Tô Cách Lan (Scotland)- Tiếng gọi trong gió cao nguyên

[dtch]

Nhân có VIP là cụ Clayton chủ tịt CLB Rượu mạnh vào thăm thớt, cháu rẽ một chút sang chuyện rượu. Cháu ko rành về rượu lắm, nhưng đến thăm Scotland là xứ sở của whiskey, nên sẽ là thiếu sót nếu không thử một chút. Cháu không có thời gian đi vào các lò rượu như cụ Clayton, nên chỉ đến mấy cửa hàng bán rượu. Đây là cửa hàng cháu vào ở Inveness, thị trấn miền Trung nằm cạnh bờ hồ xinh đẹp:

Quầy rượu cũng chả khác gì mấy cái duty free shop ở sân bay, nhưng được nhiều nhãn rượu lạ hơn. Và hay nhứt là được ông chủ giảng giải mấy chục phút về sự khác nhau giữa dòng rượu miền Đông cao nguyên, miền Tây Cao nguyên, vùng Trung tâm và Speyside - chủ yếu là do nguồn nước. Cháu cũng được mời thử 3-4 loại rượu khác nhau để so sánh. Ai ham tìm hiểu còn có thể mua sách về whiskey để đọc nữa.

Phần tiếp theo: Truyền kỳ về William Wallace

 

[dtch]

Góc ảnh của cụ đẹp quá, em nhìn ảnh của cụ xong rồi mất điện luôn. Ảnh của cụ rất giá trị đấy, cụ post tiếp đi để em còn hóng nhé.

Cảm ơn cụ, cháo được cái đi một mình không phải kéo theo gia đình dư cụ nên có điều kiện chui vào ngóc ngách, dễ bắt được những góc là lạ thôi ạ. Cũng có ước mơ dắt F1 đi chơi loanh quanh UK mà điều kiện chưa cho phép.

 

[Clayton]

Tuyệt quá, cụ ạ.

Em cũng có 2 ngày lang thang ở Inverness. Đây không phải là 1 thị trấn mà là 1 Thành phố nhỏ, kiểu như Hải Phòng hay Hạ Long của mình. Inverness được mệnh danh là Thủ đô phương Bắc của Scotland. Nó là thành phố lớn nhất vùng Northern Highlands. Các thành phố có quy mô dân số lớn hơn đều nằm ở phương Nam xứ này, như Glasgow, Aberdeen, Edinburg.

Inverness cũng là một trong vài thành phố có tốc độ tăng dân số nhanh nhất châu Âu trong 10 năm vừa qua, chủ yếu là di dân cơ học từ vùng phía Nam Scotland hoặc thậm chí là từ England lên. Việc tăng dân số nhanh chóng này gây ngạc nhiên cho rất nhiều người châu Âu. Có thể ngoài lý do về sự hấp dẫn của một thành phố nhỏ đang trỗi dậy với rất nhiều cơ hội về kinh doanh và mang tới nhiều việc làm, thì còn có những lý do khác. Một bữa, em lang thang đi ngắm mấy cửa hàng đồ lưu niệm, gặp một anh chàng bán hàng trẻ tuổi và đứng trò chuyện một lúc. Hóa ra, anh ấy là người từ ngoại ô London lên đây. Anh chàng nói nửa thật nửa đùa rằng chuyển lên trên đây sinh sống để có cơ hội vote NO cho việc Scotland tách ra khỏi UK. Em cười ngạc nhiên. Anh chàng cười rất dễ thương và nhún vai một cái. Em hỏi: Thế sau khi bỏ phiếu xong? Anh ta bảo: cũng có thể ở lại, cũng có thể về England. Anh chàng bảo rằng có kha khá người Anh đã làm điều tương tự. Họ sợ mất Scotland, lên hò nhau lên đây sinh sống để có quyền voting vào ngày 18/9/2014. Chẳng biết có thật không nữa?

