[TT Hữu ích] Xung quanh vụ Tổng thống Ai Cập el-Sadat bị ám sát hôm 6 tháng 10 năm 1981

[Ngao5]

Cụ nào có cái ảnh "cái bắt tay" giữa Jimmy Carter và Đặng lùn post thêm vào đây cho thớt thêm vui.

 

[Ngao5]

Hiệp ước Oslo tạo ra một nhà cầm quyền Palestine có nhiệm vụ quản lý tự quản hạn chế ở các khu vực của Bờ Tây và Dải Gaza; và sự thừa nhận PLO là đối tác của Israel trong các cuộc đàm phán về tình trạng vĩnh viễn về các câu hỏi còn lại. Các vấn đề quan trọng nhất liên quan đến biên giới của Israel và Palestine, các khu định cư của Israel, tình trạng của Jerusalem, sự hiện diện của quân đội Israel và việc kiểm soát các lãnh thổ còn lại sau khi Israel công nhận quyền tự trị của Palestine, và quyền trở về nước của những người Palestine đi tị nạn. Tuy nhiên, Hiệp định Oslo, không tạo ra một nước Palestine

 

[Ngao5]

Tinh thần của hiệp định hoà bình Oslo là: phía PLO “thừa nhận quyền sống của Israel trong hòa bình và an ninh..., từ bỏ việc sử dụng công cụ khủng bố cùng các hình thức bạo lực khác...”. Ngược lại, phía Israel “quyết định công nhận PLO như là đại diện của nhân dân Palestine và bắt đầu thương thuyết với PLO trong khuôn khổ tiến trình hòa bình Trung đông”.

Hiệp định này khởi đầu cho cả một quá trình gọi là “tiến trình hòa bình Trung Đông” tiếp nối bởi các hiệp định Oslo II (tháng 9-1995), Wye River (tháng 10-1998)... Từ đó mới có thể dẫn đến việc ấn định lại lãnh thổ và thời biểu thi hành sau này (Israel trao trả lại 85% diện tích dải Gaza, 39,7% diện tích Bờ Tây sông Jordan cho người Palestine, theo tinh thần thỏa thuận tháng 9-2000).

 

[Ngao5]

Người Palestine đồng ý chống chủ nghĩa khủng bố và ngăn chặn bạo lực trong thỏa thuận “đổi đất lấy hòa bình” nổi tiếng này. Thỏa thuận này cũng bao gồm một thỏa thuận chuyển giao quyền lực từ Chính quyền Dân sự Israel sang Chính quyền Palestine mới thành lập, quyền tài phán và lập pháp, lực lượng cảnh sát Palestine, và quan hệ giữa Israel và Chính quyền Palestine.
Lực lượng Quốc phòng Israel rút khỏi Jericho vào ngày 13 tháng 5 và rút khỏi hầu hết Dải Gaza vào hai ngày 18 và 19 tháng 5 năm 1994. Quan chức và cảnh sát Chính quyền Palestine lập tức tiếp quản khu vực này. Trong những ngày đầu tiên đã có một loạt các vụ tấn công nhằm vào binh lính Israel và thường dân trong và gần Dải Gaza. Arafat đã đến Gaza với sự chào đón hỗn loạn vào ngày mùng 1 tháng 7.

 

[Ngao5]

Sau một thời gian, những quy định về lịch trình được quy định trong thỏa thuận đã không được đáp ứng, việc rút quân của Israel chậm lại và những thỏa thuận mới đã được đàm phán. Số đông người Israel gọi thỏa thuận “đổi đất lấy hòa bình” này trên thực tế là “đổi đất chẳng vì điều gì.”
Ngược lại, phía Palestine cũng có vấn đề. Yasser Arafat không quản hết được các thành phần tạo nên PLO. Cánh Fatah của Yasser Arafat chấp nhận đấu tranh để có một Nhà nước trong khuôn khổ Dải Gaza và Bờ Tây, trong khi đó Hamas không tán thành, đòi lấy lại phần đất mà Israel chiếm từ Nội chiến 1948

 

[Ngao5]

