[Funland] Thú vui chiết tự chữ Hán Nôm.

[formen]

Truyện Kiều có câu này, mà em chứ thông lắm.
Mở xem một bức tiên mai
Rành rành Tích Việtcó hai chữ đề
Lấy trong ý tứ mà suy
Ngày hai mươi mốt tuất thì phải chăng.

câu hỏi của cụ hay quá, em chỉ biết gúc chứ không hiểu gì.

Về hai chữ Tích Việt 昔 越 trong truyện Kiều

Viên Như Trong bài viết “Đi tìm người Việt qua chữ Việt” tôi có nói rằng từ lâu ở nước ta tồn tại một suy nghĩ rằng chữ Việt 越 vốn có nghĩa không mấy tốt lành, nếu không nói là có ý khinh miệt thôn…

nghiencuulichsu.com

 

[Cartoner]

Chiết tự chữ Hán Nôm là một thú vui của người xưa, có thể đơn giản chỉ là một cách học vui vui, chiết tự giúp cho việc nhớ mặt chữ dễ dàng hơn. Nhưng đôi khi, chiết tự cũng có thể dùng để ám chỉ những điều không thể nói thẳng ra (ngôn ngữ hiện đại gọi là code, như cách các cụ OF phải code khi viết còm). Cháu mở thớt này để các cụ nào thích chiết tự vào chém gió cho vui. Chiết tự của các cụ sẽ luôn được cháu cập nhật ở #1.

Mở đầu cháu xin chiết tự chữ 大成 = đại thành.
Sự tích của chữ "đại thành": Ngày xưa, mỗi lần nhạc thay đổi điệu gọi là “nhất thành”, chín lần thay đổi là bản nhạc được hoàn thành và gọi là "đại thành", sau này "đại thành" mang ý nghĩa làm nên việc to lớn.
大成 có thể chiết tự ra là 一 人 万 戈 (nhất nhân vạn qua): một người trải qua vạn lưỡi mác (mà không chết).

Dương Tu chiết tự (cảm ơn bác bTd_11711 đã đóng góp bài này ạ).
Dương Tu (mưu sĩ của Tào Tháo) là người có tài nhưng nhiều lúc quá thông minh khiến Tào Tháo khó chịu. Một lần Dương Tu phò Tào Tháo đi đánh trận ngoài biên ải, có người gửi cho Tào Tháo một hộp bơ, Tào Tháo viết lên đó mấy chữ 一 合 酥 (Nhất hợp tô - Một hộp bơ) rồi để ở bàn. Dương Tu thấy thế liền lấy ra đem chia cho mỗi người một miếng. Khi Tào Tháo tra hỏi, Dương Tu nói:
一 合 酥 (nhất hợp tô) là 一人一口酥 (nhất nhân nhất khẩu tô) - mỗi người một miếng bơ.

Chiết tự chữ đức (德) cảm ơn bác comiki đã đóng góp bài này ạ.
Chim chích mà đậu cành tre (彳), thập trên (十), tứ dưới (罒), nhất đè (一) chữ tâm (心).

Chữ này có phải là chữ "Đại Thành" không ạ. Tự nhiên tặng chữ "Đại Thành" không hiểu có ý chi?

 

[Jochi Daigaku]

Tức là ghép các bộ chữ : Chim chích, Thập, Tứ, Nhất và Tâm thì thành chữ Đức đúng không cụ?

Dạ
(彳) là bộ xích (nhưng giống chim trích đậu cành tre).
Còn các chữ sau thì đúng là như thế ạ: Thập, Tứ, Nhất, Tâm

 

[Jochi Daigaku]

Chữ này có phải là chữ "Đại Thành" không ạ. Tự nhiên tặng chữ "Đại Thành" không hiểu có ý chi?

Xin bác viết chữ thôi ạ, bác up ảnh bay thớt của cháu bây giờ.
Đại thành này có nghĩa là: một người trải qua vạn miệng lưỡi dư luận (mà không chết).

 

[trauxanh]

Có câu : Tam nữ thành gian 姦 , nên bây giờ cứ nhìn thấy bộ thủ có chữ nữ là khiếp, toàn thấy gian tà nịnh bợ, nô lệ đố kỵ, tham lam yêu quái ma mị...

Thế nên Nữ thì phải cho cái roi vào mới An được mà cụ.

 

[kijuto161]

hai nghệ hai bên - khuyển trên hoả dưới —> chiết tự của chó thui!

 

[formen]

giờ mới nhớ, trong kinh dịch cũng nói cực nhiều về biểu tượng:

biểu tượng là có cái "khe" gió lùa dưới núi
quẻ thủy phong tỉnh (trên là nước dưới là gió- thì thành cái giếng nước). thì cái khe thật sâu là sâu

xưa thì
đàn ông nông nổi giếng khơi.
đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu.

chứ ngày nay cái khe sâu mà nhiều nước thì các cụ chết chắc.

 

[comiki]

Tự (字) là chữ, cất giằng đầu, chữ tử (子) là con, con ai con nấy.
Vu (于) là chưng, bỏ ngang lưng, chữ đinh (丁) là đứa, đứa nào đứa này.

 

[comiki]

Thế nên Nữ thì phải cho cái roi vào mới An được mà cụ.

