Theo định hướng tiến tới thị trường điện cạnh tranh của chính phủ, thị trường điện Việt Nam sẽ được phát triển theo ba cấp độ với lộ trình như sau:
Cấp độ 1: Thị trường phát điện cạnh tranh (2006-2014). Đây là giai đoạn các đơn vị phát điện sẽ bán điện lên thị trường thông qua các hợp đồng mua bán điện và chào giá cạnh tranh trên thị trường giao ngay. Thị trường phát điện cạnh tranh sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chủ động hơn về giá bán điện mà không hoàn toàn phụ thuộc vào giá thỏa thuận với EVN. Hiện tại, thị trường điện sẽ tiếp tục thực hiện thị trường phát điện cạnh tranh đến hết 2014.
Cấp độ 2: Thị trường bán buôn cạnh tranh (2015-2021). Là thị trường sẽ có nhiều công ty phân phối điện dưới dạng bán buôn. Các công ty này tham gia cạnh tranh để bán điện cho các đơn vị phân phối nhỏ (bán lẻ) và các khách hàng lớn. Các đơn vị phát điện cũng cạnh tranh để bán điện cho các công ty phân phối lớn này. Ở giai đoạn này có sự cạnh tranh nhiều hơn giữa các công ty phát điện và cạnh tranh giữa các công ty phân phối điện.
Lộ trình: Từ năm 2015- 2016, thực hiện thị trường bán buôn điện canh tranh thí điểm. Từ năm 2017-2021, thị trường bán buôn điện cạnh tranh hoàn chỉnh.
Cấp độ 3: Thị trường bán lẻ cạnh tranh (từ 2021). Sẽ có nhiều đơn vị bán lẻ điện để cạnh tranh trong khâu bán lẻ. Các đơn vị này được mua điện từ các đơn vị phát điện hoặc từ thị trường để bán lẻ cho khách hàng sử dụng điện. Hiện tại thị trường điện đang trong giai đoạn thị trường phát điện cạnh tranh thí điểm. Các nhà máy điện tham gia thị trường điện chào giá 100% sản lượng nhưng chỉ được thanh toán 5% sản lượng theo giá chào bán còn lại 95% thanh toán theo giá trên hợp đồng.
Lộ trình, từ năm 2021 – 2023, thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh thí điểm. Từ sau 2023, thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh hoàn chỉnh.