[TT Hữu ích] Việt Nam xưa (4) các tỉnh thành Bắc Kỳ (trừ Hà Nội)

[Ngao5]

Ông Công sứ nói với ông tôi là muốn bêu đầu ông Đề, cho các phủ huyện cử đại diện đến xem, để mọi người tin là ông Đề đã chết, sẽ không còn ai nghĩ đến ông mà liên lạc nữa. Ông tôi không đồng ý. Ông Công sứ nói:
- Đằng nào ông Đề cũng chết rồi, vả lại không phải do mình giết mà do thủ hạ của ông ấy, và đó là lệnh của Thống sử thì phải thi hành thôi.
Đầu ông Đề được bỏ trong một cái giỏ treo ở cổng phủ, nhưng ông tôi nói là đã rữa rồi và tóc cũng rụng nhiều không còn nhận ra được là ai nữa.

 

[Ngao5]

Ông tôi kể rằng cho đến nay (bấy giờ là năm 1946) ông tôi vẫn hy vọng ông Đề còn sống. Ông tôi nghĩ rằng ông Đề và Tây đã thoả thuận với nhau để ông giả chết mà an hưởng tuổi già. Nếu bị ám sát thì mấy người cận vệ và nhất là người bồi trẻ tiêm thuốc của ông đâu? Cô Ba và ông Cả đi đâu? Sự việc thật là khó hiểu.
Trong mấy tuần liền, đại diện các phủ huyện trên toàn thể Bắc Kỳ đến Yên Thế đông lắm, có phái đoàn do chính Tri phủ hay Tri huyện cầm đầu, có khi do một chánh tổng trong phủ huyện hướng dẫn. Các quan thì ở trong phủ với ông tôi, còn những người khác từ chánh tổng trở xuống thì ở trọ nhà dân. Phủ lỵ vui nhộn, hàng quán tấp nập. Riêng trong phủ đề chiêu đãi mọi người, ngày nào cũng mổ bò mổ lợn làm mấy chục mâm đãi khách. Ai đến cũng vào chào quan phủ sở tại và biếu đồ. Thôi thì đủ mọi thứ sâm, nhung, quế, chim câu, ngỗng, gà vịt, cả bê bò nữa chứa đầy cả phủ. Lính phủ thì chia nhau đưa từng phái đoàn lên thăm đồn điền của quan Đề Thám, chi phí chiêu đãi do Công sứ cấp.

 

[Ngao5]

Sau đó, ông tôi được đổi đi làm tri phủ Vân Đình, thuộc tỉnh Hà Đông.
Từ đó ông tôi không được tin gì về ông cả con trai ông Đề. Ngay cả cô Ba vợ ông Đề cũng không liên lạc thăm hỏi đến cô Thế là con của bà.
Cô Thế không thích đi học ở trường phủ, ít nói, và tính nết cứng cỏi, ông tôi phải mượn một thầy giáo dậy cô ở nhà. Cô rất mến ông tôi, nhưng không hợp với bà tôi. Bà tôi kể là cô lười biếng không chịu học hỏi việc nhà và bướng bỉnh, tính nết như con trai. Đặc biệt ông bà Công sứ rất thương cô Thế, họ tặng cô quần áo và mời cô ăn nhiều lần.

 

[Ngao5]

Thương cô quá cô đơn, ông tôi đề nghị ông Công sứ cho cô sang Pháp học thì được chấp thuận liền. Từ bên Pháp, khi còn nhỏ, tháng nào cô cũng viết thư cho ông tôi. Khi lớn lên, cô theo học ngành điện ảnh, thư từ thưa dần, mỗi năm chỉ có vài ba lần, tuy nhiên cô luôn luôn nhớ ngày sinh nhật của ông tôi. Tôi nhớ thư cô viết bao giờ cũng mở đầu bằng Cher Papa. Có lần cô gửi ảnh về, thấy người cao và đầy đặn, mặc quần áo trắng, ông tôi vẫn để mấy tấm hình cô trong ngăn kéo.
Từ khi Việt minh nổi lên, cô không còn liên lạc nữa. Sau đó không biết cô có chồng con gì không chứ trước năm 1945 thì chưa. Có điều đặc biệt là trong những thư gửi cho ông tôi, cô không bao giờ hỏi han gì về gia đình cô, nhất là mẹ cô. Sau này tôi có đọc một bài báo nói về cô, được biết cô đóng vai phụ trong vài cuốn phim của Pháp, nhưng chắc không xuất sắc lắm nên không có tiếng tăm gì.

