[Funland] 25 năm trước, ngày 4/12/1998 bắt đầu xây dựng Trạm không gian quốc tế ISS

[Delta]

Em níu áo cụ tí : 1600 tấn là tổng lực đẩy của SLS, SLS có 4 tên lửa RS-25 vậy mỗi cái chỉ có 400 tấn, ngoài ra sau khi nâng cấp để dùng cho Artemit thì nó đã cancel
Ngoài ra nếu tính động cơ mạnh nhất chắc là động cơ "siêu lừa" F1, gần 790 tấn mỗi động cơ
Động cơ từ trên trời rơi xuống này sau khi dùng cho chương trình Apollo thì đã tuyệt chủng

RS-25 là động cơ nhiên liệu lỏng của hãng Rocketdyne, dùng cho phần core của SLS. Mỗi động cơ này có sức đẩy 1,86MN (khoảng 186 tấn) ở mực nước biển.

SLS Rocket Booster là động cơ nhiên liệu rắn của hãng Northrop Grumman, kẹp 2 bên phần core, mỗi động cơ có sức đẩy khoảng 1600 tấn.

Cả 2 động cơ này đều là đồ cũ xài lại từ thời tàu con thoi Mỹ.

 

[Ngao5]

Như em đã nói, Liên Xô sản xuất loạt đầu 3 chiếc
1. Chiếc đầu tiên code OK-1K1, khi hoàn thành đặt tên là Buran, bay được một lần duy nhất 206 phút
2. chiếc thứ hai code OK-1K2 "Ptichka" (con chim) nhưng khi hoàn thành sẽ đặt tên là Buria. Chiếc này mới hoàn thiện được 90% thì hết tiền, đành cất vào hăng ga
3. Chiếc thứ ba là OK-MT là chiếc dùng để thử trong nhà máy lắp ráp MKZ
Khi hết tiền thì OK-1K2 "Ptichka" nằm ở hanga. Không may cơn bão năm 2002 đánh sập hanga này, vốn xây dựng từ 1950 và không được bảo quản tốt, khiến 6 người bỏ mạng
Thế là người ta lôi OK-1K2 "Ptichka" về KMZ để anh em có nhau

 

[Ngao5]

13 năm sau, năm 2015, tức là gần 25 năm sau khi chương trình tàu con thoi Xô viết khai tử, nhiếp ảnh gia Ralph Mirebs đã đến thăm toà nhad MKZ bỏ hoang gần sân bay Vũ trụ Baikonur ở Kazakhstan, để tận mắt nhìn thấy 2 tàu con thoi đã rơi vào quên lãng sau khi dự án Buran của Liên Xô bị huỷ năm 1993, nơi giữ hai chiếc tàu con thoi OK-1K2 "Ptichka" và OK-MT

 

[Ngao5]

Bên trong toà nhà MKZ nơi thử nghiệm nhiều tàu vũ trụ nhưng hệ thống Buran – Energia là dự án lớn nhất

Mẫu thử OK-MT trong ngôi nhà chứa khổng lồ bị bỏ hoang sau nhiều năm
Chiếc OK-1K2 "Ptichka" ở phía sau

OK-MT là mẫu thử nghiệm, nên mũi của có không gắn gạch chịu nhiệt, khác với
OK-1K2 "Ptichka" là chiếc sẽ hoàn thiện để bay nên mũi gắn gạch chịu nhiệt mà đen

 

[Ngao5]

Mẫu thử OK-MT trong ngôi nhà chứa khổng lồ bị bỏ hoang sau nhiều năm

 

[Ngao5]

Bên trên mái nhà có 3 hệ thống cần cầu lớn để di chuyển con tàu trong quá trình chế tạo

 

[Ngao5]

Khoang chứa hàng của tàu con thoi OK-1K2 "Ptichka" khá giống với tàu con thoi của NASA. Các vệ tinh sẽ được phóng ra không gian từ khoang này

 

[Ngao5]

Bên trong buồng lái, các thiết bị điện tử, nút điều khiển đã bị hỏng hóc sau nhiều năm
Cabin của tàu con thoi được trang bị nhiều màn hình hiển thị khá hiện đại so với thời điểm đó

 

[Ngao5]

