Bạn hiểu vẫn chưa hoàn toàn đúng về dầu nhớt rồi: Chuẩn là như thế này nhé.
1. SAE (Society of Automotive Engineers ) là tiêu chuẩn đánh giá phân loại dầu nhớt dựa vào độ nhớt (không đồng nghĩa với phân loại chất lượng dầu nhớt).
Chúng ta thường thấy các thông số ví dụ như SAE 10W40 chẳng hạn. Điều này có nghĩa là loại nhớt này là nhớt đa cấp. Gọi là đa cấp vì đơn giản là nó phải đạt đồng thời cả hai tiêu chuẩn về độ nhớt là 10W và 40.
Theo tiêu chuẩn SAE J300 cho nhớt động cơ thì có 11 cấp độ bao gồm 6 cấp ở nhiệt độ thấp (mùa đông Winter) là 0w, 5w, 10w, 15w, 20w và 25w tương ứng với nhiệt độ thấp nhất mà nhớt còn bơm được lần lượt là -40, -35, -30, -25, -20, -15 độ C (trạng thái độ độ nhớt của tất cả các loại nhớt là bằng nhau và có giá trị rất cao). Ví dụ nhớt 25w thì nhiệt độ thấp nhất mà nhớt còn bơm lên được là -15 độ C. 5 cấp còn lại là 20, 30, 40, 50, 60 tương ứng với độ nhớt động học tối thiểu ở 100 độ C lần lượt là 5.6, 9.3, 12.5, 16.3, 21.9. Ngoài ra còn thêm 1 số chỉ tiêu để phân loại 11 cấp nhớt trên.
Chất lượng dầu nhớt khi nhìn vào chỉ số SAE?
Câu trả lời là không thể đánh giá được, nhớt 10w-30 không thể nói là tốt hơn 10w-50 mà chỉ có thể nói nhớt 0w-40 mắc hơn nhớt 10w-40 cho cùng 1 nhãn hiệu nhớt do nhớt 0w-40 cần các phụ gia đặc biệt hơn để chống đông đặc ở nhiệt độ -40 độ C. Mỗi loại dầu nhớt đa cấp phù hợp với mục đích sử dụng và phương tiện sử dụng riêng.
Đơn giản là nhớt càng ít thay đổi độ nhớt theo nhiệt độ thì càng tốt. Nhiệt độ càng cao, độ nhớt càng giảm. Khi so sánh chất lượng dầu nhớt cùng thông số SAE thì loại nào có độ nhớt càng ổn định theo nhiệt độ càng tốt. Chúng ta dễ dàng thấy một số loại nhớt 10w-40 lúc mát máy thì rất êm, nhưng khi đi đường xa, lúc máy nóng thì độ nhớt tụt nghiêm trọng gây nên hiện tượng trượt nồi, sượng và sựt khi vô trả số.
Ngược lại khá nhiều ý kiến cho rằng ở điều kiện môi trường và khí hậu VN thì nhớt 10w-50 mới là tốt nhất, lúc mát máy thì máy bốc, lúc nóng máy, đi xa thì vận hành ngọt ngào.
Cũng có thể nói nhớt nào có chỉ số sau chữ w càng nhỏ thì càng loãng. Nhớt 10w-30 loãng hơn 10w-40. Nhớt càng loãng càng giúp động cơ giảm ma sát, giảm tiêu hao nhiên liệu và càng tăng nguy cơ nhớt trở nên quá loãng khi vận hành liên tục và khi trời nắng nóng.
Như vậy chỉ có thể đánh giá chất lượng dầu nhớt qua việc độ nhớt thay đổi ít hay nhiều theo nhiệt độ (càng ít thay đổi càng tốt) mà gần như không thể đánh giá chất lượng dầu nhớt qua hai chỉ số SAE nói trên. Vẫn có những loại nhớt 10w-60 có giá cao hơn rất nhiều lần so với nhớt 10w-30.
2. API (American Petroleum Institute) là phân loại dầu nhớt dựa vào các tiêu chuẩn của Viện Dầu Mỏ Mỹ. Các cấp độ API cho động cơ chạy xăng là SF, SG, SJ, SL, SM, SN. SN là cấp mới nhất và được xem là cao nhất.
Tuy nhiên kể từ các đánh giá cho cấp SJ trở đi, các test đều thực hiện trên động cơ xe ô tô, xe tải nhỏ, xe tay ga mà không dựa trên động cơ xe máy có li hợp ướt – tức là li hợp được làm ướt và bôi trơn bằng chính dầu động cơ ở các xe số hiện đại. Hoạt động ở nhiệt độ cao hơn và vòng tua lớn hơn nên yêu cầu dầu nhớt cho xe số cũng đặc biệt hơn so với xe ô tô. Dầu nhớt dành cho xe máy không thể đánh giá chất lượng dựa vào chỉ số API vì chỉ số này vốn không được đánh giá trên động cơ li hợp ướt.
Có khá nhiều tổ chức không đồng ý với đánh giá API cho xe số và một số đã đưa ra các test để API xem xét thực hiện kèm theo các đánh giá của họ. Ví dụ như test độ nhớt động học ở 150 độ C chẳng hạn. Lí do các tổ chức này đưa ra là nhiệt độ hoạt động trong động cơ xe máy cao hơn động cơ xe hơi khá nhiều. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có phân loại chính thức nào dành cho xe số được API công bố.
Ngày nay có khá nhiều các nhãn hiệu dầu nhớt cho xe số lập lờ chỉ số API để qua mặt người tiêu dùng. Rất nhiều các loại dầu nhớt giá rẻ mang cấp nhớt SM, SN (lấy từ kiểm định API dành cho ô tô và giữ nguyên tên thương mại dành cho ô tô, bởi vậy có khá nhiều loại nhớt xe máy mang cái tên rất xe hơi khi có kèm theo 1 số từ như "formula" chẳng hạn) nhưng chất lượng lại thua xa các loại nhớt chỉ mang cấp SL.
Các nhãn hiệu này mang chỉ số SN được đánh giá cho xe hơi đường hoàng khoác áo “hàng chất lượng đụng nóc” dành cho xe máy. Trong khi một số thương hiệu dầu nhớt dành cho xe máy hàng đầu thế giới với những công thức đặc biệt cho hiệu năng vận hành vượt trội lại để chỉ số API là SL.
Như vậy bạn không còn phải thắc mắc vì sao một chai nhớt giá 85.000 lại có phẩm cấp siêu khủng SN, trong khi một chai nhớt có giá 350.000 lại có chỉ số API rất bèo là SL.
Cũng chính vì vậy nên khuyến cáo các cụ không nên mang dầu thừa khi thay cho xe ô tô để thay cho xe máy.
