiện đáng chú ý nào xảy ra. Vùng bão đã đi qua; mọi thứ trên tàu lại tiếp tục trở lại bình thường. Chúng tôi đặt chiếc lều lớn trở lại phía trên bong cao ngoài cùng [ nguyên văn: dunette; boong ngoài cùng và cao nhất của một con tàu, đặc biệt là trong một con tàu buồm, nơi nó thường tạo thành mái của một cabin ở đuôi tàu], nơi chúng tôi dành cả ngày và những buổi tối dài dằng dặc. Nhà hát [ trên tàu] tổ chức hai buổi biểu diễn mỗi tuần; tinh thần, nhiệt huyết, sự trẻ trung của các diễn viên, sẽ làm phấn chấn tinh thần của binh lính, của những người đang chán nản trong chúng ta. Hơn nữa, chúng tôi đang tiếp cận Eden, hòn đảo đầy mê hoặc Bourbon, được gọi là Réunion từ năm 1848. [ Đảo Réunion hay La Réunion; trước đây là Île Bourbon, là một hòn đảo nhỏ nằm trong Ấn Độ Dương, cách Madagascar 700 km về phía Đông và cách Mauritius 200 km về phía Tây Nam. Réunion có chiều dài là 63 km, rộng 45 km và diện tích khoảng 2.517 km², hiện là một vùng hải ngoại của Pháp.Những người dân sống ở đây tự gọi mình là Réunionnais hay Créoles].

 

[doctor76]

Ngày 22 tháng Năm.

Tàu Saône thả neo ở bến cảng Saint-Denis, một hải cảng mở, tàu bè tấp nập ra vào từ biển, từ thành phố ta chỉ nhìn thấy doanh trại và một vài công trình công cộng; phần còn lại chìm trong những vòm cây xanh tươi.

Thống đốc yêu cầu Tư lệnh Liscoat đưa tiểu đoàn của chúng tôi lên bờ và sẽ được ở trong doanh trại của lính thủy quân lục chiến trong suốt thời gian ở lại, nhưng thời gian bao lâu thì chính ông cũng không biết. Những người lính, tất cả vui mừng, nhanh chóng đeo ba lô; thuyền chèo và ca nô được đưa ra tiếp cận tàu; nhưng biển động, bạn phải rất vất vả mới đến được bến tàu được xây dựng trên giàn khung sắt và trang bị thang, một số thang cố định dùng khi biển lặng, một số khác thì thả tự do khi thời tiết xấu. Một vài tháng trước khi chúng tôi đến, một cơn lốc xoáy đã làm hỏng phần khung sắt. Để lên được thang nổi, cần tranh thủ lúc có sóng nâng thuyền; một người lính bị trượt và rơi xuống biển với vũ khí và hành lý, anh ta may mắn được cứu trước khi hoàn thành cuộc lặn xuống âm phủ của mình. Đám đông tập trung trên bờ dường như rất khoái xem sự lúng túng của một số người trong chúng tôi.

Doanh trại của thủy quân lục chiến, cùng với bệnh viện, là công trình xây dựng đẹp nhất của Saint-Denis; mọi thứ được sắp xếp tốt, nhưng nó bị ô nhiễm nặng bởi khói của các con tàu; cũng có thể tiếc rằng hàng hiên, thay vì chạy xung quanh tòa nhà, chỉ được xây ở phần hướng ra biển.

Các đồng đội của chúng tôi trong đơn vị đồn trú đã dành cho chúng tôi sự hiếu khách thân thiết. Sau bữa tối, họ đưa chúng tôi đến nhà hát. Đối với chúng tôi, buổi biểu diễn trong khán phòng hay hơn là trên sân khấu. Sự thờ ơ của những người phụ nữ Créoles [ phụ nữ da trắng Châu Âu sinh ra ở nước ngoài] trái ngược với sự sống động của những người phụ nữ Mulatto [tiếng Pháp là Mulâtresses, người dịch chuyển tự sang tiếng Anh để độc giả dễ đọc, chỉ những người phụ nữ lai da đen và da trắng ]: thờ ơ - ít nhất là bề ngoài - với những gì đang diễn ra trên sân khấu, họ thờ ơ trong cảm xúc của mình và hầu như không cầm quạt [ xưa, phụ nữ quý tộc Châu Âu đi xem kịch hay cầm quạt]; Ngược lại, các Mulattoes say mê theo dõi các cuộc phiêu lưu của vở kịch và nhiệt liệt tán thưởng các diễn viên. Chúng tôi cũng không tìm thấy trong các mối quan hệ giữa những người đàn ông rằng sự thờ ơ đó là nét quyến rũ của các mối quan hệ ở Pháp hay không. Trong các thuộc địa, có một sự phân định xã hội lớn giữa người da trắng và người da màu, mặc dù nguồn gốc Mulatto hoặc Mestizo [ người lai da trắng và người thổ dân da đỏ, đặc biệt ở châu Mỹ] có từ thời kỳ xa xôi.