 

[Clayton]

Trước khi cụ chủ thớt chuyển sang Phần tiếp theo về William Wallace, em góp thêm với cụ mấy tấm về Quán cà phê Elephant nổi tiếng, nơi câu chuyện huyền bí về Harry Potter đã được ra đời:

 

[Clayton]

 

[Clayton]

Ly cà phê với họa tiết kẻ ca-rô tartan đặc trưng của xứ Scot.

 

[Clayton]

Tòa lâu đài nổi tiếng Edinburgh Castle hiện lên trong khung cảnh được view từ khung cửa sổ của Elephant

Chia sẻ thêm với cụ chủ và các cụ.

Em xin trả lại mạch bài cho cụ chủ viết tiếp phần về WW.

 

[dtch]

Truyền kỳ về William Wallace

Khá nhiều người biết đến Scotland và lịch sử đầy cay đắng của nó với Anh Quốc thông qua phim bom tấn Brave Heart của anh Mel Gibson được Oscar năm 1995. Cách nhìn thế giới qua con mắt của Hollywood đương nhiên là sẽ đem lại những méo mó sai lệch so với thực tế.

Sai lệch thứ nhất: tuy Sir William Wallace là một nhân vật vĩ đại trong lịch sử Scotland, nhưng anh í ko hề đẹp giai theo kiểu người hùng điện ảnh như trển. Ngoài đời thực, hình như anh í là một người béo, xấu và tàn nhẫn. Ảnh anh ấy thực tế đây:

Và đây là tượng của anh í - Người Bảo Hộ vĩ đại của Scotland, tại cổng vào lâu đài Edinburgh do cháu chụp. Trông không hề giống phim ảnh, các cụ nhỉ?

Còn đây là một cái tượng khác cháu lấy trên internet

Các cụ hẳn đồng ý với cháu rằng anh í không hề đẹp giai, phỏng ạ?

 

[dtch]

Sai lệch thứ hai, đó là phim ảnh làm người ta nghĩ rằng hai bọn Anh và Tô Cách Lan đánh nhau dai dẳng khốc liệt lắm (hay chỉ có cháu nghĩ thế khi xem phim nhỉ?). Trên thực tế có hai cuộc chiến tranh giành độc lập của người Tô Cách Lan trước Anh quốc, tất cả gói gọn trong có hơn 60 năm, từ 1296 đến 1357. So với chiến tranh chống ngoại xâm của Việt Nam thì chẳng bằng cái móng tay.

Quan trọng hơn, Sir William Wallace chỉ có một vai trò nho nhỏ trong cuộc chiến đó. Anh í thắng trận lớn nhất tại Stirling vào tháng 9 năm 1297 rồi thất bại ngay tháng 4 năm sau (1298), tức là chỉ hoành tráng được có 7 tháng, từ đó trở đi lang thang vật vờ cho đến khi bị bắt. Cuộc tềnh đẹp như mơ với em công chúa Pháp Sophie Marceau hóa ra cũng là do bọn đạo diễn bốc phét nốt, vì theo ghi chép lịch sử, khi ảnh bị bắt và hành quyết năm 1305, em này mới có ... 3 tuổi. Có thể đó chỉ là một ẩn dụ về quan hệ liên minh giữa Scotland và Pháp (Auld Alliance), một nguyên nhân châm ngòi cho chiến tranh.

 

[dtch]

Việc Anh quốc khởi đầu cuộc chiến và xâm lược Scotland, xét cho kỹ cũng không hoàn toàn là lỗi của các bạn Anh. Trước cuộc chiến, Anh quốc chỉ coi Scotland là nước chư hầu, bắt cống nạp, nhưng vẫn có vua riêng, trào đình riêng và không xâm phạm lãnh thổ. Thế nhưng, đến năm 1295, lòi ra một cái hiệp ước bí mật giữa Scotland và Pháp nội dung đại khái tương tự mấy cái hiệp ước phòng thủ chung bi giờ, theo đó 2 bên cam kết nếu Anh quốc oánh một bên thì bên kia sẽ giúp trọc vào đuýt nó. Các cụ xem bản đồ thử hình dung nếu đặt mình vào vị trí của người Anh, bị kẹp săm thế này thì các cụ có nổi điên lên không?

