[Funland] Ảnh phục chế màu về Việt Nam.

[Doun]

Những người đốt than ở Hoa Binh (???). Vĩnh Yên. Không rõ địa danh này là gì bây giờ. Nếu đốt than trong rung thì chỉ có loanh quanh dãy núi Thằn Lằn, Tam Đảo. Ảnh chụp năm 1920s.

Vận chuyển củ nâu trên sông Lô bằng bè. Phía sau là cầu Việt Trì năm 1920s. Củ nâu trước đây dùng để nhuộm quần áo nên quần áo người dân đều có màu nâu đặc trưng.
Những củ nâu trong ảnh còn là củ nhỏ, nhiều củ to như cái nồi cơm điện.

 

[doctor76]

Cụ ơi cho e hỏi, hình như Nghệ An cũng có đền thờ vị phi nào của Vua Tống cũng chết trong trận bị quân Mông Nguyên truy đuổi phải k cụ nhỉ

Đó là đền cửa Cờn cụ ạ, nay thuộc địa phận xã Hương Cần, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Theo sách Đại Nam nhất thống chí:
“Khoảng niên hiệu Tường Hưng [1278 - 1279] nhà Tống, quân Tống bị quân Nguyên đánh vỡ ở Nhai Sơn, Thái hậu họ Dương cùng ba công chúa chạy ra biển, chợt bão nổi bị chết đuối, xác trôi giạt vào cửa Cờn, nhan sắc vẫn như lúc sống, người dân địa phương lập đền thờ."
Đền Cờn là một trong 4 ngôi đền nổi tiếng của xứ Nghệ An xưa gồm đền Cờn, đền Quả, đền Bạch Mã, đền Chiêu Trưng.
[Đền Cờn thờ Dương Thái hậu nhà Tống. Đền Quả thờ Lý Nhật Quang, vị tướng đời Lý. Đền Bạch Mã thờ Phan Đà, danh tướng thời khởi nghĩa Lam Sơn. Đền Chiêu Trưng thờ Lê Khôi, cháu gọi Lê Lợi bằng chú, danh tướng khởi nghĩa Lam Sơn].

 

[Doun]

sợ nó bằng thép ý. bền
cả cột đèn thời tây. ít han rỉ
sau này làm bằng cái gì. rỉ đỏ như tôm luộc.

À vâng, em quen miệng nói vậy thôi chứ đều là thép cả. Đồ thép của tây cả trăm năm mà vẫn trơ trơ ra. Xưa đầu làng em có cái cầu của Pháp bị oánh sập mà bao nhiêu năm ngâm dưới nước, các thanh thép chả bị sao.

Hơi lan man 1 chút là mình chả có công nghệ luyện kim. Làm được mỗi mấy thanh thép xây dựng dân dụng. Em chả biết các tòa nhà cao 40-50 tầng trở lên có dùng thép của Việt Nam không?

Quê em có 1 cái nhà máy thép to lắm, quảng cáo là hàng đầu Việt Nam nhưng em thấy thằng bạn nó làm trong đó nó bảo toàn nhập phôi thép từ mấy cái xưởng tái chế trên Vĩnh Tường, Yên Lạc về cán lại thôi.

Nên cán ra một thanh thép nếu đoạn nào cán từ xe tăng, máy ủi thì nó cứng, còn đoạn nào cán từ xe bò, xe rùa hỏng thì nó mềm.

Mình cứ kêu gào phát triển công nghiệp này nọ, rồi phụ trợ vân vân mà ngành vật liệu gần như con số 0 thì đúng là làm bằng niềm tin.