 

[doctor76]

25 tháng Năm.

Hôm nay tôi bước vào quán cà phê mà khách thường lui tới nhất của thành phố để thưởng thức một tách cà phê Bourbon, đánh đổi lấy sự tôn trọng khiến tôi mất một Franc. Cũng nên phải trả một chút đắt tiền cho một sản phẩm của đất nước. Ở đây, không còn nghi ngờ gì nữa, cũng như ở Pháp, giá cả liên quan đến sự thu hút khách hàng.

Hơn nữa, cuộc sống ở Saint-Denis rất đắt đỏ đối với nhân viên làm công ăn lương; lương của họ hầu như không đủ. Sĩ quan thủy quân lục chiến có lương ở doanh trại; họ thậm chí có cà phê ở đó. Đối với những người [ Châu Âu] đến thuộc địa làm ăn, họ sống bằng sản vật canh tác trên đất đai; một số có gia đình khá lớn, rất nhiều thành viên; nhưng tất cả những gì xa xỉ này nói chung chỉ là bên ngoài.

“Cuộc sống của người Creole,” một đồng đội nói với tôi, “là vàng trên các góc cạnh! Nhiều người trong số những thủy thủ đoàn đôi khi sẽ bối rối khi nhận ra, tại một thời điểm, một nhóm tương đối ít người da trắng, da đen hoặc hỗn hợp, trong những ngày gần đây đã trở thành hiện trường của những sự cố rất đáng tiếc. [ Tác giả viết rất tế nhị, ý nói ở thuộc địa, các hiện tượng tiêu cực mà trước nay chỉ xảy ra ở người da đen, da vàng, thổ dân, thì nay ai ở thuộc địa, kể cả người da trắng, cũng có].

Định-kiến bất lợi gắn liền với những người đàn ông da màu ở các thuộc địa đã chia học sinh của trường thành hai phe: người da trắng và người da đen.

Do đó, những cuộc ganh đua bí mật, từng chút một trở thành thù-hận thực sự. Hiện tại mâu-thuẫn là cực độ, và hai cuộc đấu tay đôi đã xảy ra.

Sự định-kiến này, theo tôi là sai lầm, cho dù kiểu gì thì nó vẫn tồn tại [nạn phân biệt chủng tộc, mâu thuẫn giữa người bản xứ và người cai trị thuộc địa], nếu không có những thay-đổi và [ chính sách cai trị] phù hợp, có khi người đi săn [chỉ người Pháp ở thuộc địa] sẽ trở về tay không.

 

[doctor76]

27 tháng Năm.

Tôi ngạc nhiên về độ phì nhiêu màu mỡ của đất nước này. Xung quanh Saint-Denis, bạn chỉ tìm thấy đường mía, cà phê, vani, ca cao, hạt tiêu, đinh hương, bông, v.v. Một số lượng lớn các đồn điền trên bờ biển được bảo vệ khỏi sức mạnh của gió bởi những hàng rào một loại cây khá đẹp thuộc họ thông tùng, philao, có nguồn gốc từ các thuộc địa của Hà Lan; tán của nó rất ít và không gây hại cho các loài thực vật gần nó sống.

