Lội còm của các cụ mợ từ sáng đến giờ mà vẫn chưa biết nên nghiêng về trường phái nào
? GĐ BV cần giỏi chuyên môn hay giỏi quản lý? Mình xin đưa ra ý kiến dựa trên quan điểm của các cụ như sau (hơi dài chút, các cụ chịu khó đọc):
- GĐBV phải là người có chuyên môn giỏi: đúng và không đúng. Với các BV chuyên ngành sâu như Mắt, Tim Mạch hay Ung Bướu, Sản nhi thì rất cần GĐ có chuyên môn giỏi về đúng chuyên khoa đó vì anh chỉ làm mỗi cái đó thôi. Tuy nhiên với các BV đa khoa, nhất là các BV lớn, đầu ngành thì điều này gần như không thể có.. Một BS hay GS.TS về 1 chuyên ngành có thể hiểu cơ bản về các chuyên ngành khác, mức độ hiểu biết về các ngành đó cũng khác nhau (ví dụ một BS Ngoại thần kinh sẽ biết rất sâu về phẫu thuật thần kinh sọ não, cột sống nhưng ngoại bụng hay ngoại sản thì lại chỉ biết cơ bản, sang đến nội khoa thì mức độ hiểu biết lại còn kém hơn..). Mình đã chứng kiến một ca mổ do 1 GS-TS chủ nhiệm khoa Phẫu thuật thần kinh của 1 BV lớn nhất nhì HN cầm dao mổ, đang mổ thì thấy cụ hét ầm lên bắt y tá đi gọi 1 BS khoa Tiêu hoá sang ngay để khâu hộ thực quản bệnh nhân vì cụ lỡ tay cắt vào… Vì thế, nếu đặt yêu cầu GĐBV phải giỏi chuyên môn để có thể điều hành được BV, lãnh đạo hay chỉ đạo được các BS hay thậm chí GS-TS ở dưới thì mình cho rằng không thể lúc nào cũng có được người như thế và thực sự cũng không cần thiết. Dưới GĐ có các PGĐ phụ trách Ngoại, Nội..., dưới các PGĐ lại có các Chủ nhiệm khoa chuyên ngành. Họ sẽ là những cố vấn đắc lực cho GĐ trong việc điều hành công việc chuyên môn và phải chịu trách nhiệm về những quyết định, tư vấn của mình. Cũng cần nói thêm, GĐ BV không phải là người ký mọi y lệnh cũng như không nhất thiết phải là người chủ trì thông qua mổ. Tuy nhiên đồng ý với ý kiến các cụ là GĐBV thì phải là người trong ngành y.
- GĐBV phải là người quản trị và quản lý giỏi: thời điểm hiện tại thì điều này là thực sự cần thiết. Trước đây GĐBV đơn thuần là quản lý và điều hành công việc của BV với những gì anh có trong tay (cơ sở vật chất, nhân lực...), theo cơ chế bao cấp. Các cơ quan cao hơn chịu trách nhiệm việc định hướng phát triển BV, đầu tư xây dựng, mua sắm trang thiết bị, vật tư... cung cấp cho BV, anh GĐ chịu trách nhiệm quản lý và sử dụng những cái đó. Một phần vì thế nên các thày trước đây là GĐ các BV lớn có nhiều thời gian tập trung nghiên cứu phát triển chuyên môn và đã làm được rất nhiều việc trên cương vị quản lý. Ngày nay thì lại khác, mỗi BV trở thành một đơn vị kinh tế, quyền tự chủ trong hoạt đông được tăng lên rất nhiều, thậm chí với một vài BV lớn ở HN hay SG, mỗi khoa trở thành 1 công ty con và BV trở thành Tổng Cty. Trừ những chủ trương lớn của nhà nước (như xây dựng VĐ2 hay BM2), còn lại việc định hướng phát triển và đầu tư cho các BV chủ yếu do BV đó lập kế hoạch, đề án, báo cáo khả thi (bao gồm cả cơ chế vốn: vốn của BV có bn? Xin vốn từ Bộ bn? Kế hoạch trả nợ và nộp ngân sách thế nào? ...) trình BYT, chịu trách nhiệm bảo vệ, giải trình vv... đến khi có quyết định phê duyệt. Khi có nguồn vốn ODA từ đâu đó rót về BYT thì BV nào muốn xin cũng phải làm các việc tương tự.. GĐBV lúc này như một anh chủ nhà hàng, có các đầu bếp giỏi trong tay và độ ngũ marketing đi tìm hiểu nhu cầu thị trường, từ đó đưa ra quyết định sẽ đầu tư nhà hàng quy mô và kiểu cách thế nào? Bố trí nhân sự các bộ phận ra sao? Mua thực phẩm gì và nấu món gì và như thế nào để thu hút khách hàng? …. Lúc này là lúc GĐBV cần kết hợp kiến thức chuyên môn của bản thân, tư vấn của các chuyên gia chuyên môn trong và ngoài BV để quyết định. Do đó, cá nhân mình cho rằng với tình hình hiện nay, kỹ năng quản lý của GĐBV là vấn đề cần ưu tiên nhiều hơn nếu so với yếu tố chuyên môn giỏi. PGĐ 1 BV tỉnh lớn nhất nhì miền Bắc hiện nay mới chỉ là BS chuyên khoa 1 trong khi BV lại có các PGS.TS chỉ là chủ nhiệm khoa. Tuy nhiên anh PGĐ này lại rất năng động, dám nghĩ dám làm và có khả năng làm quản lý doanh nghiệp khá tốt.
