- Biển số
- OF-390227
- Ngày cấp bằng
- 3/11/15
- Số km
- 4,014
- Động cơ
- 523,923 Mã lực
Mời các cụ tham khảo thêm bài viết này. Bài dài nhưng rất hay, để các cụ hiểu rõ ý nghĩa của câu " Tiên học Lễ, hậu học Văn "
suckhoedoisong.vn
Học “lễ” và học “văn”?
Nếu tôi nhớ không nhầm thì vào những năm 80 thế kỷ 20, nhà giáo dục học Nguyễn Lân bị “đấu tố” vì nêu khẩu hiệu cũ Tiên học lễ, hậu học văn.
Nhưng qua thời gian, khẩu hiệu ấy được chấp nhận, nhiều trường trưng lên ngay ngoài cổng. Năm ngoái, cô giáo hiệu trưởng một trường PTTH ở Kiến An đã biên soạn cuốn Tập bài đạo đức để giải thích chữ lễ trong câu Tiên học lễ…
Cho lễ nghĩa là đạo đức. Ý đồ của cô thì tốt, nhưng trình độ hiểu biết còn non, chất lượng sách kém nên bị thu hồi. Hai sự việc trên xảy ra cách nhau ba chục năm. Điều này chứng tỏ lễ và văn vẫn là vấn đề thời sự của giáo dục. Trước khi phê phán hay tán thành Tiên học lễ, hậu học văn, có lẽ nên tìm hiểu thêm lễ là gì, văn là gì? Ý nghĩa câu đó áp dụng vào hoàn cảnh xã hội của từng thời kỳ lịch sử có thể khác nhau.
Ý nghĩa cổ điển của lễ và văn:
Lễ là một khái niệm cơ bản của Khổng học và có một cơ sở lý luận phức tạp.
Nghĩa gốc của lễ là hình thức cúng tế, cầu thần ban phúc, nghĩa rộng là những quy tắc cho đời sống chung trong một cộng đồng xã hội (như cưới xin, ma chay, thăm hỏi, quan hệ chính quyền, làng xóm, gia đình, họ hàng…), lối cư xử hàng ngày (lời nói, cử chỉ, thái độ) trong các mối quan hệ ấy. Theo Nho giáo, lễ để thể hiện trật tự của trời đất. Trời đất và xã hội có trên có dưới, cần có lễ để phân biệt tôn ti trật tự. Lễ nhằm ngăn cản những cá nhân có hành vi và tình cảm không thích đáng với vị trí của mình (cha mẹ ra cha mẹ, con cái ra con cái, thầy ra thầy, trò ra trò…). Nhà toán học và Việt Nam học Hoàng Xuân Hãn nhấn mạnh: “Lễ là một từ thường bị dịch sai (ngoài nghĩa cúng tế, nghi lễ), lễ chỉ sự ứng xử với nhau một cách phù hợp với những quy tắc về nề nếp thanh lịch, lễ tiết” (Toàn tập La Sơn Yên Hồ Hoàng Xuân Hãn). Như vậy, lễ là ứng xử, thái độ bên ngoài để thể hiện cái bên trong, là nội hàm của chữ văn. Cô giáo ở Kiến An hiểu lễ là đạo đức, đã nhầm cái bên ngoài với cái bên trong.
Vậy khái niệm văn là gì?
Chữ văn có nhiều nghĩa, nhưng có thể hiểu khái quát là đạo trời, đạo Khổng (thể hiện trong Tứ thư và Ngũ kinh). Từ điển Dictionnaire Annamite Chinois Francais của linh mục G.Hue cho là có trường hợp văn đồng nghĩa với văn hoá, văn hiến, văn minh (mà của Trung Quốc là đạo Khổng).
Tóm lại, câu Tiên học lễ, hậu học văn nghĩa gốc là phải ứng xử lễ phép đối với thầy trước đã, trước khi học chữ để tiếp thu đạo thánh hiền (văn).
Những nhà lý học đời Tống đã thần thánh hoá đạo Khổng khiến cho quan hệ thầy trò trở nên thiêng liêng (trong tam cương: quân, sư, phụ). Chữ lễ đối với thầy gần mang tính tôn giáo.
