[Funland] Chiến tranh Iran-Iraq (1980-1988)

[thuyphongthanh]

Cái nôi của văn minh Cổ đại đến thời nay thành ra xung đột liên miên. Các cường quốc gây ảnh hưởng và chia rẽ nhằm tìm kiếm lợi ích cho mình.

 

[Ngao5]

Saddam Hussein nói:
"Nhân danh các bạn, những người anh em, và thay mặt cho người Iraq và A-rập ở khắp nơi. Chúng ta gửi tới bọn Ba Tư hèn nhát và thấp bé,những kẻ muốn trả thù Al-Qadisiyah rằng tinh thần Al-Qadisiyah cũng như máu và niềm tự hào của người dân Al-Qadisiyah mang theo trên ngọn giáo lớn hơn tham vọng của chúng."

Về phần mình, Ayatollah Ruhollah Khomeini tin rằng những người Hồi giáo, đặc biệt là người theo dòng Shia ở Iraq, Saudi Arabia và Kuwait, những người mà ông cho là đang bị đàn áp, có thể và nên noi gương người Iran nổi dậy lật đổ chính phủ và cùng lập ra một quốc gia Hồi giáo thống nhất. Khomeini và những nhà cách mạng Hồi giáo Iran khác coi chủ nghĩa thế tục của Saddam, chế độ dân tộc chủ nghĩa A-rập của Đảng Ba'ath như là "phi Hồi giáo" và là "con rối của quỷ Satan", ông kêu gọi người Iraq hãy lật đổ chế độ Saddam Hussein.
Cùng thời gian này diễn ra quá trình thanh trừng các sĩ quan quân đội gay gắt (một số án tử hình được quyết định bởi Sadegh Khalkhali, người nắm chức vụ thi hành luật Hồi giáo Sharia thời hậu cách mạng.
Việc thiếu phụ tùng thay thế cho số vũ khí do Mỹ sản xuất đã làm yếu quân đội một thời hùng mạnh của Iran. Quân đội Iran được trang bị kém dù cho có lực lượng dân binh trung thành và tận tụy. Iran cũng phòng thủ rất mỏng ở khu vực sông Shatt al-Arab.

 

[Ngao5]

Iraq phát động cuộc chiến mà cứ tin tưởng người Sunni ở Iran sẽ ủng hộ và gia nhập phe mình. Iraq đã đánh giá sai lầm sức mạnh của tinh thần dân tộc chủ nghĩa ở Iran dù cho có khác biệt về mặt lịch sử giữa các bộ lạc và họ cũng đánh giá sai khả năng kiểm soát báo chí của chính quyền Iran. Do đó chỉ có một số ít người A-rập ở Khuzestan và người Sunni ở Iran hợp tác với quân Iraq.
Cái cớ gây chiến của Iraq là vụ ám sát hụt Ngoại trưởng nước này Tariq Aziz ở miền Nam Iraq. Saddam Hussein cáo buộc "các điệp viên Iran" là thủ phạm.

 

[Ngao5]

Từ tháng 3 năm 1980, quan hệ giữa hai nước đi xuống nghiêm trọng, Iran đơn phương giáng cấp quan hệ ngoại giao xuống mức đại biện, rút đại sứ về nước và yêu cầu phía Iraq có hành động tương ứng.
Căng thẳng dâng cao vào tháng 4 khi xảy ra vụ ám sát phó thủ tướng Iraq Tariq Aziz và 3 ngày sau là vụ đánh bom nhằm vào đoàn tang lễ trên đường đến nghĩa trang mai táng những sinh viên thiệt mạng trong vụ tấn công trước đó.
Iraq đổ lỗi cho Iran đứng sau các vụ việc trên và tháng 9 thì nước này bắt đầu tấn công.

 

[Ngao5]

Năm ngày trước chiến tranh, hôm 17 tháng 9, trong một bài phát biểu trước Quốc hội, Saddam Hussein nói: "Những hành động thường xuyên và rõ ràng của Iran vi phạm chủ quyền của Iraq... đã khiến cho Hiệp định Algiers 1975 không còn giá trị... Dòng sông này (sông Shatt al-Arab)...phải được trả lại cái tên A-rập mà nó đã mang suốt chiều dài lịch sử và (Iraq) phải được trả lại toàn bộ các quyền chủ quyền đối với dòng sông."