Tiếc thay, trong phía Israel đã có những thế lực không đồng lòng với ông Rabin, hậu quả là Thủ tướng Rabin bị ám sát hôm 4-11-1995, để rồi sau đó là những đổi thay trong chính trường Israel, ngày càng rơi vào tay phe cực hữu.
Hôm đó là thứ Bẩy, ngày 4 tháng 11 năm 1975, một cuộc mít tinh được tổ chức , Ônbg Rabin tham dự và đọc bài phát biểu, đó cũng là lời cuối cùng của ông trước khi bị ám sát
"Tinh thần Oslo” đó đã được chính ông Rabin tóm gọn như sau trong diễn văn cuối cùng của ông đọc tại Tel Aviv ngày thứ bẩy 4-11-1995 định mệnh đó:
“Tôi muốn tuyên bố rõ rệt rằng chúng ta đã tìm thấy một đối tác hòa bình nơi người Palestine, nơi Tổ chức PLO, mà trước kia đã từng là kẻ thù... Đối với Israel, không có con đường nào mà không đau đớn, song con đường hòa bình thì đáng chuộng hơn là con đường chiến tranh. Có những kẻ thù địch hòa bình đang tìm cách bức hại chúng ta nhằm phá hoại tiến trình hòa bình”.

 

[Ngao5]

Tinh thần Oslo đó đã bị dập tắt cùng với sinh mạng ông Rabin. Từ đó, hết một Benjamin Netanyahu đến một Ariel Sharon trong chức vụ thủ tướng, xung đột càng trầm trọng hơn, sau khi đã im ắng và hòa giải dưới thời thủ tướng Ehud Barak từ 7-1999 đến tháng 3-2001. Tại sao cũng một ông Arafat với các thủ tướng Rabin và Barak thì lại tiến gần đến hòa bình, trong khi với các ông Netanyahu (nay đang trong nội các Sharon) và Sharon, thì lại xung đột đẫm máu?
Không những “tinh thần Oslo” đã tan tác, mà nay tại Israel đang nổi lên một xu hướng chính trị mới, như có thể thấy qua bài xã luận của tờ Jerusalem Post 16-9-2003: “Nay khi chúng ta đã dẹp cái “lộ trình” đó xong rồi, tôi đề nghị một kế hoạch mới: thay các khu định cư của người Do Thái bằng các căn cứ quân sự. Tôi nghĩ rằng toàn thể phương Tây sẽ phải thông qua đề nghị này”.

 

[Ngao5]

Xu hướng đó là “xơi tái” ông Arafat, “xù” cả cái “lộ trình” của ông Bush, tiếp tục chiếm đóng quân sự. Thế còn câu “Toàn thể phương Tây sẽ phải thông qua đề nghị này”?
Phải chăng trong cái nhìn phân cực mới từ sau sự kiện 11-9 (phương Tây/thế giới Hồi giáo đồng nghĩa với khủng bố), để phương Tây có thể tồn tại trước thế giới Hồi giáo, phải “nhắm mắt” dùng Israel đối nghịch với thế giới này, bắt đầu là tại lãnh thổ Palestine?

 

[Ngao5]

Vụ ám sát Thủ tướng Rabin hôm 4 tháng 11 năm 1995

Ông Yitzhak Rabin sinh ngày 1 tháng 3 năm 1922, đã tham gia hai cuộc chiến năm 1948 và 1967, là hai cuộc chiến đem lại nhiều đất đai cho Israel
Trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày tháng 6/1967, ông là Tổng Tham mưu trưởng quân đội Israel.
Sau cuộc chiến ông trở thành Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (thay thế Tướng Dayan), rồi trở thành Thủ tướng Israel
Nói ngắn gọn ông là “diều hâu chiến tranh”

Năm 1965, Yitzhak Rabin là Tổng Tham mưu truỏng quân đội Israel

Trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày tháng 6/1967, ông là Tổng Tham mưu trưởng quân đội Israel.