Một dãy núi chia hòn đảo thành hai phần, được gọi là du Vent [Cơn Gió ngược] và sous le Vent [Gió Xuôi]; 2 đỉnh núi nổi bật, Piton des Neiges và Volcan, thỉnh thoảng phun trào; những vùng đất bị dung nham xâm chiếm được gọi là vùng đất đỏ. Trên đỉnh núi, ở độ cao hơn một nghìn mét, là vùng nước nóng Salazie, người ta có thể dưỡng da từ nước khoáng núi lửa; những người thực dân giàu có có những ngôi nhà nông thôn ở đó để tận hưởng kỳ nghỉ kiểu Ấn Độ. Một viện điều dưỡng quân sự hiện đã được xây dựng ở Salazie; khí hậu thoải mái nhất là mát mẻ như mùa xuân ở Pháp. Ở đây phụ thuộc vào Madagascar đối với nguồn cung thịt bò và gia cầm.

 

[doctor76]

Ngày 1 tháng Sáu.

Tất cả những ngày này, chúng tôi đã thực hiện các chuyến du ngoạn trong nội địa của hòn đảo. Những địa điểm đẹp như tranh vẽ và quyến rũ, những vẻ đẹp thiên nhiên lộng lẫy mà tôi được chiêm ngưỡng! những rừng cây cổ thụ, rừng hoa rực rỡ, thác nước cao đổ vào khe núi sâu, hẻm núi cây cối xanh biếc nơi dòng nước ầm ầm vỡ ra, khí hậu ôn hòa, bầu trời trong lành đáng ngưỡng mộ, tất cả mọi thứ đều góp phần làm cho vùng này trở thành một nơi lưu trú tuyệt vời.

[ Được đến ngắm] Naples và chết [ cũng đáng]! Có một nhà thơ đã nói; tôi thích ngắm Bourbon [ đảo Resunion] và sống ở đó, đặc biệt là ở phần này của hòn đảo, giữa những người dân dũng cảm và trung thực, được gọi là Creoles, hậu duệ của những người khai phá thuộc địa đầu tiên và có kiểu người đẹp rất phù hợp với toàn bộ cảnh quan.

Ngày 3 tháng Sáu.

Các phân vùng hành chính của Réunion đều nằm ven biển và liên kết với nhau bằng con đường đi vòng quanh đảo. Sau Saint-Denis, quan trọng nhất là: Saint Pierre, thủ phủ của sous le Vent, Saint-Paul và Saint-Louis, trong cùng quận.

Tôi đi thăm các công trình của một đường hầm mà chúng tôi đang bắt đầu đào để rút ngắn con đường từ Saint-Denis đến Saint-Paul [ nhưng đang thi công rất chậm do nhiều lý do, nhưng chủ yếu là thiếu nguồn tài chính]. Cũng có người nói về việc xây dựng một hải cảng gần Saint-Paul, nhưng nó chưa phải là một dự án; nó có thể được thực hiện sớm [ Reunion hiện có một cảng tốt tại Pointe-des Galets, giữa Saint-Denis và Saint-Paul]. Thật đáng buồn khi nghĩ rằng một thuộc địa, nằm trong khu vực của các cơn lốc xoáy, không thể cung cấp cho tàu bè một nơi trú ẩn an toàn. Đúng là những người bạn tốt của chúng tôi, người Anh sẽ không trả lại cho chúng tôi vào năm 1815 nếu như đảo Mauritius [tiếng Pháp l'île Maurice] - hòn đảo chị em của Réunion - nó có một bến cảng an toàn. [ Người Bồ Đào Nha là những người châu Âu đầu tiên đến thăm hòn đảo, từ năm 1500 đến năm 1513. Họ gọi nó là Cirné, tên con tàu của thuyền trưởng đoàn thám hiểm Diogo Fernandes Pereira.

Tuy nhiên, hòn đảo vẫn không có người ở cho đến khi có sự xuất hiện của những người Hà Lan đầu tiên định cư, vào năm 1598. Đảo sau đó bị người Pháp chiếm đóng từ năm 1715 đến năm 1810. Sau đó, người Anh cướp đảo bằng vũ lực sau Hiệp ước Paris năm 1814. Đảo này thuộc Anh cho đến khi giành được độc lập vào ngày 12 tháng 3 năm 1968].

 

[doctor76]

Ngày 5 tháng Sáu.

Tôi vừa có một cuộc trò chuyện dài với một người nổi tiếng từ Saint-Denis về tương lai của thuộc địa và về Madagascar; Đối với tôi, điều này dẫn đến niềm tin rằng việc sở hữu Madagascar là điều cần thiết cho sự thịnh vượng của Réunion, bởi nó là nhà cung cấp lương thực, thực phẩm tuyệt vời.