 

[Ngao5]

Còn thanh gươm của quan Đề Thám tặng, ông tôi quý lắm, luôn luôn nói rằng ông Đề nổi tiếng cũng do thanh gươm này và nó đã nhúng máu nhiều người. Nhà nào trong làng nghi bị ma quấy thường đến xin ông tôi cho mượn thanh gươm về để trừ tà.
Thời Kháng chiến chống Pháp (khoảng năm 1947) ông Hoàng Minh Giám, Bộ trưởng ngoại giao của chính phủ cụ Hồ Chí Minh đi kinh lý Hưng Yên, có ghé thăm ông tôi. Ông Giám là con cụ Hoàng...?(tôi quên tên) cụ là bạn thân của ông tôi. Gặp ông Giám, ông tôi mừng lắm, giữ ở lại ăn cơm tối cùng chủ tịch tỉnh và chủ tịch huyện đi tháp tùng ông Giám. Khi ăn cơm, tôi được ngồi cùng để ông tôi sai vặt. Ông Giám có hỏi ông tôi về chuyện ông Đề, vì đã được ông thân của ông kể cho nghe. Ông tôi kể lại, rồi sai tôi đi lấy thanh gươm của ông Đề cùng ảnh của cô Thế cho ông Giám xem. Ông Giám tỏ ra thích thú lắm. Tôi còn nhớ ông Giám đi kinh lý dẫn nhiều người tháp tùng, có một người mang theo hai cái sacoches (xắc cốt) bằng da đựng đầy bút máy Parker và Pilot dùng làm quà tặng. Ông Giám biếu ông tôi một chiếc Parker.
Mấy tháng sau, chủ tịch tỉnh mời ông tôi và cha tôi ăn một bữa tiệc gây quỹ cho hội Liên-Việt, đồng thời ngỏ ý xin ông tôi thanh gươm để bán đấu giá. Ông tôi tặng thanh gươm vỏ đồng của Tây, không chịu cho thanh gươm của quan Đề Thám. Tuy nhiên, khi bán đấu giá thì cha tôi lại là người mua được, do đó mấy thanh kiếm của ông tôi vẫn còn nguyên vẹn.

 

[Ngao5]

Theo ông tôi thì, trái hẳn với cụ Nguyễn Thượng Hiền, ông tôi rất nể trọng quan Đề Thám. Ông tôi nói ông Đề toàn ở rừng sâu núi thẳm và liên lạc phần lớn với các quan Lang hoặc tù trưởng người thiểu số, mà những người này hầu hết nghiện thuốc phiện vì giá thuốc trong vùng quá rẻ, vả lại hút thuốc phiện cũng trừ được nhiều bệnh tật và không gì vui bằng nằm bàn đèn để bàn công việc. Ông Hoàng Hoa Thám là người nhiều mưu kế, ăn nói ngay thẳng, rất có tình và rất tin người - việc ông trao con gái của ông cho ông bác tôi là một điều lạ, có thể nếu ông bị phản mà chết thì đó là do tính tin người. Có điều đặc biệt là các thuộc hạ của ông sợ ông như cọp, tuy nhiên ông rất quảng giao và quen biết rất nhiều người.
Điều mà ông Đề ân hận nhất là đã ra hợp tác với người Pháp, ông phàn nàn nhiều lần với ông tôi về điều này. Sau vì buồn phiền nên hút thuốc phiện, rồi càng ngày càng nhiều, làm cho người yếu đi. Ông còn bị người Pháp theo dõi quá chặt chẽ nên ngày càng thêm nản chí.
Dù sao ông cũng đã có một thời oanh liệt, để lại danh tiếng trong lịch sử Việt nam.

 

[Greeno]

Những bức ảnh quý giá

 

[mr_luv]

Theo ông tôi thì, trái hẳn với cụ Nguyễn Thượng Hiền, ông tôi rất nể trọng quan Đề Thám. Ông tôi nói ông Đề toàn ở rừng sâu núi thẳm và liên lạc phần lớn với các quan Lang hoặc tù trưởng người thiểu số, mà những người này hầu hết nghiện thuốc phiện vì giá thuốc trong vùng quá rẻ, vả lại hút thuốc phiện cũng trừ được nhiều bệnh tật và không gì vui bằng nằm bàn đèn để bàn công việc. Ông Hoàng Hoa Thám là người nhiều mưu kế, ăn nói ngay thẳng, rất có tình và rất tin người - việc ông trao con gái của ông cho ông bác tôi là một điều lạ, có thể nếu ông bị phản mà chết thì đó là do tính tin người. Có điều đặc biệt là các thuộc hạ của ông sợ ông như cọp, tuy nhiên ông rất quảng giao và quen biết rất nhiều người.
Điều mà ông Đề ân hận nhất là đã ra hợp tác với người Pháp, ông phàn nàn nhiều lần với ông tôi về điều này. Sau vì buồn phiền nên hút thuốc phiện, rồi càng ngày càng nhiều, làm cho người yếu đi. Ông còn bị người Pháp theo dõi quá chặt chẽ nên ngày càng thêm nản chí.
Dù sao ông cũng đã có một thời oanh liệt, để lại danh tiếng trong lịch sử Việt nam.