 

[Ngao5]

Từ "diều hâu chiến tranh" đến chủ trương hòa bình
Con đường dẫn đến cái chết của Thủ tướng Israel Yitzhak Rabin được cho là bắt đầu từ Oslo, nơi các phái đoàn của Israel và Palestine đã bí mật đàm phán để từng bước đi đến thỏa thuận cuối cùng. Việc ký kết hiệp ước Oslo được lãnh đạo Israel và Palestine thực hiện tại Nhà Trắng.
Tại đây, ông Rabin đã cùng với Tổng thống Palestine Yasser Arafat ký kết một hiệp ước lịch sử và thực hiện cái bắt tay lịch sử vào tháng 9/1993, với sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Bill Clinton. Trong bài phát biểu sau lễ ký kết, ông Rabin đã phát ra câu nói nổi tiếng:
“Chúng tôi nói với các bạn hôm nay bằng một giọng to và rõ rằng: Máu và nước mắt đã rơi đủ rồi. Đủ rồi”.

 

[Ngao5]

Những lời nói hòa bình đó của ông Rabin chất chứa sức nặng lạ thường bởi quá khứ của chính ông. Vốn là một cựu binh đi làm chính khách, ông Rabin từng là một chỉ huy quân đội trong cuộc chiến lập quốc năm 1948, người Israel gọi đó là Cuộc chiến Độc lập. Rồi ông cũng từng là một tham mưu trưởng đầy vinh quang trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967, cuộc chiến mà người Israel gọi là chiến thắng thần kỳ sau khi bị vây hãm bởi 3 nước Arab láng giềng là Ai Cập, Syria và Jordan.

 

[Ngao5]

Và ông cũng từng làm Bộ trưởng Quốc phòng liên tục nhiều đời Thủ tướng, được mệnh danh là “Ngài An ninh” (Mr Security). Ông chẳng phải là người của hòa bình: vào năm 1988, với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng, ông Rabin đã ra lệnh cho quân đội Israel thẳng tay đàn áp dã man cuộc nổi dậy Intifada lần thứ nhất của người Palestine. Nhưng khi cuộc nổi dậy vẫn tiếp tục, không thể dập tắt được, ông xuống nước đóng vai một vị tướng “yêu hòa bình” đến gặp các thủ lĩnh nổi dậy của người Palestine để tìm kiếm giải pháp chính trị.

 

[Ngao5]

Khi tiến trình đàm phán Oslo mở ra khả năng thỏa thuận rộng mở hơn, Thủ tướng Rabin lại đứng trước sự chọn lựa giữa “tiếp tục chiến tranh” hay là “tìm giải pháp khác”.
Bước chuyển biến chính là đây. Ông đã chọn cách thứ hai, “tìm giải pháp khác”, tức là tìm kiếm một thỏa thuận hòa bình với người Palestine. Giải pháp thứ hai này được chọn bởi khi đó ông Rabin có sự thuận lợi về niềm tin: ông vốn là một vị tướng diều hâu nên người Israel đặt niềm tin vào ông, tin tưởng rằng ông có thể đảm bảo an ninh cho họ. Cho nên, khi ông tuyên bố đã đến lúc “sống chung hòa bình với người Palestine”, thì người dân Israel cũng sẵn lòng nghe theo ông, cho dù biết rằng có thể phải nhường một phần hoặc toàn bộ các phần đất đã chiếm đóng sau Chiến tranh 6 ngày năm 1967.

 

[Ngao5]

Thế lực hữu khuynh
Nhưng không phải người Israel nào cũng chấp nhận sự lựa chọn của ông. Ngay khi Hiệp ước Oslo còn chưa ráo mực, thành phần hữu khuynh ở Israel, đặc biệt là những người định cư trên các phần đất chiếm đóng của Palestine ở khu Bờ Tây và Dải Gaza, đã lên tiếng phủ nhận hiệp ước, cho đó là sự lừa dối.
Sự phủ nhận đó càng lên cao khi ngay cả các nhóm Hồi giáo Hamas và Islamic Jihad của Palestine cũng phản đối Hiệp ước Oslo bằng hành động đánh bom xe buýt làm chết hàng chục công dân Israel. Ông Rabin bị phê phán đã phản bội nhân dân mình. Hàng loạt cuộc biểu tình chống chính phủ đã diễn ra rầm rộ suốt nhiều tháng liền.

