[Funland] ĐH Ô Phở - Các khái niệm và thuật ngữ cơ bản

[ViettelStore]

Cụ Giao Thong giảng chi tiết quá! Em phải note cái này để tìm hiểu thêm!
Thanks!

 

[Tran Dzung]

Cháu oánh cái dấu để khi nào đủ thời gian và cái thú "bắt con nghệ thuật" nổi lên thì vào ngâm kíu

 

[ninhbac83]

Đọc bài này em nhớ những ngày xa xưa lọ mọ bên vnphoto

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

Sau sáu năm không cầm máy thì em cũng đã quên được hết, cảm ơn các cụ đã khai quật lại bài viết.

Mời các giáo sư Libor, FeRAM, Especen, Bình X-Five vào khai giảng năm học mới

 

[dktdh20]

Thớt hay quá...iem note lại cái đã, tks chủ thớt...!!!

 

[Jundo]

MỤC LỤC

• Các khái niệm và thuật ngữ cơ bản
  • Khẩu độ (Aperture)
  • Tốc độ (Speed)
  • Độ nhạy sáng (ISO)
  • Sự phơi sáng (Exposure) và giá trị phơi sáng (EV)
  • Máy đo sáng (light meter)
  • Cháy (overexposure)
  • Bết (underexposure)
  • Bù, trừ sáng (exposure compensation)
  • Một giá trị EV có tương ứng với 1 cặp giá trị khẩu độ và tốc độ duy nhất?
  • Ống kính (Lens) & Tiêu cự (Focal)
  • DOF - độ sâu trường ảnh
  • ...
  • Các cách đo sáng (light metering)
  • Canh nét tự động (Auto Focus – AF)
  • Canh nét thủ công (Manual Focus – MF)

Bài này dùng để cập nhật mục lục. Hiện tại em chưa có thời gian để dùng ảnh minh họa, sẽ bổ sung phần ảnh sau.

thank you cụ

 

[Libor]

Ối dồi ôi! Hơn 2000 ngày trôi qua...đọc lại nói thật em không còn nhớ gì về vụ này nữa rồi, may mà đống máy ảnh vẫn còn nguyên trong tủ chống ẩm mấy năm nay chưa lôi ra, chả biết pin còn sống hay đã chết! chắc phải học lại lớp mầm rồi!

 

[Nguyencuong1101]

Khai quật lại thớt

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

Ái dà, phần này nằm trong bài về ống kính, tuy nhiên có thể nói tại sao kể cả khi chụp ảnh phong cảnh người ta vẫn cần có ống kính có độ mở lớn:

Các yếu tố để đánh giá một ống kính bao gồm:

1. Độ méo hình
2. Độ rõ nét từ tâm ra tới viền của ống kính, vấn đề về mờ 4 góc
3. Quang sai, viền tím
4. Tốc độ lấy nét
5. Độ nét và chi tiết với các tiêu cự và khẩu độ khác nhau
6. Khả năng xóa phông và bokeh
7. Build nói chung
8. Giá tiền

Nói chung, ống có độ mở lớn và 1 độ mở (sẽ có bài chi tiết sau) thì các yếu tố nói trên đều ngon, nhất là với ống Nano của Nikon hay ống L của Canon, chỉ duy nhất điểm 8 (giá tiền) là không ngon.

Lần trước có đề cập về phần ống kính, nhưng lâu rồi chưa cập nhật nên em bổ sung nhanh để các bác tham khảo nhé.

Có rất nhiều trang đánh giá chất lượng của ống kính, tuy nhiên em thấy trang Photozone.de làm khá bài bản và chi tiết, tham khảo rất hay. Vì vậy sẽ sử dụng tư liệu của trang này.

