Để tìm kiểu về cơ chế hoạt động của VAMC, các cụ có thể đọc Nghị định số 53/2013/NĐ-CP ban hành ngày 18/5/2013 của CP quy định về thành lập, tổ chức và hoạt động của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam.
Mô hình này thật ra ko hề mới, ở Mỹ cũng có
Tuy nhiên thì ở hầu hết các quốc gia khác, điển hình là Mỹ, AMC thường mua lại các khoản nợ xấu bằng “tiền thật” từ ngân sách chính phủ hay vay mượn từ nước ngoài.
Còn tại VN, VAMC đẻ ra 1 loại giấy tờ thanh toán để mua nợ xấu đó là trái phiếu đặc biệt, có giá trị tương đương giá trị trong sổ sách của khoản vay, trừ đi các khoản dự phòng đã trích lập nhưng chưa được sử dụng. Loại trái phiếu này không được giao dịch trên thị trường như các loại trái phiếu thông thường, mà chỉ xuất hiện khi VAMC mua nợ xấu từ TCTD. Thực chất, trái phiếu đặc biệt là quyền được vay tiền để tái cấp vốn từ NHNN với giá rẻ (lãi suất 0%), trong một thời gian nhất định (tối đa là 5 năm).
Trái phiếu này chỉ được dùng để mua nợ xấu có đầy đủ các điều kiện quy định, bao gồm:
- Khoản nợ xấu của TCTD, bao gồm nợ xấu trong các hoạt động cấp tín dụng, mua trái phiếu doanh nghiệp, ủy thác mua trái phiếu doanh nghiệp, uỷ thác cấp tín dụng và hoạt động khác theo quy định của NHNN.
- Khoản nợ xấu này có tài sản bảo đảm.
- Khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm phải hợp pháp và có hồ sơ, giấy tờ hợp lệ.
- Khách hàng vay chưa bị rút giấy phép hoạt động, giải thể, phá sản theo quy định của pháp luật (đối với doanh nghiệp) hoặc chưa chết, mất tích (đối với cá nhân).
Ngoài ra thì VAMC cũng có thể dùng cách thông thường là dùng tiền tươi để lại nợ xấu theo giá thị trường --> chờ cho Khách hàng phục hồi để trả nợ hoặc phát mãi tài sản để thu hồi nợ. Tuy nhiên cách này ít đc dùng.
Mua xong nợ thì VAMC sẽ làm gì, làm theo cách thông thường của những công ty đòi nợ thuê hay làm thôi
Đó là xử lý khoản nợ theo hình thức phát mại hay bán đấu giá khoản nợ và tài sản đảm bảo cho các tổ chức, cá nhân để thu hồi khoản tiền đã sử dụng để mua nợ.
Trong trường hợp khách hàng vay có khả năng phục hồi tốt, hoặc có dự án mới có hiệu quả đảm bảo được việc trả nợ đã vay, VAMC sẽ bảo lãnh cho họ hoặc xem xét, đầu tư, cung cấp tài chính để hỗ trợ, xử lý khó khăn tài chính tạm thời và phục hồi sản xuất kinh doanh.
Như vậy, với những ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao hoặc mất khả năng thanh toán thì khi bán nợ cho VAMC, họ có thể giảm đc nợ xấu (trên sổ sách), có thể vay mượn tiền từ NHNN để tiếp tục tồn tại. Mỗi năm họ chỉ phải trích lập dự phòng 20% nợ xấu trong vòng 5 năm thay vì phải trích lập dự phòng ngay lập tức.