Hiện nay giá vé trung bình của người và hàng từ TP.HCM đi Hà Nội và ngược lại (không biết có bù lỗ hay không) như sau:
1. Người đi tàu SE (Thống Nhất) ghế ngồi mềm, hành trình 36h: khoảng 1.1 triệu. Chi phí đi taxi về nội đô: khoảng 200 nghìn (vì ga ở trung tâm thành phố). Một toa ghế mềm có 64 ghế. Khai thác trung bình 65% tương đương doanh thu 45 triệu/toa/lượt 36h.
2. Người đi máy bay SG-HN VNA vào giờ bình thường khoảng 2.2 triệu/lượt/2h30. Chi phí di chuyển vào trung tâm khoảng 500 ngàn (2 đầu) và tổng thời gian di chuyển khoảng 6 giờ.
3. Một toa tàu chở container 40feet SG-HN tải trọng tối đa 25 tấn, đi khoảng 5 ngày kể cả bốc xếp chuyển tải, giá khoảng 20 triệu. Chi phí lên xuống nữa là khoảng 26 triệu/lượt.
4. Một xe tải chở 1 container 25 tấn đi SG-HN khoảng 3 ngày, chi phí khoảng 43 triệu.
...
Từ góc nhìn tài chính, nếu tôi làm giám đốc 1 hãng dịch vụ vận tải hàng hóa đường sắt, sẽ lấy các đương lượng sau:
1. Nếu là vận tải hàng thông thường. Nếu tàu mới chạy 100km/h từ SG ra HN và bốc dỡ xong trong vòng 24h, thì trừ chi phí vận hành, tôi còn lợi về chi phí quay vòng toa xe. So với đường sắt hiện hành, 1 tuần toa xe chỉ đi được 1.5 lượt. Trong khi với đường sắt mới, cứ 2 ngày 1 lượt toa xe. Nếu do vận chuyển tốc độ nhanh mà giá vận chuyển tăng lên, theo tam suất luận ngược giữa vận tải container đường bộ và container đường sắt ở thời điểm hiện tại, thì giá vận chuyển 1 container 25 tấn trong 24h từ SG ra HN có thể được chấp nhận ở mức 50-55 triệu/lượt/24h.
Điều này đặc biệt ý nghĩa với hàng đông lạnh hoặc trái cây xuất khẩu. Nhanh thì đắt hơn tí ok?
2. Còn về hành khách.
Khác biệt giữa tàu mới với tốc độ trung bình khoảng 160km/h và máy bay là giữa 12h (từ nhà về nhà ở nội đô) và 6h (từ nhà về nhà ở nội đô). Do đó nếu hành khách đi tàu mới vé ghế mềm mà giá trung bình khoảng 1.5 triệu/người ngay lúc này, có linh hoạt chế độ bán vé thấp điểm như bên hàng không (vé 0 đồng ++) thì có thể cạnh tranh và tìm ra đối tượng khách phù hợp. Nhất là nếu đi công tác xuất phát 7h tối và đến nơi 5h sáng. Tiết kiệm 1 tối ngủ khách sạn rất ok đấy. Nếu đi du lịch thì càng vui.
Do bị JICA thuốc chứ với tổng mức đầu tư mới hệ thống đường sắt hỗn hợp tốc độ cao (trung bình 160km/h) chỉ khoảng 15 tỷ đô (chắc chắn không hơn) và đầu tư nhanh trong 5-7 năm, nếu khấu hao trong 30 năm, mỗi năm khoảng 500 triệu đô tiền gốc, và tiền lãi trung bình khoảng 200 triệu đô (lãi vay dài hạn có NH quốc gia bảo lãnh), tổng cộng trung bình mỗi năm phải dành trung bình khoảng 700 triệu cho khấu hao hệ thống hạ tầng đường sắt đôi mới (chưa tính các đoàn tàu). Nếu đưa tòan bộ hệ thống vào khai thác, theo tính toán, với giá vé như trên, sẽ chiếm được thị phần hành khách khoảng trung bình 50 triệu khách/năm. Giả sử cứ mỗi vé khấu hao 20 đô cho hệ thống hạ tầng thì sẽ khấu hao được con số khấu hao trung bình 700 triệu đô/năm kia.
Đó là tôi quy đổi hết người lẫn hàng sang người (50 triệu lượt người SG-HN cho dễ tính rợ).
Còn tàu bè là do công ty khai thác tính, giá khác nữa.
Tính toán kiểu nông dân của tôi chỉ có thế. Các cụ cứ mạnh tay chém.
