Đọc các bài viết của các Cụ về A-la-hán em thấy nhiều người hiểu nhiều cách quá. Em xin trình bày theo cách hiểu của em do người Thày của em giảng như sau:
Nói tới quả vị A-la-hán thì có 3 hạng như sau:
- Bậc Chánh Đẳng Giác: Sammasambuddha
- Bậc Độc Giác: Paccekabuddha
- Bậc Giải Thoát: Arahanta
Ara /á-rá/ là cái căm xe
Hanti /han-tí/ là bẻ gãy
Ở đây muốn hình tượng hóa vòng sanh tử luân hồi là một bánh xe, nên người đắc quả A-la-hán là người đã bẻ gãy được các cây căm xe ấy, khiến cho bánh xe sụp đổ, vỡ vụn, từ đó mà hoàn toàn giải thoát khỏi sự Luân Hồi.
Vì vậy mà được gọi là Arahanta /á-rá-han-tá/ dành cho Nam, và Arahantā /á-rá-han-ta/ dành cho Nữ.
Cả 3 bậc trên đều là A-la-hán, đều thoát khỏi sự sanh tử luân hồi, nhưng bậc Độc Giác thì cao hơn người đắc quả thánh A-la-hán thông thường, và bậc Chánh Đẳng Giác thì cao nhất, viên mãn nhất.
Vì vậy mà cùng một thời có thể có rất nhiều vị đắc quả thánh thứ tư A-la-hán. Nhưng cùng một thời thì chỉ có duy nhất 1 vị Chánh Đẳng Giác mà thôi.
‘‘Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ. Netaṃ ṭhānaṃ vijjati.”
“Điều này không thể xảy ra, này các Bhikkhu, không thể có được, là trong một thế giới có 2 vị A-la-hán Chánh Đẳng Giác, không trước không sau, xuất hiện cùng một lúc. Điều đó không thể tồn tại.”