Giữa 2 thằng trong liên minh ma quỷ, rõ ràng là Scotland yếu hơn và dễ oánh hơn do ko bị biển chắn lối. Coi như xác cmn định. Trong vòng 1 năm, người Anh tập hợp lực lượng, kéo lên đánh be bét liên minh các lãnh chúa của Scotland (bọn này chia rẽ mỗi đứa một lãnh địa be bé theo địa hình cao nguyên nên yếu xìu), cho vua Scotland đi đày biệt xứ ở Rome và thiết lập chế độ đô hộ năm 1296. Đây là bài học không hề cũ về việc đã là nước bé thì phải biết đu dây giữa những thằng to đầu, đừng có húng.

Xâm lược và đô hộ đương nhiên là chẳng ai thích. Anh hùng hào kiệt Tô Cách Lan nổi lên ầm ầm, và một trong số đó chính là bạn William Wallace. Nhà Wallace là một dòng dõi địa chủ quý tộc nhỏ ở Scotland có nhưng có nguồn gốc từ Pháp sang. Bạn Will được truyền thuyết Tô Cách Lan thêu dệt thành ra như siêu nhân, cao đến 7 feet (2 mét mốt), cầm kiếm dài 1m3, cái kiếm này vẫn lưu tại bảo tàng nhưng nhiều người bảo rởm:

(ảnh internet)

Đến năm 1297, bạn Will thắng trận quan trọng ở Stirling. Đây là địa điểm chiến lược (mời xem lại bản đồ trang 2 ạ), cửa ngõ đi từ vùng đồng bằng (Lowland) vào vùng cao nguyên (Highland). Quân Anh tập trung khoảng 10 - 12k quân, trong đó có 5k kỵ binh, ở đây để dập đám Scot. Cháo nhớ trong phim có đoạn bạn Will đi ra đọc diễn văn rât hoành tráng cho bọn đàn em máo lên xông tới oánh nhầu (chúng nó lấy được đất đai nhưng del thể cướp được tự do của chúng ta... đại khái thế). Trên thực tế bạn í chơi mẹo - vận dụng đúng binh pháp Tôn tử: Giặc qua sông nửa chừng thì đánh. Đợi quân Anh hành quân qua cầu Stirling - theo ghi chép để lại thì cầu bé, chỉ vừa 3 ngựa đi hàng ngang một lần - để dàn trận phía cánh đồng đối diện, đám Scot đổ ra đánh úp và lùa hết xuống sông. Quân Anh chết khoản 5k, đám còn lại bỏ chạy cũng bị đuổi giết nốt. Thừa thắng, quân nổi dậy tràn xuống vùng đồng bằng, giải phóng Lowland và đồng thời cướp phá các thành thị phương Bắc của người Anh. Nhờ trận này, William Wallace trở nên nổi tiếng, được phong làm Guardian of Scotland (Người bảo hộ của Tô Cách Lan).

Ảnh về Stirling các cụ có thể tham khảo topic của cụ medela, cháu chỉ chạy ngang qua nên không chụp nhiều. Mượn ảnh internet để các cụ hình dung: cánh đồng Stirling, cái tháp ở trên cùng là Đài tưởng niệm William Wallace, và cái cầu bên dưới chính là nơi xảy ra cuộc chiến.

 

[dtch]

Bạn Bill cháu đối xử với kẻ thủ vô cùng tàn bạo. Những tướng lĩnh Anh bị bắt trong trận Stirling đều bị bạn ra lệnh cho lột da sống, rồi mới giết. Do đó không có gì ngạc nhiên khi người Anh đối xử với bạn í tương tự khi bắt được.

Trận Cầu Stirling khiến tên tuổi William Wallace trở nên nổi tiếng, vì đây là lần đầu tiên, nhờ chiến thuật, quân Scotland đã sử dụng bộ binh đánh bại kỵ binh với trang bị mạnh hơn nhiều lần của Anh quốc. Tuy nhiên, đến trận Falkirk tháng 4 năm sau đó, khi hai bên dàn trận đánh giữa đồng, ưu thế về vũ khí của quân Anh thể hiện rõ rệt. Trong khi quân Anh dùng nỏ và trường cung rải tên như mưa lên đội bạn thì nghĩa quân Tô Cách Lan vẫn còn chơi trò ném đá. Các cụ nào chơi qua AOE thì biết liền, đang chơi "quẩy đá" (slinger) đời II mà bị cung A đời III nâng cấp (composite bowman) đến dập thì chỉ có nước resign chơi ván khác.