Chiếc Ptichka nằm ngay sau mẫu thử nghiệm kỹ thuật OK-MT

Mẫu thử OK-MT trong ngôi nhà chứa khổng lồ bị bỏ hoang sau nhiều năm

Lớp gạch gốm cách nhiệt là chi tiết dùng để phân biệt OK-1K2 với OK-MT

 

[Ngao5]

OK-1K2 "Ptichka" được đưa tới tòa nhà MKZ khi hangar cũ của nó bị sập năm 2002

 

[Ngao5]

Phần mũi của OK-MT, không có phần gạch chịu nhiệt

 

[Ngao5]

Cửa sổ bên hông của mẫu thử OK-MT đã bị rời ra từ vài năm nay

 

[Ngao5]

Mẫu thử OK-MT nhìn từ phía sau

 

[Ngao5]

OK-1K2 với phần khung xương chịu lực màu đỏ đặc trưng gắn trên lưng

 

[Ngao5]

Các đường ray nằm trên sàn giúp di chuyển các thiết bị khổng lồ

Bên trong còn tàu giờ đây chỉ toàn rác và bụi bẩn

Kết cấu thép lớn này có tác dụng kết nối tàu con thoi với tên lửa Energia

 

[Ngao5]

Buran hôm 2 tháng 1 năm 2011

 

[Ngao5]

14-5-2018 Buran được trưng bày tại Trung tâm hội nghị ở Sochi (Liên bang Nga)

 

[Delta]

Cụ Ngao nói kỹ về những miếng cách nhiệt gắn ở ngoài thân tàu không?

Có nhiều loại miếng cách nhiệt khác nhau được gắn ở những vị trí khác nhau trên tàu con thoi. Với tàu con thoi Mỹ, có tối thiểu 7-8 loại cách nhiệt khác nhau:

Các miếng lát loại FRCI và HRSI màu đen lát bên dưới thân tàu hay được nhắc đến nhất. Hai loại này gần tương tự nhau, bao gồm thành phần cách nhiệt màu trắng làm từ silica tinh khiết cao, mật độ thấp dạng sợi vô định hình có kích thước khoảng 1/25 sợi tóc, được phủ một lớp phủ borosilicate màu đen bên ngoài. Viên gạch này rất xốp (tính theo thể tích thì chỉ có 10% là vật liệu, 90% là không khí), có độ dày, hình dáng, kích thước khác nhau tùy theo từng vị trí trên thân tàu (không có 2 viên nào giống nhau hoàn toàn), có độ giãn nở nhiệt rất thấp, chịu được thay đổi nhiệt độ nóng lạnh nhiều lần, chống được sốc nhiệt (hiện tượng rạn vỡ khi gặp nhiệt độ cao đột ngột), và tản nhiệt cực nhanh (sau khi bị nung nóng lên 1200 độ C, chỉ cần bỏ ra ngoài lò vài giây là có thể dùng tay trần cầm được viên gạch ở các mép trong khi phần giữa viên gạch vẫn còn nóng đỏ). Các viên gạch này có thể bị nung nóng lên hơn 1200 độ C rồi nhúng vào nước lạnh mà không bị hỏng. Trên mỗi viên gạch được đánh số để biết được vị trí của nó trên thân tàu.

Nhưng các viên gạch đen này không phải là viên chịu nhiệt tốt nhất trên tàu con thoi, mà là các viên RCC màu xám được gắn ở mép cánh, mũi tàu, đuôi thăng bằng dọc. RCC là gạch carbon-carbon gia cường, được sản xuất bằng một quá trình ngâm tẩm, hấp, nhiệt phân vải rayon với nhựa phenolic và cồn furfuryl phức tạp nhiều lần, sau đó được phủ một lớp silicon carbide để chống oxy hóa và ma sát. Gạch này được thiết kế để hoạt động tốt trong dải nhiệt độ rất rộng, từ -150 độ C đến 1650 độ C.

Các viên gạch này được gắn thủ công bằng keo đặc biệt lên một lớp lót, lớp lót này được dán bằng keo lên vỏ nhôm của tàu con thoi. Sau mỗi chuyến bay, tất cả các viên gạch được kiểm thử lại kỹ càng, các viên bị hỏng sẽ được bóc ra thay mới. Việc kiểm tra thay thế này được làm hoàn toàn thủ công và rất mất thời gian. Một thợ lành nghề trung bình mất 3 ngày công để thay được 1 viên.

