Đến Biển Chết
Trên đường đến đó thì ghé qua Qumran, là 1 di tích khảo cổ học.
Nơi đây ngta đào được nx văn bản cổ xưa viết trên da dê, dc đặt tên là the Dead Sea Scrolls. Nội dung của các cuộn giấy này khiến giới nghiên cứu đưa ra nhiều giả thuyết, trong đó có giả thuyết cho rằng, vùng này là do 1 số người Do thái tập hợp lại theo 1 niềm tin tôn giáo riêng, dựa trên cách hiểu kinh Torah của họ (ko theo cách hiểu chính thống ở Jerusalem chẳng hạn) - nx người này chính là tiền thân của nx người theo Đạo thiên chúa. Theo đó, họ dựa vào nx lời của nhà tiên tri Isaiah về 1 đấng cứu thế, cho nên họ tụ tập lại để chuẩn bị lực lượng đợi đấng này
Cũng có nhiều người tin rằng ông John người Thanh tẩy (Thánh John the Baptist, khác với 1 ông Thánh John khác là đồ đệ của Jesus nhé) có liên quan tới nhóm người này, vd là leader. Theo Kinh thánh, bác John này là anh họ của ông Jesus (biểu ca ấy, vì mẹ ông ý với bà Mary là chị em họ hàng). Ông này từ bé đã được Thiên Chúa hiện xuống thông báo là sắp có đấng cứu thế, con chuẩn bị mà đón. Thế nên ông này bỏ vào sa mạc ở, rủ rê lôi kéo nhiều phần tử nhẹ dạ cả tin cùng vào đó ở và thực hiện những lễ thanh tẩy (rửa tội) nhân danh Thượng đế tại sông Jordan. Lễ này là kiểu lấy nước sông dội lên đầu người ta, từ đó biến người này thành người của Thiên chúa, bất kể người đó có là người Do thái hay ko…Ông John còn làm lễ rửa tội cho 1 ông châu Phi nào đó nữa cơ
.
Cho nên nếu đạo Do thái là 1 đạo kín, hầu như người Do thái sinh ra là mặc nhiên theo đạo Do Thái và nx người khác thì ko được vào vì chỉ người Do thái mới là người của Chúa, thì đạo Thiên Chúa là 1 đạo mở, cho toàn thể người dân thuộc mọi dân tộc. Chỉ cần qua lễ rửa tội (baptised) là trở thành con dân của Thượng đế rồi. Đạo Thiên chúa rất được chào đón, còn đạo Do thái thì thường bị kỳ thị là vì thế.
Đi trong sa mạc, vào thung lũng nên độ sâu giảm dần, đoạn thấp thì tầm 1km dưới mực nước biển
Sông Jordan, biên giới với Jordani. Là nơi ngày xưa ông John Baptist thanh tẩy cho chúa Jesus
Qumran là ở đây. Em chỉ chụp ảnh bên ngoài, bên trong tối mò, toàn mấy cuộn giấy chữ giun dế thôi
Mấy cái bể tắm để làm lễ rửa tội gì đó