- Đúng, -người này nói với tôi-, nếu Pháp không quyết định chinh phục Madagascar, thì hòn đảo này, có độ nghiêng đáng kể, sẽ không bao lâu nữa sẽ rơi vào tay người Anh, những người đã thèm muốn nó từ lâu. Do cấu tạo địa lý, - diện tích tự nhiên của nó vượt quá Pháp, - và các độ cao khác nhau, Madagascar sở hữu cùng lúc, như đảo Reunion, tài nguyên thiên nhiên của các nước nhiệt đới và tài nguyên của các nước ôn đới. Lúa nước có thể trồng ở vùng thấp, lúa mì ở vùng cao.

- Cậu có biết không? - anh ta cười nói thêm:

- Ai là người được hưởng lợi nhiều nhất từ việc giải-phóng nô lệ? cậu sẽ không bao giờ đoán ra! cậu không thể đoán được sao? Tốt! chính là những người thợ đóng giày. Nhưng kìa, cậu có nhìn thấy người da đen đi qua không, cái gọi là giải-phóng nô lệ cho anh ta được phản ánh trong đôi giày của mình, người da đen không thể [ thông minh] như dân da trắng [ đó là tự nhiên], rồi cậu xem, nếu cứ bình đẳng mãi, rồi sẽ có ngày cả tôi và cậu sẽ đi xỏ giày cho những người da đen xuất chúng đấy.

- Việc giải phóng nô lệ, được ban hành năm 1848, giáng một đòn chí mạng vào nông nghiệp: những người da đen bản chất vốn lười biếng, họ lợi dụng quyền tự do để từ bỏ nền văn hóa của chúng ta; chúng ta chỉ có một số công nhân Caffres [ lính Pháp gốc Phi] và Malay. Tôi được biết ở Saint-Denis rằng một thỏa thuận vừa được ký kết giữa Pháp và Anh, sẽ cho phép những người thực dân ở Réunion tuyển mộ mười nghìn người lính tráng từ các vùng Ấn Độ. Hiện nay người ta tuyên bố rằng, việc tuyển mộ là trái với quy ước, nên chính phủ Anh đã cấm việc di cư này.

Người đối thoại của tôi sau đó đã xem xét các vấn đề liên quan đến việc đào một con kênh xuyên qua eo đất Suez:

- Nếu dự án này thành công, anh ta nói với tôi để kết thúc câu chuyện, những con tàu bỏ tuyến đường đến Cape Town, thuộc địa của chúng ta, mà bạn thấy rất màu mỡ, sẽ gần như bị hủy hoại.

Việc hạ giá đường, do sản xuất đường củ cải từ Châu Âu, từ đó đã góp phần rất lớn vào việc giảm diện tích trồng mía ở Réunion; nhiều nỗ lực khác nhau, ít nhiều thành công, đã được thực hiện để thay thế bằng cách canh tác các cây trồng khác.

 

[doctor76]

Ngày 8 tháng 6.

Buổi sáng được dành để xuất quân trên tàu Saône. Trong bữa ăn trưa chia tay, các đồng đội ở Saint-Denis mang đến cho chúng tôi một bất ngờ thú vị. Trên bàn, trong những giỏ cây xanh, được tập hợp những thứ khác nhau của các loại trái cây nhiệt đới: ổi, chúng tôi làm mứt tuyệt hảo, quả sung với thịt màu hồng, quả măng cụt, quả lựu, bên trong chứa cùi trắng và mềm của một hương vị tinh tế, xoài ghép rất ngon, xoài không ghép, được những người nghiệp dư ưa thích, mặc dù có hương của nhựa thông, cam và quít có mùi thơm; mọi thứ đều là bữa tiệc ngon nhất cho mắt và miệng.

Bốn giờ tối, chúng tôi nhổ neo. Tôi nhìn lại Saint-Denis lần cuối. Nếu không có triển vọng kiếm tiền hay thăng tiến trong chiến tranh, nhất định tôi sẽ quay lại lập nghiệp ở đây.!