 

[Ngao5]

Trong khi đó, cơ quan an ninh nội địa Shabak đã báo động sau khi thu thập được thông tin về các cuộc trao đổi của các nhóm cực hữu. Các thầy tế mang tư tưởng dân tộc cực hữu gọi ông là “kẻ sát nhân” (rodef) cần phải diệt trừ theo giáo luật Do Thái. Từ đó, các cuộc biểu tình chống ông đã bắt đầu “tăng nhiệt”.
Lãnh đạo đối lập khi đó không ai khác chính là ông Benjamin Netanyahu. Ông đã tham gia và diễn thuyết trong hai cuộc biểu tình lớn đầy tai tiếng, với khẩu hiệu “Rabin phải chết”. Trong một cuộc biểu tình vào tháng 7-1995, ông Netanyahu đi đầu trong một đám tang giả theo sau là chiếc quan tài giả màu đen, ngụ ý đám tang của Rabin.

 

[Ngao5]

Giới chức an ninh của cơ quan Shabak yêu cầu ông Netanyahu “giảm nhiệt” các hành động chống đối, cảnh báo rằng sinh mệnh Thủ tướng đang “lâm nguy”, nhưng ông Netanyahu từ chối. Có lẽ, kể cả ông Netanyahu khi đó cũng không thể ngờ rằng trong cộng đồng Do Thái thật sự có một kẻ dám ra tay sát hại chính người của mình. Tất cả suy nghĩ về mối đe dọa an ninh khi đó đều hướng về phía người Palestine, với thành phần cực đoan bên trong Hamas và Islamic Jihad.

 

[Đam mê]

Phó TT nom đẹp như diễn viên điện ảnh.

 

[Ngao5]

Đêm mít tinh định mệnh
Đêm 4/11/1995, quảng trường trung tâm thủ đô Tel Aviv (nay là Quảng trường Rabin) đông nghẹt người dân tập trung chờ đón bài phát biểu quan trọng của Thủ tướng Yitzhak Rabin về hòa bình với người Palestine. Trước khi đi đến quảng trường, các đặc vụ phụ trách bảo vệ Thủ tướng đã yêu cầu ông mặc áo chống đạn để đề phòng bất trắc, nhưng ông nhất quyết chỉ mặc chiếc áo sơ mi thắt cà vạt và áo veston bên ngoài. Ông Rabin không tin rằng một công dân Israel có thể sát hại ông. Nhưng điều đó đã xảy ra.

 

[Ngao5]

Đứng trước đám đông quá lớn, ông Rabin có vẻ hơi “run”, bởi ông vốn dĩ có tính ngại đám đông. Đây là sự kiện tập trung dân chúng để nói chuyện về hòa bình. Ông có vẻ ngạc nhiên bởi ông không nghĩ rằng người dân Israel lại đến để ủng hộ ông và kế hoạch hòa bình của ông đông như thế.

Dễ có đến hơn 100 ngàn người, nhiều người có độ tuổi còn trẻ, họ làm nên bầu không khí huyên náo thật sự. Ông Rabin đã đọc bài phát biểu nói rằng người Israel đã sẵn sàng cho hòa bình, kêu gọi người Israel hãy vượt qua nỗi sợ hãi, gác lại quá khứ để thỏa thuận hòa bình với những người láng giềng của mình.

 

[Ngao5]

Chiều 4/11/1995 là chiều thứ Bảy, là ngày lễ Sabbath trong đạo Do Thái. Gia đình ông Rabin như thường lệ đã chuẩn bị sẵn cho buổi lễ, chờ ông về. Trong khi đó, một thanh niên Do Thái tên là Yigal Amir, thời điểm đó 25 tuổi, cũng thực hiện lễ Sabbath một cách qua loa tại nhà rồi lên đường đến quảng trường trung tâm, nơi có cuộc mít tinh lớn của ông Rabin. Amir là một sinh viên đại học luật mang tư tưởng cực đoan.