Lần này cụ số 1 quyết nhanh quá "vừa chạy vừa xếp hàng" chưa kịp nghĩ đến lựa chọn giải thuật sao cho đơn giản đỡ rối nhất về đại cục.
Tổng thể bộ máy đang định và sẽ làm như thế này:
1) Bỏ huyện. Từ 750 huyện (năm 2024) giảm xuống 0 (năm 2025).
2) Sáp nhập tỉnh. Từ 63 tỉnh (năm 2024) giảm xuống 32-33 tỉnh (năm 2025).
3) Sáp nhập xã. Từ 10,500 xã (năm 2024) giảm xuống còn 2000-2500 xã (năm 2026).
Trung bình cứ 4 xã sáp nhập vào làm một.
Kết quả của quá trình này: còn lại 2 cấp quản lý, 32-33 tỉnh, và 2000-2500 "xã to", mỗi tỉnh có trung bình khoảng 60-80 "xã".
Trước đây, xã ít quyền lực nhất, nhân lực yếu kém nhất. Huyện có nhiều quyền lực được quy định trong luật, vd. chứng nhận QSD đất đai, quy hoạch đất, giao thông, giáo dục, y tế, TBXH, vv.
Có thể cách tốt hơn là đổi lại các bước thực hiện, cùng đạt mục tiêu 2 cấp quản lý, theo thứ tự như sau:
1) Sáp nhập tỉnh. Từ 63 tỉnh (năm 2024) giảm xuống 32-33 tỉnh (năm 2025).
2) Bỏ xã. Từ 10,500 xã giảm về 0. Chấm dứt hợp đồng với phần lớn lao động cấp xã. Một số tốt nhất tái tuyển dụng đưa lên bước 3).
3) Chia tách huyện (làm sau). Trung bình mỗi huyện to chia đôi. Các huyện vừa và nhỏ giữ nguyên. Từ 750 huyện tăng lên thành khoảng 1000-1500 đơn vị trên cả nước.
Bước thứ 3) này có thể chưa cần làm ngay và thận chí ko cần làm. Khi nào cần thiết thì mới phải làm vì CP điện tử, giải quyết thủ tục online tăng cường tối đa, thay thế nhu cầu đi lại. Thực chất chỉ 2 bước phải làm ngay.
Kết quả: tương tự như cách đang làm, còn lại 2 cấp quản lý, 32-33 tỉnh, và 1000-1500 "huyện bé" gọi là xã mới cũng được. Không còn xã. Mỗi tỉnh có khoảng 30-50 "huyện bé" (tương tự "xã to" phương án đang làm).
Ưu điểm của phương án sau có thể là sẽ đỡ rối hơn? Có thể như thế. Xáo trộn lớn nhất là ở cấp thấp nhất - chủ yếu cc không chuyên. Chấm dứt hợp đồng. Giảm được nhiều nhân sự hơn. Giảm được hơn 9000 đơn vị xã (hơn 100,000 người). Đỡ phải sửa nhiều luật. Quản lý đất đai, thuế, xây dựng-giao thông, y tế, giáo dục, TBXH, ub quân sự, vv tuyến huyện - ít bị tác động. Nhân sự quản lý chuyên môn này có thể tái cấu trúc lại, giữ nguyên không tăng số lượng khi chia tách huyện.