Hay quá cụ Ngao ạ, những câu chuyện này đáng lẽ ra dân Việt phải được biết, chỉ học trên mấy trang lịch sử viết chung chung chứ chưa bao giờ em được biết chi tiết như hnay, cảm ơn cụ

 

[trungcienco1]

Đọc về lịch sử Hoàng Hoa Thám hay quá, e cám ơn cụ chủ rất nhiều

 

[Ngao5]

Sau khi chiếm Thành Hà Nội (lần thứ hai), Pháp bắt đầu Chương trình "bình định" Bắc Kỳ
Ngày 11-3-1884, Pháp đánh chiếm Thành Bắc Ninh

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

 

[Bachsima]

Không biết đúng đến đâu, chứ bà Hoàng Thị Thế là trên đường đi trốn thì được thuộc hạ dẫn ra hang quân Pháp, sau đó giao cho quan phủ nuôi rồi Doumer nhận nuôi mang về Pháp, khi Doumer bị bắn thì bà Thế cũng ở ngay bên cạnh. Những sự thực này có nhân chứng và ghi lại từ trước. Lời kể của một ông nghe lại và xuất thân nếm cơm Tây thì cũng biết thế thôi, cần so với các nguồn khác.
Việc cụ thám bị ám toán thì có cả sở mật thám về đo đạc chụp ảnh tại chỗ, khó sai lắm, tuy nhiên cứ đưa nửa kín nửa hở để tránh sự trả thù hoặc phe cụ Thám thì để giữ được lực lượng chăng.
Nên xem quyển Hoàng Hoa Thám của Khổng Đức Thiêm tham khảo rất nhiều nguồn, tuy trình bày hơi khó xem.

 

[naviphar]

Chào cụ Ngao5, chào các bác ! Xin nghiêng mình trước anh linh của chín nghĩa sĩ yêu nước trong vụ "Hà Thành đầu độc" ! Có một điều em xin phép được băn khoăn với cụ Ngao5 và các bác về nguyên liệu của các cụ đã dùng trong vụ này:
Tất cả các tài liệu từ trước đến nay đều ghi là các cụ đã dùng Cà độc dược, chắc cụ Ngao5 và các bác cũng đồng ý với em là các cụ không thể chiết xuất được các độc chất có thể gây chết người từ Cà độc dược như: Atropin, Hyoxin...mà chắc chắn các cụ phải dùng nguyên liệu thô của Cà độc dược như lá, thân, quả...mà để đầu độc khoảng 2.000 binh sĩ Pháp thì phải dùng một số lượng rất lớn, hơn nữa mùi vị của Cà độc dược thì chẳng có gì thú vị để trộn vào thức ăn được. Cụ Ngao5 và các bác có thể giải thích cho em rõ hơn được không ?

 

[ThangTrieu]

em ở quê Cụ Đề Thám này. nhìn ảnh cụ thấy uy nghiêm quá

 

[Ngao5]

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

 

[Ngao5]

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

 

[Ngao5]

Thành Bắc Ninh bị thất thủ hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

vũ khí của Quân Cờ Đen bị Pháp tịch thu ở Bắc Ninh hôm 13-3-1884. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

 

[Ngao5]

3-1884 – voi của Tổng đốc Bắc Ninh. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

3-1884 – một điện thờ trong Thành Bắc Ninh. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

 

[Ngao5]

1884 – Thị trấn Đáp Cầu, Bắc Ninh. Ảnh: Charles Edouard Hocquard (bác sĩ quân y)

 

[Ngao5]

1909 – đền thờ ở Thị Cầu, Bắc Ninh (đền Bà Chúa Kho)

Sân tennis của sĩ quan Pháp ở Bắc Ninh đầu thế kỷ 20

 

[Ngao5]

xe lửa chạy ngang hông Nhà thờ Bắc Ninh đầu thế kỷ 20

Nhà thờ Bắc Ninh đầu thế kỷ 20

Nhà thờ Bắc Ninh năm 1908