[Funland] Dịch sách cổ: Lĩnh Ngoại Đại Đáp của Chu Khứ Phi

[doctor76]

1. Quả Trôm Quý (tên khoa học là: Sterculia monosperma là một loài thực vật có hoa trong họ Cẩm quỳ).

Quả dài vài thốn, tròn mập, bên trong có 2,3 có khi 4 quả màu đen, trông như quả trám đen, vỏ quả cũng có giá trị cao, nướng lên ăn rất ngọt mát. Loại cây này vỏ quả có vị ngọt, tính ấm; có tác dụng chỉ lỵ, ôn vị. Rễ có lá có tác dụng khư phong trừ thấp, hoạt huyết tán ứ. Vỏ quả trị đi ngoài ra máu. Quả dùng trị đau bụng, buồn nôn. Rễ và lá được dùng trị phong thấp đau nhức xương. Đôi khi cũng gọi là quả La Vọng 羅望子.

 

[doctor76]

2. Quả Dọc [ thực vật họ Bứa]

Vỏ quả có nhiều màu sắc khác nhau, đại khái to như quả nhót tây. Quả có vị ngọt mát, hơi mềm. Quả dùng như hạt nhót tây. Cây cho trái vào giữa mùa Thu và Đông, khi nào vỏ quả có màu nửa xanh nửa vàng thì thu hái được. Thu hái về cất đến 3,4 tháng không hỏng.

 

[doctor76]

3.Quả Sấu

Quả sấu to như quả mận, khi còn non có màu xanh, khi chín có màu vàng. Hạt như mặt người [ nên chữ Hán viết là Nhân Diện Tử 人面子], vì có 2 mắt, mũi, miệng. Quả có vị chua pha ngọt. Người ta cho mật hay đường vào ngâm làm thành món nước ngon. Bát nước sấu, cho vài nhành hoa nhỏ vào, vắt thêm 1 chút nước quất hay bưởi tạo mùi thơm. Tôi cho rằng đây là một thứ quả quý của An Nam.

 

[doctor76]

Hẹn các cụ ngày mai với cực nhiều loại hoa quả được tác giả liệt kê. Có những quả giống bây giờ, tuy nhiên cũng có những loại quả mà cách ăn hay phương pháp chế biến khác ngày nay nhiều.

 

[WonJinEng]

Quá hay, nghìn năm trước Giao chỉ cũng ra gì phết chứ đùa

 

[ngocvt]

Xin lỗi cụ em tò mò chút.
Đọc bài cụ nhiều em nghĩ rằng cụ là tu xuất. Nghĩa là người Công giáo toàn tòng. Người Công giáo không tin tử vi, bói toán, lý số mới đúng chứ ạ.
Vậy mà cụ lại tin và học các món Lý học đông phương kể cũng lạ. Lão béo nhà em hoàn toàn không tin tử vi lí số, ghét bói toán cầu cúng. Chỉ đi lễ và cầu nguyện.
Em cũng thích và có tìm hiểu tử vi. Không biết xem những từng trải nghiệm lời tiên đoán của 1 người về chồng con. Chuẩn đét (cho quá khứ), tương lai tiếp tục chờ.
Rất mong có dịp đón cụ (và cụ gái) ở dalat. Cụ vào em chơi nhớ nhắn em nhé.

em thì chả có niềm tin 1% nào vào công giáo, cái gì cũng cảm ơn Chúa , với cả cầu nguyện. Quá dị

 

[doctor76]

4. Quả Khế

Quả khế, theo sách Quế Hải ngu hoành chí của Phạm Thành Chí thì quả khế gọi là Ngũ Lăng [vì có 5 cạnh], nhìn thì đúng là như vậy, quả có 5 cánh bằng nhau, hình dáng quá đỗi kỳ dị, trông chả khác gì cái bừa lăn ruộng [ ở TQ, cái bừa không giống nước ta, mà có hình dạng là trục cạnh khế] vậy. Vỏ ngoài vàng, cây khế thường rất sai quả, quả có vị chua, để chín thì cũng có khi ngọt. Người ta cắt khế thành lát mỏng, ngâm với mật ong hay mật mía, được món ăn có vị như quả Dương Đào [ quả Kiwi].

