Bản Tuyên ngôn độc lập thứ hai
Bình Ngô đại cáo - Nguyễn Trãi
(Trích bản dịch)
Từng nghe:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông bờ cõi đã chia
Phong tục Bắc Nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau
Song hào kiệt thời nào cũng có.
Vậy nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét, chứng cứ còn ghi.
.............
Tiếp mợ. Bài ni em còn nhớ.
Vừa rồi
Nhân họ Hồ chính trị phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh đã thừa cơ gây họa
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vại
Dối trời, lừa dân đủ muôn nghìn kế
Gieo binh kết oán trải hai mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi..
Kẻ bị ép xuống biển, dòng lưng mò ngọc
Ngán thay cá mập, đầm lầy
Người bị ép vào rừng đãi cát tìm vàng
Khốn nỗi rừng thiêng nước độc..
.........(chỗ này quên mất) bắt dò chim sả chốn chốn lưới giăng
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy huơu đen nơi nơi cạm đặt
Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ
Nheo nhóc thay cảnh ghóa bụa khốn cùng...
Thằng há miệng, đứa nhe răng máu mỡ bấy no nê chưa chán
Nay xây nhà, mai đắp đất chân tay nào phục dịch cho vừa.
Lẽ nào trời đất dung tha
Ai bảo thần dân chịu được...
Ta đây
Núi Linh Sơn dấy nghĩa
Chốn hoang dã nương mình
Nghẫm thù lớn há đội trời chung
Căm giặc nước thề không cùng sống.
Đau đầu, nhức óc chốc đà mười mấy năm trời.
Nếm mật nằm gai há phải một hai sớm tối
Quên ăn vì giận, sách lược thao soi sét đã tinh
Nghẫm trước đến nay, lẽ hưng phế đắn đo càng kì..
Chỉ băn khoăn một nỗi đồ hồi
Là khi cờ nghĩ kéo lên
Chính lúc quân thù đang mạnh..
Lại ngặt vì
Tuấn Kiệt như sao mai buổi sớm.
Nhân Tài như lá mùa thu
Việc bôn tẩu thiếu kẻ đỡ đần
Nơi duy ác hiếm người bàn bạc...
............................................
(Em quên mất một đoạn)
Mà cỗ xe nhung còn chờ phía tả
..................................
(Lại quên đoạn này)
............................
Thế trận xuấy kì lấy yếu chống mạnh
Dùng quân mai phục lấy ít địch nhiều.
Chọn hay
Đem Đại Nghĩa để thắng hung tàn
Lấy Chí Nhân mà thay cường bạo
Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật
Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay
Sĩ khí đã hăng, quân thanh càng mạnh
Trần Trí, Sơn Thọ nghe hơi mà mất vía
Mã Anh, Phương Chính nín thở cầu thoát thân.
.....................................
(Lại quên mất đoạn này các cụ ạ).
Thuận đà ta đưa lưỡi dao tung phá
Bí thế giặc quay mũi giáo đánh nhau
Lại thêm quân bốn mặt vây thành
Chờ đợi đến tháng mười diệt giặc.
Sĩ tốt kén người hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh
Gươm mà đá - đá núi cũng mòn
Voi uống nước - nước sông phải cạn
Đánh một trận sạch không Kình, Ngạc
Đánh hai trận tan tác chim muông
Cơn gió to trút sạch lá khô
Tổ kiến hồng sụt toang đê vỡ...
Đô Đốc Thôi Tụ lê gối dâng tờ tạ tội
Thượng Thư Hoàng Phúc trói tay để tự xin hàng
Lạng Giang, Lạng Sơn thây chất đầy đồng
Xương Giang, Bình Than máu trôi đỏ nước..
Ghê ghớm thay sắc Phong Vân phải đổi
Thảm đạm thay ánh Nhật Nguyệt phải mờ...
....................
Còn nhiều nữa, nhưng em quên từng đoạn. Nhớ thì ít nên không trích nữa. Chỉ thêm 2 câu cuối cùng:
Xa gần bá cáo,
Ai nấy đều hay.
Nguyễn Trãi.
- Trước thuộc cả bài (khá là dài).
Lâu quá không động đến, rơi rớt đi hàng nửa. Đầu óc mải cơm áo..nên giờ chữ thày trả gần hết cho thầy rồi các cụ ạ.
- Cụ mợ nào còn nhớ thì vô nối tiếp cho đủ bản nha.
- Em còn già hũ nữa.
