Có mấy chuyện cần phải làm rõ
1. 90 giây vàng
Sơ tán 379 người trên A-350 bị cháy, kéo dài 18 phút, tức là "chậm" hơn "90 giây vàng" 12 lần. Sự thật như thế nào
Khi chào hàng lấy "chứng chỉ bay châu Âu" (em gọi tắt), Airbus đã thử nghiệm A350 sơ tán khách khi có tai nạn. Họ chọn 350 khách, 60% nam, 40% nữ, tuổi 10-65 theo tỷ lệ, và có 20 trẻ nhỏ và sơ sinh... đem thử nghiệm. A-350 có 8 cửa thoát hiểm, họ giả định chỉ mở được 4/8 cửa và mở ngẫu nhiên để khách không biết trước
Kết quả là sau 90 giây thì sơ tán hết
Các cụ ta có câu: "khôn khi vô sự, thảo khi no lòng"
Những người thử nghiệm đã được chuẩn bị tinh thần "thử nghiệm" để sơ tán, máy bay không bị đốt để thử nghiệm, nghĩa là "trời quang mây tạnh" chứ không phải tình huống khói lửa bất thình lình, tinh thần hoảng loạn
Chứng chỉ "90 giây vàng" của Airbus là như vậy
Trong trường hợp rồi, chỉ có 3/8 cửa thoát hiểm hoạt động (chứ không phải 4 cửa), thành tích đưa 379 người thoát an toàn trong vòng 18 phút quả là đáng nể
2. Ai có lỗi
- Cơ trưởng A350 đã được ATC cho phép hạ cánh. Lệnh cho phép A350 hạ cánh được ATC cho phép từ trước khi va chạm 2 phút và được cả hai bên xác nhận.
Do vậy A-350 hoàn toàn không có lỗi
- ATC cho phép máy bay DASH-8 lăn ra đường băng 34R để cất cánh, nhưng nói là "phải dừng chờ" trước đường băng 34R. Cả hai bên đều rõ
Lệnh này của ATC đúng thời điểm ATC cho phép A350 hạ cánh
Lẽ ra DASH-8 phải chờ ở trước chỗ ngoặt, và chỉ sau khi A-350 hạ cánh, sẽ đợi lệnh ATC để vào đường băng 34R
Nếu vậy thì chẳng có chuyện xảy ra
Nhưng....
Từ tháp ATC, nhân viên không lưu nhìn rõ được DASH-8, nhưng họ lại.... không chịu nhìn
DASH-8 đến "ngã ba" đường rẽ sang 34R thì dừng lại. Ngẫm một lúc thấy ATC cho phép mình ra 34R cất cánh cơ mà, lại không thấy đèn đỏ báo sáng, nghĩa là đường thông hè thoáng, thế là cứ hồn nhiên rẽ vào 34R
Tại chỗ rẽ này có một đèn đỏ. Khi đèn tắt thì được phép rẽ
Rủi thay, hôm 25/12/2023, sân bay sửa chữa nâng cấp hệ thống đèn này, nên hôm đó đền đỏ không xuất hiện (tất nhiên). ATC cho không nói với DASH-8 điều này, tuy rằng đã chốt với DASH-8 rằng "chờ ở đó"
Cơ trưởng DASH-8 đến đó cũng dừng lại và lưỡng lự, do không thấy đèn đỏ, nghĩ rằng mình sẽ được vào 34R, nên cũng rón rén vào và dừng ở đầu đường 34R tới 45 giây, một cách khó hiểu. Nếu DASH-8 cất cánh luôn thì không thể có va chạm được. Tại sao dừng ở đó 45 giây là câu hỏi khó hiểu
ATC lẽ ra phải thấy rõ DASH-8 từ trước, kể cả khi nằm chình ình ở đường băng 34R đến 45 giây mà cũng không biết gì, thì quả có lỗi
Cơ trưởng A-350 nói khi hạ cánh, đèn xung quanh lại rất sáng, và ông cũng không nhìn thấy DASH-8 nằm đầu đường hạ cánh, vì máy bay này nhỏ
Chỉ đến khi càng đáp phía sau chạm phải DASH-8, máy bay nẩy lên thì ông mới cảm nhận "có cái gì đó sai sai". Càng đáp sau va phải DASH-8 làm cho A350 chúi mũi xuống đât, gẫy luôn càng trước, mũi máy bay lết trên đường băng (lửa toé ở mũi nhưng không gây cháy nhiên liệu ở bụng và hai cánh). Do va phải phía sau nên nhiên liệu rò rỉ và chỉ cháy ở phía sau, chứ nếu ở phía trước thì hết gỡ vì nhiên liệu thường chữa ở bụng và hai cánh. Nhiên liệu trong máy bay lúc này còn không nhiều vì máy bay đường ngắn chỉ đề phòng chuyển sân bay, tiêu thụ 50 kg/phút, nên dự đoán chừng 10 tấn
Sư bảo sư phải, vãi nói vãi hay
Theo các cụ lỗi tại ai?