 

[doctor76]

5. Quả Chanh

Quả chanh to hơn quả mận, gần giống quả quýt nhỏ, có vị cực kỳ chua. Hoặc là tự nó mọc ở An Nam nên mới tươi tốt thế? Ở Phiên Ngung đa phần người dân không sử dụng dấm ăn, họ chuyên đi mua chanh bên An Nam về cho vào món canh, canh chua ăn rất ngon. Người ta lấy mật ong hoặc muối ngâm quả chanh để làm thuốc hay để lâu.

 

[doctor76]

6. Quả dứa

Quả to bằng nửa cái bát lớn, nhìn kỹ, quả có nhiều phần hợp lại thành hình cầu, mỗi phần lại có đường rạch như quả thông, kết lại với nhau làm cho quả khá cứng, không có dao thì không bổ được. Quả thường có vào mùa Đông, màu xanh, đến mùa Hạ thì chuyển sang màu hồng. Khi bổ ra, quả có từng tép, ăn có vị ngọt. Cây dứa mọc thành bụi cao cỡ 1 trượng, lá có răng cưa gai cứng, dài và có phấn. Cây dứa thuộc họ thân cỏ, ra thêm 1 cây nhỏ bên cạnh khi già. Người ta lấy cây dứa trồng thật dày làm hàng rào, hoặc lấy lá cây dứa tước bỏ phần gai, phơi khô đem dệt chiếu, ngồi cũng rất êm ái.

 

[doctor76]

7.Quả Dẻ

Quả dẻ thuộc họ Sồi, ở giữa vỏ có nhiều lông màu trắng, những cái râu này xoắn vào nhau sau đó kết trái, ăn có vị ngọt nhưng đôi khi chát.

8. Quả Tằm đất

Quả mọc ở trong lòng đất, trông như là con tằm vậy, bên ngoài giống Thảo thạch tằm ở Trung Quốc [tên khoa học là Stachys affinis, còn có tên là Sùng thảo, tức cây thân cỏ có củ giống con sâu, TQ gọi là 草石蚕 - thảo thạch tằm, là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa mô] nhưng không có mũi nhọn, ăn có vị như quả Lê, lại có vị như ngó sen nhưng nhạt hơn. Thường dùng ngâm rượu.

9. Quả Hỏa Thán

Quả có màu đen, cây là loại thân dây, lá màu xanh có hình mũi tên màu bạc ở giữa. Quả đen như quả táo tàu khô. (loại cây này quê em trước có nhiều, giờ không thấy đâu).

 

[doctor76]

10. Quả Sơn Thiều

[ Có tên khoa học là Nephelium chryseum là một loài thực vật có hoa trong chi Chôm chôm Nephelium]

Quả Sơn thiều giống quả vải nhưng gai dài, quả có màu đỏ, ăn như quả vải, quả thường chín vào cuối mùa Hè.

11. Quả Lựu

Quả lựu cũng giống như loại Hoàng Đại Thạch Lựu bên TQ 黃大石榴, nhưng quả nhỏ hơn, người ta hay trồng ở nhà. Hoa nở vào mùa hè khi chim Đỗ Quyên kêu, nhìn hoa đỏ rực thành từng đốm lửa vậy.

12. Quả dâu đất

Quả sai kinh khủng, màu đỏ hoặc vàng, nhìn giống như quả mận Đạm Hoàng của TQ [ loại mận có màu vàng].

13. Quả Phật thủ

Nhìn giống như ngón tay cái, quả có màu sắc? Không ăn được, chỉ đem thờ cúng.