 

[Ngao5]

Các mục tiêu của Iraq khi xâm lược Iran:
- Kiểm soát hoàn toàn sông Shatt al-Arab
- Chiếm các đảo gồm: Abu Musa và 2 đảo mang tên Greater and Lesser Tunbs thay cho UAE.
- Sáp nhập vùng Khuzestan vào Iraq.
- Lật đổ chính quyền cách mạng Hồi giáo ở Iran
- Ngăn chặn sự lan tràn của Cách mạng Hồi giáo trong khu vực.

 

[AkiraBin]

Lại có thớt hay của cụ NGAO để hóng rồi...Từ trước đên nay em cứ nghĩ IRAN & IRAQ cùng chủng tộc và ngôn ngữ với nhau, chỉ khác dòng Shite vs Suni thôi. Hóa ra lại khác như cụ NGAO viết?

 

[MAY HƠN KHÔN60]

Thanks cụ Ngao5 về các thông tin về Iran và Iraq - cũng như nhiều thớt khác cụ đã tạo để giải ngố cho em
Trước đây dân ta hay gọi là 1 răng đánh nhau với 1 rắc - Em nhớ mình đã được ăn chà là Iraq và khoảng thập niên 85 có nhiều Công Nhân (CN) của mình đi lao động tại Iraq để trả nợ tiền viện trợ thời trống Mỹ- sau đó vào sau 90 thì có chiến tranh các CN quay về nước - các loại xe máy nghĩa địa của Nhật theo các cụ CN này về HN khá nhiều;
dạo gần đây có nhiều bài báo của ta ca ngợi cụ Saddam Hussein - đã ủng hộ Vietnam xăng, dầu, tiền $ - sau đó bà Nguyễn thị Bình PCT nước sang thăm ôn nghèo kể khổ thì cụ Hussein xoá toàn bộ nợ ngay trong phút mốt;( Em dự là Saddam Hussein ủng hộ Việt Nam nhiều hơn Cu Ba về vật chất)
Trước cũng từng nghe cụ Nguyễn Tài Thu đã sang Iraq châm cứu cho con trai cụ Saddam Hussein...
Sau này khi Mỹ mở chiến dịch Bão táp xa mạc thì em ít nghe nhiều về Iraq trên truyền thông Việt mình;

 

[dexom]

Em làm căn hóng.

 

[Lam__Phương]

E xếp chỗ đọc tư liệu cụ Ngao. Chúc cụ nhiều sức khoẻ!

 

[Chí Thành Leather]

Đó giờ e cứ nghĩ I Rắc nó là em thèn I Ran

 

[Ngao5]

Ngày 22 tháng 9 năm 1980 Iraq mở cuộc tấn công toàn diện vào Iran.
Vào ngày này, không quân Iraq oanh kích vào 10 sân bay trong nội địa Iran nhưng không đạt được mục tiêu vô hiệu hóa không quân Iran ngay trên mặt đất.
Ngày hôm sau, Iraq bắt đầu mở cuộc tấn công trên bộ, với ba mũi tiến công cùng lúc trên một mặt trận dài 644 km. Theo Saddam Hussein mục đích của cuộc chiến là nhằm làm suy yếu phong trào của Khomeini và ngăn cản việc "xuất khẩu cách mạng Hồi giáo sang Iraq và các quốc gia Vùng Vịnh Péc-xích khác"
Trong số 6 sư đoàn Iraq tham chiến, có 4 sư đoàn tấn công tỉnh Khuzestan, nằm ở rìa phía nam của biên giới 2 nước, chia cắt vùng sông Shatt al-Arab khỏi phần còn lại của Iran và thiết lập một vùng an toàn trên bộ. Hai sư đoàn còn lại tấn công vào khu vực bắc và trung phần của biên giới nhằm ngăn chặn quân Iran phản công vào lãnh thổ Iraq. Hai trong số 4 sư đoàn Iraq hoạt động ở gần vùng biên giới phía Nam (1 sư đoàn cơ giới, 1 sư đoàn thiết giáp) bắt đầu bao vây chiến lược hai thị trấn quan trọng là Abadan và Khorramshahr. Hai sư đoàn thiết giáp còn lại bảo vệ khu vực tứ giác Khorramshahr-Ahvaz-Susangerd-Musian nhằm tiếp tục bao vây. Ở mặt trận trung tâm, quân Iraq chiếm Mehran, thọc sâu vào vùng đồi núi thuộc rặng núi Zagros. Và để ngăn chặn khả năng quân Iran dùng con đường đánh Iraq truyền thống trước đây là Tehran–Baghdad, quân Iraq đóng ở một số vị trí nằm trước vùng Qasr-e-Shirin. Ở mặt trận phía Bắc, quân Iraq cố gắng thiết lập phòng tuyến Suleimaniya để bảo vệ tổ hợp lọc dầu Kirkuk.