Có vấn đề mà chưa thấy các cụ mợ đề cập đến là cơ chế. GĐBV có chuyên môn và trình độ quản lý giỏi đến mấy mà không có cơ chế chính sách hoạt động tốt từ BYT hay chủ trương của NN thì cũng không để đưa BV phát triển. Chưa kể nói thật với các cụ, với cơ chế xin-cho như hiện nay thì GĐBV lại cần phải là người khôn khéo, nhạy bén (tính cách của chủ doanh nghiệp hay 1 con buôn) để có thể tạo quan hệ tốt, làm lợi cho BV. Đơn cử thế này: một BV thuộc 1 trường ĐHY rất cần 1 máy Cộng hưởng từ để chụp cho bệnh nhân, chẩn đoán và phát triển điều trị các bệnh lý liên quan đến thần kinh, cột sống, tiêu hoá, vv… bởi họ nhận thấy rằng: nếu có MRI, họ sẽ phát triển được một số kỹ thuật điều trị mới, tạo thêm công ăn việc làm cho BV, tăng số lượng bệnh nhân điều trị, tăng nguồn thu cho BV, tạo uy tín với cấp trên… Tóm lại là BV sẽ phát triển vượt bậc. Khổ nỗi GĐBV này và cả HT trường ĐHY đó (đơn vị chủ quản) lại chưa tìm được cách quan hệ thế nào để có thể xin được 30 tỷ từ BYT để mua, loay hoay mãi mấy năm nay vẫn chưa có. Trong khi BV bên cạnh thì GĐ lại năng động, không xin được tiền của BYT thì họ tìm cách liên kết với các doanh nghiệp để liên kết liên doanh, đặt máy ăn chia. Bệnh nhân đổ về đó, họ chụp lấy tiền, không điều trị được thì ký chuyển tuyến trên cũng có tiền, vv… BV bên kia muốn có BV thì phải mua lại kết quả chiếu chụp của BV bên này..
Cũng vẫn lại là chuyện cơ chế chính sách, một GĐBV chuyên môn tốt, kỹ năng quản lý tốt nhưng hiệu quả lại không cao vì ông ta không dẹp được đám kiêu binh ở dưới. Nếu là BV tư của ông ấy thì chắc chắn sẽ đuổi hết mấy ông kễnh kia đi, tuyển người tài trả lương cao để làm. Cơ mà không được đâu sói ah, thằng A là con ông B đấy mà ông B là em ông C.. Không cẩn thận nó đuổi ông trước.. Chưa kể BV nào cũng có các ông sao là công thần, là đầu ngành, là thày, chả sợ ai bao giờ, có giỏi thì đuổi đi? Ở BV mày là sếp tao nên tao không làm gì được nhưng đi các hội nghị chuyên ngành của tao thì tao sẽ kêu gọi Hội chuyên ngành có ý kiến với lãnh đạo BYT, thậm chí kiến nghị lên đến chính phủ về việc GĐBV A kìm hãm sự phát triển của chuyên môn, không tôn trọng ý kiến GS đầu ngành abc xyz… Thế là sinh ra mâu thuẫn.. Dân chủ là tốt nhưng dân chủ mất kiểm soát lại là mầm mống phá hoại.
Còn nhiều chuyện lắm nhưng nói ra thì dài và nói thật là cũng không giải quyết vấn đề gì các cụ ah.. Thời điểm này chúng ta phải chấp nhận thực tế là không có tiêu chí chính xác và cụ thể cho vị trí GĐ đơn vị, không chỉ trong ngành y tế mà kể cả các ngành khác cũng vậy thôi..