14. Quả Thiên Tuế

Mọc thành chùm dày, quả rất sai, nhìn giống như quả mận Đạm Hoàng của TQ, ăn có vị ngọt.

15. Quả Táo đỏ

Giống như táo chua, quả nhỏ mà dài hơn, vị chua, mọc ở các hang động trên núi đá.

 

[NgaoDuThiênHạ]

10. Quả Sơn Thiều

[ Có tên khoa học là Nephelium chryseum là một loài thực vật có hoa trong chi Chôm chôm Nephelium]

Quả Sơn thiều giống quả vải nhưng gai dài, quả có màu đỏ, ăn như quả vải, quả thường chín vào cuối mùa Hè.

11. Quả Lựu

Quả lựu cũng giống như loại Hoàng Đại Thạch Lựu bên TQ 黃大石榴, nhưng quả nhỏ hơn, người ta hay trồng ở nhà. Hoa nở vào mùa hè khi chim Đỗ Quyên kêu, nhìn hoa đỏ rực thành từng đốm lửa vậy.

12. Quả dâu đất

Quả sai kinh khủng, màu đỏ hoặc vàng, nhìn giống như quả mận Đạm Hoàng của TQ [ loại mận có màu vàng].

13. Quả Phật thủ

Nhìn giống như ngón tay cái, quả có màu sắc? Không ăn được, chỉ đem thờ cúng.

14. Quả Thiên Tuế

Mọc thành chùm dày, quả rất sai, nhìn giống như quả mận Đạm Hoàng của TQ, ăn có vị ngọt.

15. Quả Táo đỏ

Giống như táo chua, quả nhỏ mà dài hơn, vị chua, mọc ở các hang động trên núi đá.

Có nhiều loại quả giờ k gặp cụ nhỉ ?

 

[doctor76]

Có nhiều loại quả giờ k gặp cụ nhỉ ?

Thì cũng cả nghìn năm rồi mà cụ, cũng có những loại quả giờ vẫn phổ biến, nhưng đúng là có thứ quả em mới nghe tả lần đầu.

 

[Tsrifdottsal]

15. Quả Táo đỏ

Giống như táo chua, quả nhỏ mà dài hơn, vị chua, mọc ở các hang động trên núi đá.

Cụ Đốc ơi, đến quả Táo đỏ là ngon nhất và hết rồi hở Cụ? Em vẫn hóng cụ còn dịch tiếp nữa không? Vài mục bị khuyết em tiếc không biết chữ nên vẫn chờ Cụ.

 

[doctor76]

Cụ Đốc ơi, đến quả Táo đỏ là ngon nhất và hết rồi hở Cụ? Em vẫn hóng cụ còn dịch tiếp nữa không? Vài mục bị khuyết em tiếc không biết chữ nên vẫn chờ Cụ.

Còn chứ cụ, nhưng em bận công việc quá chưa dịch tiếp đc, hẹn cụ chiều nhé.

 

[doctor76]

16. Quả Chôm Chôm

Quả to như trứng con chim le le, có màu đỏ, thường chín vào mùa Thu.

17. Quả Cổ Mễ

Vỏ quả có màu vàng, giữa có thịt trắng như hạt gạo, 1 quả có khoảng 10 hạt. [ Người dịch tạm thời chưa biết là quả gì].

18. Quả Xác Tử

Trông như quả mơ xanh, ăn có vị ngọt. [ Người dịch tạm thời chưa biết là quả gì].

 

[doctor76]

19. Quả Đằng Hạch

Loại này mọc ra ở trên cây bạch đằng, như quả bồ đào, 1 bông có hàng trăm quả, quả có màu vàng nhạt.

20. Quả Mộc Liên

Nhìn như quả hồ đào, vỏ ngoài có màu tím pha lẫn vàng.

21. Quả La Mông

Quả có màu vàng rực, to như quả bưởi.