 

[Ngao5]

Do quân chính quy Iran và lực lượng vệ binh cách mạng Iran (Pasdaran) hoạt động độc lập nên quân Iraq không hề phải chạm trán với sự kháng cự có phối hợp nào. Ngày 24 tháng 9, Hải quân Iran tấn công Basra phá hủy hai kho dầu gần thành phố cảng Fao của Iraq. Điều này đã là giảm khả năng xuất khẩu dầu của Iraq. Tháng 9, không quân Iran bắt đầu không kích các mục tiêu quan trọng chiến lược của Iraq bao gồm: các cơ sở lọc dầu, đập nước, các nhà máy hóa dầu và lò phản ứng hạt nhân gần Baghdad. Tính đến ngày 1 tháng 10 thành phố Baghdad đã phải gánh chịu 8 trận không kích. Để trả đũa, máy bay Iraq oanh tạc các mục tiêu của phía Iran. Lực lượng vệ binh cách mạng Iran chiến đấu "hăng hái và ngoan cường" và là lực lượng chủ lực trong chiến đấu. Ngày 24 tháng 10, Khorramshahr bị chiếm. Đến tháng 11, Saddam ra lệnh tấn công Dezful và Ahvaz, nhưng quân Iraq không chiếm được hai thành phố này.

 

[Ngao5]

Iraq huy động 21 sư đoàn cho cuộc tấn công này trong khi phía Iran kháng cự với 13 sư đoàn quân chính quy và 1 lữ đoàn. Trong số các sư đoàn nói trên chỉ có 7 sư đoàn triển khai tới biên giới.
Cuộc "tiến công chớp nhoáng" này diễn ra khi quân đội Iran vẫn còn thiếu tổ chức, diễn ra trên một mặt trận rộng lớn kéo từ trục Mehran–Khorramabad miền trung Iran đến tận Ahvaz, vùng đất giàu tài nguyên dầu mỏ thuộc tỉnh Khuzestan.

 

[Ngao5]

Em phải nói cho rõ thêm một chút. Người Iran là chủng tộc khác hoàn toàn với chủng tộc A rập. Trước 1979, dưới thời Quốc vương Palevi, Mỹ đã viện trợ nhiều cho Iran để "cân bằng" và "răn đe" cánh Ẩ rập. Năm 1973, Mỹ đã "mua lại" nhiều F-5E (mà họ đã bán cho Iran), dùng tiền này trang bị F-4 Phantom cho Iran, là nước châu Á đầu tiên được Hoa Kỳ bán F-4 Phantom. Số F-5E "mua lại" của Iran, được trang bị cho VNCH. Cụ Thiệu ngày đó không được nhận F-4 dù Mỹ vẫn coi là đồng minh.
Iran cũng muốn xưng hùng ở khu vực, nên cánh Ả Rập cũng ghét, nhưng không căm tức như Israel. Thế giới Hồi giáo (tại 22 nước Ả rập) hầu như 85 dân số theo dòng SUNNY, chỉ khoảng 15% dân số theo dòng SHIA/SHITE. Mà dòng Shia/Shite lại nằm chủ yếu ở Iran, Iraq. Trong đó Iraq là chủng tộc Ả rập, còn Iran thì không phải. Cho nên dòng Sunni ghét Iran cả về dòng tư tưởng lẫn chủng tộc. Lúc đó Iran cũng khá mạnh, lại Mỹ chống lưng, nên các bác Ả Rập ghét thì ghét, mà sợ thì vẫn sợ.
Nay có cụ Saddam Hussein xung trận, nên tiền bạc vô kể đổ cho Iraq, chứ không thì cũng khó địch với Iran về sau, như em kể dưới đây

 

[Ngao5]

