Vào ngày 15 tháng 8 năm 1961, Schumann, 19 tuổi, được cử đến góc Ruppiner Straße và Bernauer Straße để bảo vệ những gì sẽ trở thành Bức tường Berlin vào ngày xây dựng thứ ba. Schumann và đơn vị của ông đến lúc 4:30 sáng, nơi một sĩ quan ra lệnh cho họ "kiểm soát và bảo vệ biên giới khỏi kẻ thù của chủ nghĩa xã hội." Schumann sau đó nhớ lại: "Lúc đầu, chúng tôi đứng xung quanh trông khá ngu ngốc. Không ai nói cho chúng tôi biết cách thực hiện: giành quyền kiểm soát biên giới." Vào thời điểm đó, rào chắn là một cuộn dây thép gai.
Suốt buổi sáng, Schumann trở nên đau khổ khi người dân Tây Berlin hét vào mặt ông: "Đồ lợn!" "Đồ phản bội!" “Các người canh gác trại tập trung!” khi anh ấy đứng ở vị trí của mình. Schumann càng trở nên khó chịu hơn khi một phụ nữ trẻ ở Đông Berlin chuyền một bó hoa qua đầu cho mẹ cô ở Tây Berlin. Cô gái trẻ xin lỗi mẹ vì không thể vào thăm, rồi ra hiệu chỉ về phía Schumann: “Những người đó ở đằng kia, họ sẽ không cho con qua nữa đâu”. Schumann đột nhiên nhận ra rằng anh sẽ phải dành phần đời còn lại để giam giữ đồng bào của mình và chính anh sẽ là tù nhân.
Đến trưa, một đám đông người biểu tình ở Tây Berlin đã tiếp cận hàng rào ở đồn Schumann, hô vang nhiều khẩu hiệu khác nhau, trong đó có "Freiheit (Tự do)". Schumann nhớ lại: "Đột nhiên đám đông di chuyển về phía chúng tôi như một bức tường sống. Tôi nghĩ: họ sẽ chạy qua chúng tôi ngay lập tức. Tôi lo lắng và không biết phải làm gì. Tôi không muốn bắn."
Trong bốn giờ tiếp theo, thiết bị xây dựng và xe tải chất đầy cột bê tông và thép tấm bắt đầu đến và dỡ vật liệu để xây bức tường. Nhận thấy cơ hội của mình đang đóng lại, Schumann đã giậm chân lên một đoạn dây để làm phẳng nó. Người dân Tây Berlin nhận thấy và một chàng trai trẻ đã tiếp cận Schumann. “Trở lại ngay lập tức!” Schumann hét lên, rồi thì thầm, "Tôi sẽ nhảy." Chàng trai đã báo cảnh sát Tây Berlin và cảnh sát đã đến bằng một chiếc xe tải để chờ đón Schumann.
Schumann đợi cho đến khi cảnh sát Đông Đức quay mặt đi, và vào khoảng 4 giờ chiều, Schumann nhanh chóng nhảy qua hàng rào, thả khẩu súng tiểu liên PPSh-41, chạy về phía bắc trên đường Ruppiner Straße, băng qua Bernauer Straße và nhảy vào Tây Berlin nơi có xe cảnh sát đợi sẵn. Nhiếp ảnh gia người Tây Đức Peter Leibing đã chụp được bức ảnh cuộc trốn thoát của Schumann. Bức ảnh có tựa đề Nhảy vào tự do nhanh chóng trở thành hình ảnh mang tính biểu tượng của Chiến tranh Lạnh.
Ảnh người dân Tây Berlin đưa con cái của họ để ông bà từ phía Đông Berline có thể nhìn thấy cháu - ảnh chụp năm 1961
Ngày 7 tháng 10 năm 1961. Michael Finder, bốn tuổi, người Đông Đức, bị cha ném vào lưới do người dân bên kia biên giới ở Tây Berlin giăng ra. Người cha, Willy Finder, chuẩn bị tự mình thực hiện cú nhảy.