22. Quả Đặc Nãi

Nhìn hình dạng như quả phỉ, nhưng tròn và dài hơn.

23. Quả Bất Nạp

Giống như quả mơ Hoàng Thục [ loại mơ màu vàng ở TQ], để thì nhanh hỏng, mà vỏ cũng như quả mềm như đu đủ chín, hạt rất quý vì giống như ngọc, nhìn như quả bồ đề. Người An Nam nói rằng: Từng đã có lần đem tiến quả này về kinh đô [cho vua], đến nơi lại bị ruồng rẫy, nên mới gọi tên như vậy [ tức là quả Không Nhận hay không Thu Nạp]

 

[doctor76]

24. Quả Dương Thỉ [quả cứt dê]

Nhìn màu sắc và hình dáng hoàn toàn giống cứt con dê, mùi vị cũng không được ngon lắm, bổ ra, giữa quả có những hạt nhỏ.

25. Quả Nhật Đầu

Hình dáng như quả anh đào, nhưng màu lại giống quả bồ đào, mọc thành chùm, ăn cực ngọt, có thể nói là loại quả quý vậy.

26. Quả Nhội

Màu quả như quả xoan, ăn có vị chua chát, ở Ung Châu cũng có, gọi là quả Thu Phong hay Tùy Phong 隨風子. Ở các thành cây này cũng tự mọc. Thường mọc hoang ở rừng thưa, ẩm, ven suối có nhiều ánh sáng. Cũng được trồng làm cây bóng mát. Thu hái lá và ngọn non quanh năm, dùng tươi hoặc hái lá vào tháng đem phơi hay sấy khô làm thuốc, có tác dụng hành khí hoạt huyết, tiêu thũng, giải độc. Quả ăn được. Ngọn, lá non, thái nhỏ, rửa kỹ, vò qua xào hoặc nấu canh ăn. Lá và ngọn non dùng chữa tiêu chảy; bạch đới, mụn nhọt, lở ngứa. Còn dùng chữa răng miệng sưng đau, trẻ con bị cam tích, mụn ngứa.

27. Quả Hoàng Bì [ Quả vỏ vàng]

Trông như quả táo nhỏ, vị ngọt chua, ăn xong 1 lúc lại có vị ngọt thơm rất quyến rũ, vị này lưu lại rất lâu.

 

[doctor76]

28. Quả Chu Viên [ Quả tròn màu đỏ]

Quả rất tròn, màu đỏ rực, nhìn đã thích mắt, hình dáng như quả xoan, lại cũng giống như quả táo không có cuống, ăn có vị ngọt, thường ra quả vào mùa Đông.

29. Quả Phấn Cốt

Vỏ màu vàng, thịt quả trắng như phấn đàn bà dùng xoa mặt, vị chua. Nên gọi là quả Phấn Cốt 粉骨子.

30. Quả Đáp Cốt

Quả mỏng, nhìn như quả quýt lớn, vỏ ngoài rỗng???

31. Quả Bố Nạp

Trông như quả mận, nhưng có màu vàng.

32.Quả Ổi

Nhìn như quả lựu, vỏ cứng, thân gỗ cỡ vừa nhưng cứng, vỏ thi thoảng tróc ra, có những vết điểm như là bị ố. Quả ngọt, hạt cứng, ăn ngọt cũng có khi chua. Lá non chữa bệnh đi ngoài.

33. Quả Bồ Nại

Hình dáng như quả táo nhưng rất tròn, ăn có vị chua ngọt, hạt nhìn rất đẹp cứ như viên ngọc.

34. Quả Thủy Phao [ quả bọt nước??]

Thường mọc ở các bến sông, bến nước, cây nhỏ, hoa trắng nhìn như con bươm bướm, khi kết quả thì trông như cái bình phình giữa bằng vàng, hoặc màu vàng, màu trắng, màu vàng nhưng không có gai,ăn có vị ngọt và nhiều nước, thịt quả có từng thớ mỏng, như là bọt nước vậy.