 

[doctor76]

IV

Từ Réunion tới Singapore

Một nỗi nhớ về quê hương - Quần đảo Maldives - Các luồng không khí - Hai đợt gió mùa - Eo biển Malacca - Đến Singapore - Khung cảnh bến cảng - Những người thợ lặn tuyệt vời – Kho hàng của vùng Viễn Đông - Các quận khác nhau của thành phố - Bản chất người Trung Quốc— Một thoáng về nghệ thuật Trung Quốc— Săn hổ— Tin tức từ Trung Quốc.

​

Ngày 12 tháng Sáu.

Một ngày sau khi rời Reunion, chúng tôi lại gặp những cơn gió Mậu dịch; tàu Saône đều căng tất cả buồm, tiến về phía xích đạo. Việc ở lại Reunion là chủ đề của tất cả các cuộc trò chuyện. Nhà hát trên tàu tiếp tục các buổi biểu diễn; các diễn viên đã tăng tiết mục của họ. Người ta tự hỏi họ có thể tìm thấy những bộ trang phục lập dị này ở đâu, khiến họ được chào đón với những tràng cười sảng khoái: đó là bí mật của đồng đội Pied của tôi.

Ngày 17 tháng Sáu.

Quân tư trang đã được ủi phẳng phiu. Tôi điểm lại các chòm sao ở Bắc bán cầu: không phải là nhớ quê hương sao?

Chúng tôi không mừng hai lần vượt chí tuyến, không còn một ai để rửa tội. Nhưng Cha la Ligne [ đây là một sĩ quan tuyên úy] là một hoàng tử tốt; Ông ấy gửi cho chúng tôi, để đền bù, hai con cá mập phàm ăn dễ bị bắt: một con dài 2 mét và nặng 250 kg. Chúng bị hạ gục bằng một cái vồ đập vào đầu, đồng thời mọi người cũng phải tránh những cú đánh của đuôi, có thể làm gãy chân. Các bác sĩ phẫu thuật chính khẳng định hàm, cấu trúc của cá ập khiến chúng tôi ngưỡng mộ. Miệng của những con quái vật này được trang bị rất nhiều răng xếp thành 6 hàng; những chiếc răng này, rất cứng và rất sắc, có hình dạng của một hình tam giác, các cạnh của chúng có răng cưa.

Điều kỳ lạ! dưới vây là một con cá nhỏ; nó được cho là để làm hoa tiêu cho con cá mập, có tầm nhìn bị xiên.

Vào bữa tối, chúng tôi được phục vụ món vây cá mập, vốn là món khoái khẩu của những người sành ăn Trung Quốc. Tôi thấy mùi vị kém dễ chịu; thủy thủ đoàn ăn mừng phần còn lại: rất tốt cho họ!

 

[doctor76]

Ngày 25 tháng Sáu

Quần đảo Maldives nằm trong tầm mắt từ phía cảng. Chúng tôi đang hướng đến đảo Ceylon, không, than ôi! phải dừng ở Colombo để tìm kiếm gió mùa Tây Nam, đẩy chúng tôi vào eo biển Malacca.

Một vài ngày nghỉ ngơi ở thủ phủ của hòn đảo chỉ có thể cải thiện sức khỏe của thủ thủ đoàn và hành khách, điều đáng mong đợi, đặc biệt là vì chúng tôi đang ở khu vực xích đạo; trong cùng khu vực này, ở Đại Tây Dương, sức nóng chưa bao giờ mạnh đến thế. Không nghi ngờ gì nữa, Tư lệnh Liscoat muốn nhìn thấy một góc của Ấn Độ giống như chúng tôi; nhưng giống như một thủy thủ thực thụ, ông chỉ biết tuân theo chỉ dẫn cho mình: đó chính là Singapore, ông phải nhận chỉ thị của Đô đốc Rigault de Genouilly; thời gian do đó sẽ không nhiều để chúng tôi có thể ở đây lâu.

 

[doctor76]

Ngày 1 tháng Bảy.

Sự tuần hoàn của các dòng không khí thật kỳ diệu làm sao! cách nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hướng! Trong khu vực của các vùng nhiệt đới, người ta gặp gió Mậu Dịch hướng đông bắc và đông nam, và ngoài vùng nhiệt đới của đường Chí tuyến, gió thổi về hướng Tây; hôm nay, tại lối vào vịnh Bengal, chúng tôi gặp gió mùa Tây Nam, từ tháng 4 đến tháng 10 thống trị trong khu vực này và trên Biển Nam Trung Hoa [Biển Đông]. Trong sáu tháng còn lại của năm, nó được thay thế bằng gió mùa Đông Bắc.

