Để em mô tả như thế này cho các cụ hiểu về một đề tài nghiên cứu chế tạo sản phẩm mà kết quả của nó được ứng dụng sản xuất ra sản phẩm đó:
-
Pha 1: Thực hiện đề tài nghiên cứu. Chủ trì và thành viên đề tài thực hiện các nội dung nghiên cứu theo thuyết minh được duyệt. Kết quả của cuối cùng của đề tài là tập báo cáo kết quả đề tài và một số lượng sản phẩm chế tạo mẫu (prototypes), báo cáo tình hình thực hiện kinh phí đề tài được nghiệm thu qua các cấp. Cấp cuối cùng là Hội đồng đánh giá cấp nhà nước, nếu là đề tài cấp nhà nước. Qua được cấp này coi như là xong pha 1. Tuy nhiên phần quyết toán kinh phí còn dài dài, thường là hậu kiểm qua các đợt thanh tra, kiểm toán sử dụng ngân sách NN.
- Pha 2: Xây dựng quy trình công nghệ sản xuất để sản xuất hàng loại, thương mại hóa sản phẩm. Vì từ chế tạo mẫu đơn chiếc trong phòng thí nghiệm ở pha 1 ra sản xuất hàng loạt là cả một khoảng cách dài. Cơ quan, nhóm thực hiện đề tài phải xây dựng quy trình sản xuất mang tính công nghiệp (có thể phối hợp với đối tác quen làm việc này là các đơn vị tư vấn quản lý chất lượng ISO). Quy trình sản xuất này phải mô tả và yêu cầu hóa được tất các khâu, công đoạn từ đầu vào đến đầu ra của dây chuyền sản xuất, bao gồm các khâu thiết kế, danh mục, quy cách, chủng loại vật tư đầu đầu vào, quy trình sản xuất các thành phần sản phẩm, quy trình lắp ghép, tích hợp, quy trình kiểm tra chất lượng sản phẩm ở từng công đoạn, quy trình đóng gói, yêu cầu trang thiết bị, nhà xưởng, hồ sơ quản lý các lô sản phẩm sản xuất, các chứng chỉ quản lý ISO... vân vân và vân vân.. Tất cả phải được tài liệu hóa và đơn vị thực hiện đề tài ở pha 1 nắm giữ bí quyết công nghệ sở hữu quy trình này (một số % sở hữu thuộc về nhà nước theo quy định).
- Pha 3: Chuyển giao công nghệ. Đơn vị sở hữu quy trình công nghệ sản xuất ở pha 2 thực hiện chuyển giao quy trình công nghệ sản xuất sản phấm cho cơ sở sản xuất (công ty, doanh nghiệp) dưới dạng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ với các điều khoản cụ thể. Hai điều khoản chính là hỗ trợ kỹ thuật cho đơn vị sản xuất và trả tiền. Đơn vị chuyển giao (thực hiện đề tài ở pha 1) hoàn toàn có thể được doanh nghiệp trả tiền một cách hợp pháp căn cứ vào chức năng cung cấp dịch vụ KHKT, chuyển giao công nghệ mà đơn vị nghiên cứu phát triển KHCN nào cũng có. Bước này hai bên có thể cần có sự tư vấn định giá công nghệ của bên thứ 3 (tổ chức định giá công nghệ) thống nhất số tiền trả. Các hình thức trả tiền có thể là trả 1 lần, trả theo số lượng sản phẩm được tiêu thụ. Hoặc cũng có thể thành lập liên doanh sản xuất, bên sở hữu góp vốn bằng giá trị của quy trình công nghệ sản xuất.
- Pha 4: Cơ sở được chuyển giao thực hiện sản xuất. Pha này cơ sở, công ty sản xuất phải thực hiện một loại các quy định của các cơ quan nhà nước chẳng hạn như mang sản phẩm mẫu đi chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy, đăng ký quy cách, bảo hộ mẫu mã sản phẩm, kế hoạch sản xuất được giám đốc duyệt v.v.. để các cơ quan quản lý NN (cơ quan của bộ KHCN, Bộ y tế, cục quản lý thị trường bộ CT v.v...) xem xét, đo thử, điều tra, khảo sát cơ sở sx, cấp phép, chứng nhận v.v... Sau khi có đủ các thứ giấy cấp phép, chứng nhận rồi cơ sở, công ty tiến hành sản xuất sản phẩm và mang ra thị trường bán.
Các bên liên quan cứ làm đúng tuân thủ các yêu cầu, quy định trong 4 pha, nghiên cứu, chuyển giao, sản xuất một cách trung thực thì chả ai bị làm sao cả. Ngược lại vi phạm của các bên liên quan cũng được xem xét theo từng giai đoạn công đoạn tương ứng với từng pha đề cập ở trên. Còn nếu như thực hiện trong trường hợp đặc biệt như ở đây là thiên tai dịch bệnh thì các bác muốn bỏ qua, vi phạm trình tự thủ tục ở bước nào thì phải xin ý kiến cấp có thẩm quyền quyết định (cao nhất là TTg).
Em đồ rằng có khả năng những trường hợp này xảy ra:
- Công ty VA không được chuyển giao công nghệ hoặc được chuyển giao nhưng năng lực sản xuất (số lượng) hạn chế không cung cấp đủ theo yêu cầu cấp bách của thị trường, giá thành sản xuất ở trong nước cao quá nên vì lợi nhuận, sản xuất chỉ làm bình phong (số lượng ít) nên nhập cho nó nhanh về dán mác, giá thành lại rẻ hơn tự sản xuất như thế là vi phạm, chưa nói các vi phạm tiêu cực khác.
- Mấy bác làm đề tài ở Pha 1 bị điều tra khởi tố vì vi phạm quy định sử dụng kinh phí đề tài chứ không phải chuyện chuyên môn nghiên cứu. Nói thật chứ mấy cái quy định quản lý kinh phí nghiên cứu của Bộ KHCN, bộ TC ban hành tính công nghiên cứu KHCN (đây là điểm nghẽn lớn nhất phải tháo gỡ) định mức theo cách thợ nề làm không vi phạm mới lạ. Nhất là giải ngân những 19 tỷ của đề tài trong vòng có mấy mấy tháng.
Nếu có các quy định mới làm sao để đơn vị thực hiện đề tài ở pha 1 họ trưng ra tài liệu, bằng chứng, sản phẩm là họ nghiên cứu thật, nhà nc trả thẳng cho họ 19 tỷ có đc không? Đỡ nhiêu khê thủ tục rắc rối phức tạp. 19 tỷ có khi còn quá rẻ cho một công nghệ.
Đôi khi chính những thủ tục lỗi thời đó buộc họ vào vòng lao lý.
Em viết hơi dài, kính các cụ đọc để đưa ra nhận xét khách quan của riêng mình.