 

[thanhtran72]

Ở VN cây tre có lẽ là loài cây gần gũi và phổ biến nhất. E đọc trong "Xứ Đông Dương" cũng mô tả khá kỹ về cây tre và việc dùng cây tre hàng ngày, từ làm thức ăn, xây dựng, bàn ghế, giường, chõng, đến đồ đạc hàng ngày như đũa tre, thìa tre, .....

Tiếc là bây giờ ở làng quê chặt gần như hết các loại tre. Đa số trẻ em bây giờ không có cảm nhận về những bụi tre nữa.
Từ thời xưa đã thấy người nước ngoài nghiên cứu tìm hiểu VN rất kỹ mọi mặt, trong khi VN mình không có 1 quyển sách nào giúp thế hệ sau biết về cuộc sống thời xưa.

Tre trúc

Ở Lĩnh Nam có rất nhiều sản phẩm từ tre trúc, khác hẳn những loại khác, có thể kể ra vài loại sau đây:

Ban Trúc 斑竹 [ trúc đốm], xuất xứ từ sông Tương, các huyện ở Quế Lâm đều có, thân cây màu xanh có điểm chấm những đốm như những vết sẹo, khi cây về già, màu xanh mất đi và chuyển sang màu tía, xem lẫn những vệt màu vàng. Người vùng Giang Chiết hay hỏi mua trúc đốm, đặc biệt loại có nhiều vết đốm xen lẫn màu vàng nhạt.

Sáp Trúc, nổi tiếng nhất trong nhóm Thông Lao Trúc 蔥簩竹 [ tên một giống tre có độc, người thời cổ thường dùng để đâm thú, trúng phải là chết], mỗi đốt phía trên giống như tre bình thường, nửa dưới to hơn.

Đãng Trúc [ 1 loại tre lớn], lá cây to và rậm, đại khái như lá cây chít vậy, lá mọc dày đến mức không có ánh sáng lọt xuống được. Cây măng mọc ở đốt bên trên, từ đây mọc thành cành. Mùa Xuân cả rừng tre xanh um, từ rễ cây măng mọc nhú lên, mọc đến mùa Đông vẫn chưa ngừng [lớn]. Giống tre này lớn thường dùng làm cột nhà.

Lặc Trúc 竻竹 [ 1 loại tre có gai rất cứng dùng làm hàng rào], loại tre này phía trên mọc gai, người An Nam trồng nó làm hàng rào. Giống tre này mọc rất dày, lâu ngày rất cứng. Ở Tân Châu vốn trước không có thành, bèn lấy loại tre ấy trồng xung quanh, gọi là Trúc Thành 竹城 [ thành tre]. Bên ngoài các thành của Giao Chỉ cũng trồng loại tre này.

Nhân diện trúc 人面竹 [ hay còn gọi là Trúc Hóa Long], các đốt co ngắn lại và phồng lên, đan chéo nhau tạo cho cây một dáng rất đẹp. Ở mỗi chỗ phồng lên, nhìn như con rồng bay lên, có khi là hình tròn nhìn lại như mặt người? Gần rễ các đốt dày hơn, vỏ cây nhìn rất đẹp, người ta còn dùng làm gậy.

Điếu Ti trúc 釣絲竹 [ trúc cần câu], thân và lá giống loại Đãng Trúc, nhưng nhỏ hơn nhiều, cành nhánh rất mềm, mỗi đợt gió là cả cây đều lay động rồi rạp xuống, thân nhỏ như cái cần câu, nhìn rất đáng yêu, măng nhỏ xíu có màu trắng, làm thực phẩm thì ngon tuyệt.

Tiễn Trúc 箭竹 [ một giống tre nhỏ nhưng rất cứng, dùng làm mũi tên]. Loại tre này mọc ở các vùng núi, các quận đều dùng làm binh khí.