Trong trận này, Bill bị đích thân vua Anh, Edward I hay còn gọi là Edward Chân - Dài cầm quân đánh bại. Nhìn nhận cho đúng thì anh Edward cũng đáng gọi là anh hùng, đánh nhau từ năm 15 tuổi, tham gia Thập tự chinh, thống nhất Anh quốc, bình định Wales và Scotland... võ công chói lòa. Nên bạn Bill bị thua cũng ko oan.

Như vậy là chỉ kịp hoành tráng 7 tháng, bạn Bill bị đánh tan tác tại trânk Falkirk và từ đó chạy loăng quăng cho đến năm 1305 thì bị đồng đội Scot bán đứng cho người Anh. Bản bị xử tội phản bội (treason) ở Westminster, tự bào chữa rất đanh thép rằng mình ko phạm luật theo quy định hiện hành (bố mày có bao giờ trung thành với thằng vua chúng mày đâu mà bảo bố phản bội?). Tuy nhiên hội đồng xét xử và VKS vẫn giữ nguyên quan điểm buộc tội theo cáo trạng, và như thế Bill ta bị tuyên có tội và xử tam hình tại nhà ngục London Tower: treo cổ, nhận nước và phân thây. Đồn rằng chúng treo cổ bạn mãi ko chết nên đổi sang chặt đầu. Cháu có chụp cái ảnh thớt chém ở London Tower cho các cụ dễ hình dung, còn chuyện London xin để dành thớt khác.

 

[dtch]

Sau khi chết, tự dưng bạn Wil trở thành biểu tượng cho tinh thần độc lập của Tô Cách Lan. Việc vinh danh William Wallace đã làm lu mờ hình ảnh của Robert the Bruce, người được đưa vào phim Brave Heart như một ông hoàng yếu đuối nhu nhược

Sự thật là chính Robert the Bruce mới là người lãnh đạo quân Scotland chiến thắng Anh Quốc, giành độc lập cho Scotland và lên ngôi vua năm 1306. Ông này còn tiến đánh York, Newcastle và kéo sang Ireland hỗ trợ quân nổi dậy ở đây đánh lại quân đội Anh. Sau khi chết, theo ý nguyện của ổng, người ta móc trái tim của ổng ra đưa đi cùng đoàn quân tham gia Thập tự chinh - vì thế trong lịch sử chính Robert Bruce, không phải William Wallace mới là người có danh hiệu Brave Heart - Trái Tim Dũng Cảm.

 

[medela]

có vẻ người Anh không thích phim này cụ nhỉ? Nếu mà đọc topic của cụ trước khi đi thì em đã có nhiều trải nghiệm hơn, tiếc quá.

 

[Mẹ Mướp]

Cho em kính cụ một ly, cụ viết về lịch sử hay và hấp dẫn vô cùng đấy ạ.

 

[dtch]

Cảm ơn các cụ động viên. Vài nét cuối cùng về lịch sử:

- Như vậy là đến giữa thế kỷ 14, Scotland đã được giải phóng và sạch bóng người Anh sau 60 năm kháng chiến. Sở dĩ kháng chiến thành công còn là vì nước Anh vào lúc đó bắt đầu sa lầy trong cuộc chiến với người Pháp - kẻ thù chính của nó tại Châu Âu. Đây là một cuộc chiến dai dẳng và suy kiệt, lịch sử gọi là Cuộc Chiến Tranh Một Trăm Năm. Nhà vua anh hùng của họ - Edward I thì bị bênh chất năm 1307, chỉ 1 năm sau khi William Wallace bị hành hình. Người kế vị Edward II kém năng lực, lại còn bị gay nữa (những chi tiết này đều có trong phim).