 

[Dzon]

Đó là đền cửa Cờn cụ ạ, nay thuộc địa phận xã Hương Cần, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Theo sách Đại Nam nhất thống chí:
“Khoảng niên hiệu Tường Hưng [1278 - 1279] nhà Tống, quân Tống bị quân Nguyên đánh vỡ ở Nhai Sơn, Thái hậu họ Dương cùng ba công chúa chạy ra biển, chợt bão nổi bị chết đuối, xác trôi giạt vào cửa Cờn, nhan sắc vẫn như lúc sống, người dân địa phương lập đền thờ."
Đền Cờn là một trong 4 ngôi đền nổi tiếng của xứ Nghệ An xưa gồm đền Cờn, đền Quả, đền Bạch Mã, đền Chiêu Trưng.
[Đền Cờn thờ Dương Thái hậu nhà Tống. Đền Quả thờ Lý Nhật Quang, vị tướng đời Lý. Đền Bạch Mã thờ Phan Đà, danh tướng thời khởi nghĩa Lam Sơn. Đền Chiêu Trưng thờ Lê Khôi, cháu gọi Lê Lợi bằng chú, danh tướng khởi nghĩa Lam Sơn].

Em đọc bài của các cụ mà băn khoăn ko hiểu sao dân mình lại đi lập đền thờ Thái hậu nhà Tống nhỉ? Những người đó có công gì với dân ta ko? Rồi lại xác trôi về cửa Cờn nghe hơi phi lý vì Nhai Sơn ở tận Quảng Đông, cách nước ta quá xa. Em chưa tìm được liên hệ nào để dân ta lập đền thờ. Liệu có phải một nhánh người Trung Quốc xưa di cư đến Việt Nam còn thương nhớ Nhà Tống lập ra ko?

 

[Doun]

Trong thớt đã có nhiều ảnh về Vĩnh Yên và Tam Đảo do cụ chủ biên nên em chuyển sang địa phương tiếp theo ở gần đó. Ấy là TUYÊN QUANG.

 

[Doun]

Đầu tiên là mấy hình ảnh về trận oánh nhau giữa Pháp và quân cờ đen tại Tuyên Quang.

Tranh vẽ ngày đó về trận này.

 

[Doun]

Căn nguyên của Trận Tuyên Quang là;

Sau khi thua tại thành Hưng Hóa (Tam Nông-Phú Thọ), Lưu Vĩnh Phúc chạy về thành Tuyên Quang và chiếm thành.
Bộ sậu quân tướng nhà Nguyễn giữ thành Tuyên Quang ông thì bị bắt sống, ông thì chốn về Thăng Long tâu với quan thầy Pháp là bọn cờ đen nó oánh em.
Pháp liền kéo quân lên Tuyên Quang. Lưu Vĩnh Phúc lúc này mặc dù là tàn quân Thái Bình Thiên Quốc dạt sang Việt Nam nhưng đã qui thuận nhà Thanh và được nhà Thanh phong tướng. Nên trận chiến giữa Pháp và Lưu Vĩnh Phúc được tài liệu sử chép lại là Chiến tranh Pháp-Thanh tại Tuyên Quang.

Bộ sậu quân Pháp trận Tuyên Quang. Thống tướng Charles Millot ngồi giữa.
Trong suốt thời gian oánh nhau từ 5/1884-3/1885 có khoảng 1 vạn 2 quân cờ đen và chỉ có khoảng hơn 600 quân Pháp. Nhưng kết cục thì quân cờ đen vẫn thua. Điển hình trận đầu tiên Pháp chỉ đánh vài tiếng, quân cờ đen bỏ thành chạy hết.

Tranh vẽ trận TQ trên báo ngày 22/3/1885. Góc 9h có vẽ hình 1 chiếc thuyền pháo chạy bằng hơi nước bắn pháo vào thành.

Một số tranh vẽ khác về trận này.

 

[Doun]

Hình ảnh hiếm về thành Tuyên Quang khi còn nguyên vẹn cho thấy thành rất qui mô, kiên cố.

 

[Doun]

Tranh vẽ quân Lưu Vĩnh Phúc thương vong. Tranh vẽ mực đen trằng nhưng tiện tay em cứ đổ cho ít màu.

Quân kỳ của Lưu Vĩnh Phúc.

 

[Doun]

Thành Tuyên nhìn vào cổng phía sông Lô.

Bờ sông Lô.