Chữ Nữ thêm chữ Tử là được cả "Trâu" lẫn nghé, Hảo lớ

 

[comiki]

Duyên thiên chưa thấy nhô đầu dọc
Phận liễu sao đà nảy nét ngang.
(Hồ Xuân Hương)

 

[kokuka]

Cụ có thể viết chữ cho mấy câu thơ sau của Bà chúa thơ Nôm được không?
Duyên thiên chửa thấy nhô đầu mọc
Phận liễu sao đà nảy nét ngang

Duyên thiên 天 chửa thấy nhô đầu dọc 夫 (Phu là chồng)
Phận liễu 了 sao đà nảy nét ngang 子 (Tử là con)

Chưa chồng sao có con.

 

[hoviethung]

Duyên thiên 天 chửa thấy nhô đầu dọc 夫 (Phu là chồng)
Phận liễu 了 sao đà nảy nét ngang 子 (Tử là con)

Chưa chồng sao có con.

Tức là Chửa hoang. Tội này xưa là phải cạo đầu bôi vôi

 

[kokuka]

Truyện Kiều có câu này, mà em chứ thông lắm.
Mở xem một bức tiên mai
Rành rành Tích Việtcó hai chữ đề
Lấy trong ý tứ mà suy
Ngày hai mươi mốt tuất thì phải chăng.

Tích: 昔 gồm 2 chữ thập ++, chữ nhất - và chữ nhật 日: ngày 21
Việt: 越 leo qua, vượt qua

Ngày 21 leo tường trốn

 

[trauxanh]

Duyên thiên chưa thấy nhô đầu dọc
Phận liễu sao đà nảy nét ngang.
(Hồ Xuân Hương)

Tạm dịch:
Chưa chồng mà chửa mới ngoan
Có chồng mới chửa...thế gian này đầy!

 

[thichkhognthich]

Vãi quả giải thich : nữ thêm gông trên đầu thành AN. Người phụ nữ nên dưới mái nhà thế là cuộc sống bình an rồi. Mà món luận chữ này, tiếng Việt cũng đầy cái hay mà chưa cần tới chữ tượng Hình. Ví dụ nhiều lắm :
lắng nghe : muốn nghe đc trc hết phải lắng ( tai, lắng lòng) xuống
Nguy cơ : trong nguy bao giờ cũng có cơ hội .
Tìm hiểu, thấu hiểu : muốn hiểu phải tìm, tìm kĩ ( thấu)
Biến hoá : dân chơi nó hay nói : Nhiều "biến" quá, e không " hoá" kịp
Luận kiều : chữ tài liền vs chữ tai một vần. Tác giả nguyễn du đã có cái nhìn vượt xa thời đại ông, ông đã tiên đoán sau này nhiều xe cộ, nhiều tài xế thì liền theo đó là nhiều tai nạn

 

[formen]

Tích: 昔 gồm 2 chữ thập ++, chữ nhất - và chữ nhật 日: ngày 21
Việt: 越 leo qua, vượt qua

Ngày 21 leo tường trốn

Nhưng k có chữ tuất cụ ơi. Ngày 21 chửa biết giờ nào

 

[Ga Leo Cay]

Chữ Đức hehe. Hồi cấp 3 học chữ này em nhớ mãi.

Chim chích mà đỗ cành tre
Thập trên tứ dưới, nhất đè chữ tâm

 

[hoviethung]

Phu tử tòng tử. Các cụ viết dùm hai chữ tử này?

 

[Jochi Daigaku]

Trong lúc chờ bác các nghỉ ngơi sau một ngày làm việc vất vả, cháu xin phép ủn thớt bằng câu chuyện Dương Tu - Tào Tháo.

Một lần Tào Tháo sau khi đi thăm vườn cảnh của phủ mới được xây, lấy bút viết lên cổng chữ "hoạt" (括) Dương Tu trông thấy bèn sai thợ phá cái cổng để làm nhỏ hơn. Có người hỏi thì Dương Tu nói là làm theo lệnh Tháo. Hôm sau Tháo tra hỏi tại sao Dương Tu dám sửa cổng. Tu nói: thần làm theo lệnh của Chúa công, chữ hoạt (括) nằm trong cái cửa chữ môn (門), nghĩa là chữ khoát (闊) - rộng. Chúa công chê cửa rộng nên thần sửa hẹp lại ạ. Tháo không nói gì, nhưng trong lòng không thích vì Tu thông minh quá.

 

[kokuka]

Vãi quả giải thich : nữ thêm gông trên đầu thành AN. Người phụ nữ nên dưới mái nhà thế là cuộc sống bình an rồi. Mà món luận chữ này, tiếng Việt cũng đầy cái hay mà chưa cần tới chữ tượng Hình. Ví dụ nhiều lắm :
lắng nghe : muốn nghe đc trc hết phải lắng ( tai, lắng lòng) xuống
Nguy cơ : trong nguy bao giờ cũng có cơ hội .
Tìm hiểu, thấu hiểu : muốn hiểu phải tìm, tìm kĩ ( thấu)
Biến hoá : dân chơi nó hay nói : Nhiều "biến" quá, e không " hoá" kịp
Luận kiều : chữ tài liền vs chữ tai một vần. Tác giả nguyễn du đã có cái nhìn vượt xa thời đại ông, ông đã tiên đoán sau này nhiều xe cộ, nhiều tài xế thì liền theo đó là nhiều tai nạn

Trừ "lắng nghe" là thuần Việt ra, còn lại là Hán Việt hết.