Cuộc tấn công của Iraq lâm vào bế tắc
Đến khoảng tháng 3 năm 1981 Iraq bế tắc trong tiến công. Những lần không kích của Iraq hồi đầu cuộc chiến chỉ thành công trong việc phá hủy một phần cơ sở hạ tầng sân bay của Iran chứ không vô hiệu hóa được lực lượng không quân nước này. Không quân Iraq chỉ có thể oanh kích vào nội địa Iran với một số ít máy bay MiG-23BN, Tu-22 và Su-20, điều này hầu như không hiệu quả với một đất nước rộng lớn như Iran. Không quân Iran phản kích với hàng loạt máy bay chiến đấu F-4 tấn công vào các mục tiêu của Iraq, ít ngày sau không quân Iran đã áp đảo Iraq. Điều này cho phép họ tiến hành không kích các mục tiêu trên bộ bằng máy bay ném bom và trực thăng vũ trang.
Nhân dân Iran thay vì nghe lời phe cựu hoàng lưu vong chống lại chính quyền Hồi giáo, nay họ tập hợp dưới lá cờ dân tộc để kháng chiến. Đến tháng 11, ước tính có đến 200.000 quân được bổ sung cho chiến trường, đa phần là lính tình nguyện. Quân Iraq nhanh chóng nhận ra rằng tiềm lực quân sự Iran không phải là "gần như trống không" như họ nghĩ.

 

[Ngao5]

Nhân dân Iran thay vì nghe lời phe cựu hoàng lưu vong chống lại chính quyền Hồi giáo, nay họ tập hợp dưới lá cờ dân tộc để kháng chiến. Đến tháng 11, ước tính có đến 200.000 quân được bổ sung cho chiến trường, đa phần là lính tình nguyện. Quân Iraq nhanh chóng nhận ra rằng tiềm lực quân sự Iran không phải là "gần như trống không" như họ nghĩ.
Gần 1 năm kể từ khi Iraq lâm vào bế tắc tháng 3 năm 1981, không có nhiều thay đổi trên chiến trường. Nhưng đến giữa tháng 3 năm 1982 quân Iran phản công đẩy quân Iraq phải rút lui. Đến tháng 6 năm 1982, Iran tái chiếm các vùng đất đã bị mất lúc đầu cuộc chiến. Trận có ý nghĩa đặc biệt trong chiến dịch phản công ở tỉnh Khuzestan là trận giải phóng thành phố Khorramshahr vào ngày 24 tháng 5 năm 1982.

 

[Ngao5]

Iraq rút quân nhưng chiến tranh vẫn tiếp diễn
Saddam Hussein quyết định rút quân hoàn toàn khỏi Iran để đóng dọc biên giới hai nước. Saddam quyết định như vậy vì binh lính Iraq lúc này đã quá mất nhuệ khí để có thể tiếp tục chiếm đóng Iran. Hơn nữa, Iran có thể dùng phòng tuyến bên trong lãnh thổ Iraq gần biên giới để tiếp tục kháng cự.
Lấy cớ là việc Israel xâm lược Liban (ngày 6 tháng 6 năm 1982) Iraq tuyên bố rút quân và đề nghị Iran ngừng bắn, hai nước sẽ cử quân sang giúp người Palestine chiến đấu ở Liban.
Tuy nhiên đề nghị này đã bị phía Iran khước từ.
Cuộc rút quân của Iraq bắt đầu vào ngày 20 tháng 6 và kết thúc hoàn toàn vào ngày 30 tháng 6 năm 1982. Quyết định rút quân của Saddam là "một trong những hành động mang tính chiến lược sáng suốt nhất của ông ta trong suốt cuộc chiến".

 

[LinhNguyễn]

Vào ủn thớt cụ Ngao5.

 

[Ngao5]

Một kế hoạch được Saudi Arabia bảo trợ nhằm kết thúc chiến tranh được phía Iraq đồng ý.
Kế hoạch bao gồm: $70 tỉ USD bồi thường chiến phí do các quốc gia A-rập ở vịnh Péc-Xích trả thay cho Iraq và việc triệt thoái hoàn toàn quân Iraq khỏi Iran.
Những người chỉ trích chính sách của chính phủ Iran gọi đây là một "món hời khổng lồ cho Iran".
Iran khước từ kế hoạch này, đưa ra yêu sách phải thay thế chính quyền Saddam Hussein, hồi hương 100.000 người Hồi giáo dòng Shite bị trục xuất khỏi Iraq trước chiến tranh và $150 tỉ USD tiền bồi thường chiến phí.