Hướng ngược nhau của hai đợt gió mùa và cùng thời gian của chúng giúp cho việc khởi hành của các tàu buồm đi hoặc về từ Trung Quốc có thể khắc phục được. Để tránh đi thuyền ngược gió mùa, bạn vẫn có thể đi qua Thái Bình Dương và các vùng biển ở Đông Ấn Hà Lan.

 

[doctor76]

Ngày 5 tháng Bảy.

Kể từ sáng nay, chúng tôi đang ở eo biển Malacca. Nhiệt kế hiển thị 41 độ C trong bóng râm; chúng tôi đổ mồ hôi như trong lò nướng. Trong vài ngày qua, hầu hết trên người chúng tôi đều nổi đầy những mụn nước nhỏ, gây ngứa không thể chịu được.

Ngày 12 tháng Bảy.

Sau khi đi qua hòn đảo nhỏ Pedra-Branca [một hòn đảo hẻo lánh và cũng là điểm cực đông của Singapore. Tên gọi này có nghĩa là "đá trắng" trong tiếng Bồ Đào Nha, có lẽ do phân chim lắng đọng trên đá. Hòn đảo này bao gồm một khối đá granit nhỏ với diện tích khoảng 3.300 mét vuông. Lúc thủy triều xuống, nó có kích thước dài nhất là 137 mét và có chiều rộng trung bình 60 mét. Pedra Branca nằm ở 1 ° 19'48 "N 104 ° 24'27" E, nơi eo biển Singapore gặp Biển Đông], bến cảng tráng lệ của Singapore mở ra trước mặt chúng tôi; 2 giờ 20 phút tối, chúng tôi thả neo. Hành khách, tàu hơi nước, tàu chiến và tàu buôn của tất cả các quốc gia đậu đầy bến cảng. Lần đầu tiên tôi nhìn thấy những chiếc tàu Lorchas của Malaysia [Lorcha là một loại tàu buồm kiểu Quảng Đông hoặc Trung Quốc trên thân tàu kiểu Bồ Đào Nha hoặc châu Âu. Cấu trúc thân tàu giúp tàu Lorcha nhanh hơn và có thể chở nhiều hàng hơn so với tàu chở hàng thông thường] những chiếc tàu 2 thân kiểu Trung Quốc, những chiếc thuyền buồm Trung Quốc với đôi mắt sơn lớn ở mỗi bên mũi, với những cánh buồm màu vàng, những cột buồm được trang trí bằng đèn lồng nhiều màu: chúng tôi thực sự đang ở cửa biển Viễn Đông.

Tàu Saône được bao quanh bởi những chiếc xuồng chở đầy dứa, chuối, măng cụt, v.v. Những người Mã Lai đang đứng trên kêu lên với chúng tôi:

• Dis donc, dis donc [ tiếng Pháp, nghĩa là: này, hoặc: hãy nói vậy]

Đây là những gì họ gọi người Pháp từ ngôn ngữ của chúng tôi, họ đặc biệt chỉ giữ lại từ này mà chúng tôi sử dụng thường xuyên.

Dứa, tùy thuộc vào kích thước của chúng, có giá trị một hoặc hai xu; bạn nên ăn vừa phải, vì sợ bị kiết lỵ. Đồng đội Pied và tôi, mỗi người bắt đầu bằng cách ăn một quả dứa ở trạng thái tự nhiên của nó, như là kẹo mềm! sau đó là quả thứ hai, được tẩm gia vị, như một loại thuốc giải độc, với rượu rum và đường.

Người Mã Lai là những thợ lặn tuyệt vời; họ nhanh chóng chộp lấy số tiền mà chúng tôi ném trả họ xuống nước. Tựa người qua thành tàu, tôi mở ví và vô tình đánh rơi ba đồng xu bạc; chúng ngay lập tức được vớt lên và được trả lại cho tôi để được đền đáp xứng đáng cho lòng trung thực.

Chúng tôi lên bờ và đi nghỉ cùng với một số đồng đội của mình tại khách sạn l'Esperance.