- Liên minh Pháp - Scotland tồn tại đến thế kỷ 18 khi Scotland sáp nhập vào đế quốc. Đầu những năm 1400, một đạo quân Scotland 12 nghìn người, nghe theo tiếng gọi của nghĩa vụ đồng minh, kèm theo tình yêu (cứ cho là không đáng kể đi) với rượu vang và tiền vàng Pháp, đã vượt biển đổ bộ vào đất Pháp hỗ trợ nước này chống lại cuộc xâm chiếm của người Anh. Đám này đánh nhau chí tử với quân Anh, chết kha khá (tù binh cũng bị giết hết vì bị coi là lính đánh thuê), tuy nhiên đã cứu được nước Pháp. Hậu duệ của họ ở lại Pháp, theo Gian Đa (Joan d'Arc) giải phóng l'Orlean và hình thành nên đội Cận Vệ Ê cốt trứ danh của các vua Louis - Các cụ nào thích đọc Alexandre Dumas hẳn sẽ nhớ.

- Đầu thế kỷ 17, người Anh đã sáp nhập Scotland bằng một cách không thể nào lịch sự hơn: họ mời Vua Scotland, James VI , về làm vua kế vị bà cô Elizabeth I nhà Tudor chết ko có người thừa tự. James VI của Scotland trở thành James I của Liên hiệp Anh và Ireland. Đặt dưới một ông vua chung, thế là tự nhiên Scotland và Anh nhập lại. Cho đến ăm 1707, việc sáp nhập chính thức được luật hóa thông qua Đạo luật về Liên minh. Mặc dù James I bị một số dân Anh ghét, thậm chí còn chôn mìn dưới chân tháp Big Ben để làm thịt mà trượt, nhưng ông này cũng tỏ ra là một minh quân, tiếp nối thời kỳ thịnh trị của Anh Quốc với William Shakespeare và cuộc chinh phục lục địa Bắc Mỹ.

- Đến tháng 9 năm 2014, 709 năm và 1 tháng sau ngày William Wallace bị xử tử, đám con cháu của ảnh bỏ phiếu từ chối nền độc lập cho Scotland và nguyện ở lại tiếp tục chung sống với Anh Quốc

....

- WTF, did I fight and die for nothing?
- No, sir! The movie about you has made multi-million dollar profit!

- Ơ cái đệt, thế hóa ra tao chết lãng xẹt à?
- Không, thưa ngài. Phim bọn Mẽo nó phịa ra về ngài ăn lãi mấy trăm trệu đô đó!

 

[dtch]

có vẻ người Anh không thích phim này cụ nhỉ? Nếu mà đọc topic của cụ trước khi đi thì em đã có nhiều trải nghiệm hơn, tiếc quá.

Cháu nghĩ họ thích bình thường thôi cụ ạ, mấy vụ này so với lịch sử tàn bạo của Đế quốc thì có đáng gì. Mỗi tội phim bóp méo lịch sử nhiều quá, ts bọn Hollywood

 

[Dongjin]

Hâm mộ các chuyển đi

 

[HnA]

Cháu nghĩ họ thích bình thường thôi cụ ạ, mấy vụ này so với lịch sử tàn bạo của Đế quốc thì có đáng gì. Mỗi tội phim bóp méo lịch sử nhiều quá, ts bọn Hollywood

Cụ viết thật là hay ạ. Đặc biệt cụ là người rất am hiểu lịch sử. Nhà cháu hóng tiếp bài của cụ.

 

[HINO-SABACO]

Giờ em mới biết Sờ cốt lan có tên ta là Tô Cách Lan. Bên họ đẹp quá,cụ chủ chụp ảnh đẹp và văn tả cảnh hay quá!

 

[xe dap dien TQ]

Cụ chủ viết hay quá. Đấy lịch sử nó phải như thế thì F1 nó mới chịu học chứ cụ, chứ cái kiểu: "quân ta tiêu diệt được xxxx tên địch" thì bố F1 cũng chả học được. Sống động và súc tích.