...................."
Học “lễ” và học “văn”?
Nếu tôi nhớ không nhầm thì vào những năm 80 thế kỷ 20, nhà giáo dục học Nguyễn Lân bị “đấu tố” vì nêu khẩu hiệu cũ Tiên học lễ, hậu học văn.
suckhoedoisong.vn
Học “lễ” và học “văn”?
Nếu tôi nhớ không nhầm thì vào những năm 80 thế kỷ 20, nhà giáo dục học Nguyễn Lân bị “đấu tố” vì nêu khẩu hiệu cũ Tiên học lễ, hậu học văn.
Nhưng qua thời gian, khẩu hiệu ấy được chấp nhận, nhiều trường trưng lên ngay ngoài cổng. Năm ngoái, cô giáo hiệu trưởng một trường PTTH ở Kiến An đã biên soạn cuốn Tập bài đạo đức để giải thích chữ lễ trong câu Tiên học lễ…
Cho lễ nghĩa là đạo đức. Ý đồ của cô thì tốt, nhưng trình độ hiểu biết còn non, chất lượng sách kém nên bị thu hồi. Hai sự việc trên xảy ra cách nhau ba chục năm. Điều này chứng tỏ lễ và văn vẫn là vấn đề thời sự của giáo dục. Trước khi phê phán hay tán thành Tiên học lễ, hậu học văn, có lẽ nên tìm hiểu thêm lễ là gì, văn là gì? Ý nghĩa câu đó áp dụng vào hoàn cảnh xã hội của từng thời kỳ lịch sử có thể khác nhau.
Ý nghĩa cổ điển của lễ và văn:
Lễ là một khái niệm cơ bản của Khổng học và có một cơ sở lý luận phức tạp.
Nghĩa gốc của lễ là hình thức cúng tế, cầu thần ban phúc, nghĩa rộng là những quy tắc cho đời sống chung trong một cộng đồng xã hội (như cưới xin, ma chay, thăm hỏi, quan hệ chính quyền, làng xóm, gia đình, họ hàng…), lối cư xử hàng ngày (lời nói, cử chỉ, thái độ) trong các mối quan hệ ấy. Theo Nho giáo, lễ để thể hiện trật tự của trời đất. Trời đất và xã hội có trên có dưới, cần có lễ để phân biệt tôn ti trật tự. Lễ nhằm ngăn cản những cá nhân có hành vi và tình cảm không thích đáng với vị trí của mình (cha mẹ ra cha mẹ, con cái ra con cái, thầy ra thầy, trò ra trò…). Nhà toán học và Việt Nam học Hoàng Xuân Hãn nhấn mạnh: “Lễ là một từ thường bị dịch sai (ngoài nghĩa cúng tế, nghi lễ), lễ chỉ sự ứng xử với nhau một cách phù hợp với những quy tắc về nề nếp thanh lịch, lễ tiết” (Toàn tập La Sơn Yên Hồ Hoàng Xuân Hãn). Như vậy, lễ là ứng xử, thái độ bên ngoài để thể hiện cái bên trong, là nội hàm của chữ văn. Cô giáo ở Kiến An hiểu lễ là đạo đức, đã nhầm cái bên ngoài với cái bên trong.
Vậy khái niệm văn là gì?
Chữ văn có nhiều nghĩa, nhưng có thể hiểu khái quát là đạo trời, đạo Khổng (thể hiện trong Tứ thư và Ngũ kinh). Từ điển Dictionnaire Annamite Chinois Francais của linh mục G.Hue cho là có trường hợp văn đồng nghĩa với văn hoá, văn hiến, văn minh (mà của Trung Quốc là đạo Khổng).
Tóm lại, câu Tiên học lễ, hậu học văn nghĩa gốc là phải ứng xử lễ phép đối với thầy trước đã, trước khi học chữ để tiếp thu đạo thánh hiền (văn).
Những nhà lý học đời Tống đã thần thánh hoá đạo Khổng khiến cho quan hệ thầy trò trở nên thiêng liêng (trong tam cương: quân, sư, phụ). Chữ lễ đối với thầy gần mang tính tôn giáo.
...................."