Gạch bị hư hỏng sau chuyến bay:

Các kỹ thuật viên đang thay thế gạch:

Trung bình một tàu con thoi được lát tổng cộng hơn 24300 viên gạch, tổng thể tích gạch khoảng 32,8 m3, nặng khoảng 5 tấn.

 

[namphong12]

Có nhiều loại miếng cách nhiệt khác nhau được gắn ở những vị trí khác nhau trên tàu con thoi. Với tàu con thoi Mỹ, có tối thiểu 7-8 loại cách nhiệt khác nhau:

Các miếng lát loại FRCI và HRSI màu đen lát bên dưới thân tàu hay được nhắc đến nhất. Hai loại này gần tương tự nhau, bao gồm thành phần cách nhiệt màu trắng làm từ silica tinh khiết cao, mật độ thấp dạng sợi vô định hình có kích thước khoảng 1/25 sợi tóc, được phủ một lớp phủ borosilicate màu đen bên ngoài. Viên gạch này rất xốp (tính theo thể tích thì chỉ có 10% là vật liệu, 90% là không khí), có độ dày, hình dáng, kích thước khác nhau tùy theo từng vị trí trên thân tàu (không có 2 viên nào giống nhau hoàn toàn), có độ giãn nở nhiệt rất thấp, chịu được thay đổi nhiệt độ nóng lạnh nhiều lần, chống được sốc nhiệt (hiện tượng rạn vỡ khi gặp nhiệt độ cao đột ngột), và tản nhiệt cực nhanh (sau khi bị nung nóng lên 1200 độ C, chỉ cần bỏ ra ngoài lò vài giây là có thể dùng tay trần cầm được viên gạch ở các mép trong khi phần giữa viên gạch vẫn còn nóng đỏ). Các viên gạch này có thể bị nung nóng lên hơn 1200 độ C rồi nhúng vào nước lạnh mà không bị hỏng. Trên mỗi viên gạch được đánh số để biết được vị trí của nó trên thân tàu.

Nhưng các viên gạch đen này không phải là viên chịu nhiệt tốt nhất trên tàu con thoi, mà là các viên RCC màu xám được gắn ở mép cánh, mũi tàu, đuôi thăng bằng dọc. RCC là gạch carbon-carbon gia cường, được sản xuất bằng một quá trình ngâm tẩm, hấp, nhiệt phân vải rayon với nhựa phenolic và cồn furfuryl phức tạp nhiều lần, sau đó được phủ một lớp silicon carbide để chống oxy hóa và ma sát. Gạch này được thiết kế để hoạt động tốt trong dải nhiệt độ rất rộng, từ -150 độ C đến 1650 độ C.

Các viên gạch này được gắn thủ công bằng keo đặc biệt lên một lớp lót, lớp lót này được dán bằng keo lên vỏ nhôm của tàu con thoi. Sau mỗi chuyến bay, tất cả các viên gạch được kiểm thử lại kỹ càng, các viên bị hỏng sẽ được bóc ra thay mới. Việc kiểm tra thay thế này được làm hoàn toàn thủ công và rất mất thời gian. Một thợ lành nghề trung bình mất 3 ngày công để thay được 1 viên.

Gạch bị hư hỏng sau chuyến bay:

Các kỹ thuật viên đang thay thế gạch:

Trung bình một tàu con thoi được lát tổng cộng hơn 24300 viên gạch, tổng thể tích gạch khoảng 32,8 m3, nặng khoảng 5 tấn.

Cảm ơn cụ. Món này phức tạp thật.

 

[Delta]

Cảm ơn cụ. Món này phức tạp thật.

Đúng là quá phức tạp và đắt đỏ, lại làm hoàn toàn thủ công nên tàu con thoi tuy được gọi là con thoi nhưng tốc độ quay vòng của nó rất chậm, khoảng cách ngắn nhất giữa 2 chuyến của 1 tàu con thoi là khoảng hơn 2 tháng.

Tàu Starship của SpaceX dùng giải pháp hoàn toàn khác nên có tốc độ quay vòng nhanh hơn nhiều. Tàu chưa hồi quyển thực tế lần nào nên chưa thể nói chắc nó hoạt động tốt đến đâu, nhưng theo thiết kế thì thời gian giữa 2 chuyến bay của Starship sẽ được tính bằng vài ngày thôi.