 

[Doun]

Bờ sông Lô ảnh chụp có lẽ ở vị trí cầu Nông Tiến bây giờ ngược về hướng thượng nguồn qua những thời điểm khác nhau.

Góc chụp tương tự hơn 100 năm sau, vẫn còn những chiếc nhà bè. Chỉ có điều bằng tôn và phao nhựa thay những thân cây luồng, tre.

 

[Doun]

Bè gỗ trên sông Lô.

Doanh trại lính và trạm quân y trên nền thành cổ. Lúc này thành TQ cơ bản là biến mất, kể cả cột cờ. Hướng chụp có thể từ núi Thổ Sơn (núi nhỏ sau lưng tượng đài ông cụ với cây đa Tân Trào bây giờ) hướng về phía hạ lưu.

 

[Doun]

Quanh cảnh trại lính nhìn theo hướng khác. Những tòa nhà kia có thể ở vị trí quảng trường NTT và bưu điện bây giờ.
Xa xa vẫn chỉ là những thửa ruộng với lác đác vài căn nhà lá.

Cổng trại lính

Bên trong trại lính

 

[Doun]

Quang cảnh TQ một số năm sau, tầm 1920s. Lúc này nhà cửa lác đác xuất hiện, hình thành đường phố.

Khu đồi pháo binh

 

[Doun]

Nhìn về hướng nhà thờ giáo họ Tràng Đà phía tả sông Lô. Khu đồi thấp trước mặt bây giờ là nhà máy xi măng Tuyên Quang.

Nhà thờ giáo họ Tràng Đà.

 

[Doun]

Không ảnh toàn bộ TX Tuyên Quang tầm khoảng những năm 20s. Bên kia sông Lô cũng đã xuất hiện phố phường.

Con phố dọc sông Lô. Nay là đường Trần Hưng Đạo

Khách sạn Louis Baud.

Khách sạn Baud

Bưu điện TQ.

 

[Doun]

Những cụ hành nghề xe kéo tay. Chứng tỏ ngoài quan tây, lượng người Annam giàu có tại TQ cũng kha khá.

 

[Doun]

Khe Cá sấu ở Mỏ Yên Lĩnh. Mỏ này ngày nay là mỏ đá vôi nhưng không rõ đầu TK20, Pháp khai thác quặng gì ở đây.

Nhà tuyển quặng ở mỏ Yên Lĩnh.

 

[Doun]

Một gia đình người thiểu số đang ăn trưa. Ảnh chụp trong thời gian Pháp và Lưu Vĩnh Phúc oánh nhau 1884-1885. Có lẽ đây là những bức ảnh đầu tiên về Tuyên Quang

Một gia đình người Kinh ở TQ vào dịp tết 1908

Một gia đình người Dao. Ông tây chụp ảnh chắc yêu cầu 1 người phụ nữ quay lưng lại, một cụ bé đứng nghiêng để mô tả trang phục

Một cặp đôi 2 cụ người thiểu số. Người Dao thì phải.

Một cụ nữ người Dao với chiếc khèn.

Một cụ nữ người bản địa.

Một cụ bà người kinh với chiếc áo bông dày. Cụ chắc cũng thuộc hàng phú gia.

 

[Dzon]

Bờ sông Lô ảnh chụp có lẽ ở vị trí cầu Nông Tiến bây giờ ngược về hướng thượng nguồn qua những thời điểm khác nhau.

Góc chụp tương tự hơn 100 năm sau, vẫn còn những chiếc nhà bè. Chỉ có điều bằng tôn và phao nhựa thay những thân cây luồng, tre.

Trước em hay đi công tác ở mạn Na Hang - Tuyên Quang thấy mấy ông chú kể từ thời Pháp đã đi thăm dò khoáng sản ở vùng này rất nhiều. Ko biết thời đấy Pháp có khai thác được gì ko, còn bên Chợ Đồn - Bắc Kạn, giáp với Na Hang thì Pháp khai thác kẽm, chì với quy mô khá lớn (Mỏ Chợ Điền).