Như đã nói trước đây, để đánh giá ống kính người ta đưa ra các tiêu chí dưới:

1. Độ méo hình
2. Độ rõ nét từ tâm ra tới viền của ống kính, vấn đề về mờ 4 góc
3. Quang sai, viền tím
4. Tốc độ lấy nét
5. Độ nét và chi tiết với các tiêu cự và khẩu độ khác nhau
6. Khả năng xóa phông và bokeh
7. Build nói chung
8. Giá tiền

Lấy tạm một ống kính phổ biến nhất trong dòng Nano của Nikon là Nikkor AF-S 24-70mm f/2.8G ED (FX)

Ống kính khi mở ở các mức tiêu cự khác nhau, trong ảnh bên phải có kèm theo chụp (hood). Đây là ống kính thuộc dòng chuyên nghiệp nên có cấu trúc phức tạp, vỏ được thiết kế bằng hợp kim có các gioăng cao su để chống bụi và chống nước. Một điểm cần lưu ý là khi vặn để canh nét hoặc thay đổi tiêu cự thì phần đầu ống không được phép xoay, đây là yêu cầu cơ bản với ống pro do có một số người cần lắp thêm các loại kính lọc đặc biệt (ví dụ polarizer).

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

Độ méo hình của ống (Distortion):

Như đã nói trong các phần trên, ở tiêu cự dưới 50mm lắp trên máy fullframe, các ống kính sẽ ở trạng thái rộng (wide) nên xuất hiện hiệu ứng méo hình. Trong ảnh dươi đây là mô tả méo hình khi đặt tại tiêu cự 24mm.

Hiệu ứng này sẽ càng được phóng đại khi chúng ta dùng các ống kính mắt cá có tiêu cự nhỏ hơn nữa, ví dụ 10mm. Khi đó nếu chụp mặt người thì phần nằm ở trung tâm của ống kính sẽ được phóng đại và tạo ra những bức chân dung khá kỳ quái.

Ống kính chuyên nghiệp thì độ méo hình sẽ ít hơn, trừ trường hợp cố tình tạo hiệu ứng méo trên các ống kính đặc biệt ví dụ như ống mắt cá (fisheye). Vì vậy khi mua ống cần tính tới độ méo hình này nếu không đặt tiêu cự 24mm chụp mặt toàn lồi lõm thì hỏng.

Dưới đây là ảnh minh họa hiệu ứng méo hình khi chụp bằng ống mắt cá trên máy FF. Lưu ý ảnh không nhất thiết phải giống người thật, nhân vật có thể mang tính hư cấu.

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

Độ rõ nét từ tâm ra tới viền của ống kính, vấn đề về mờ 4 góc (Vignetting & MTF resolution)

Với các ống kính có độ mở lớn, ví dụ F/2.8 như với ống kính trong ví dụ, thì khi mở lớn và đặt ở tiêu cự nhỏ nhất (vd 24mm) có thể xuất hiện các phần bị mờ khá nặng ở 4 góc của ảnh. Bảng dưới đây cho biết độ mờ khi mở ở 2.8 với các mức tiêu cự 24mm - 40mm - 70mm. Có thể thấy nếu chúng ta khép khẩu lại ở mức F/4 thì đã giảm hiệu ứng mờ đi khá nhiều và giúp 4 góc của ảnh nét hơn.

Cũng tương tự như vậy với độ phân giải (độ chi tiết của ảnh) được tính trong bảng dưới đây.

Người ta sẽ tính độ phân giải (độ nét & chi tiết) ở 3 khu vực chính là Trung tâm (center), viền (border) và sát mép (extreme). Ứng với các độ mở và tiêu cự khác nhau chúng ta sẽ thấy được độ phân giải khác nhau (cũng được đánh giá ở các mức kém < trung bình < tốt < rất tốt < tuyệt vời). Như vậy số càng lớn thì càng tốt, nếu độ phân giải ở mức very good trở lên với phần lớn các cặp giá trị về tiêu cự và độ mở thì có nghĩa chúng ta đã có một ống kính rất tốt, thường là chất lượng chuyên nghiệp.

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

Quang sai và viền tím (Chromatic Aberrations)

Hiệu ứng viền tím xuất hiện khi chúng ta chụp ngược sáng, khi đó ở những mảng màu trắng sáng tiếp giáp màu sẫm sẽ xuất hiện viền màu tím. Muốn thử chỉ việc giơ máy lên chụp từ trong phòng ra ngoài cửa sổ và một vật cụ thể, ví dụ mái nhà, sẽ thấy xuất hiện viền tím.

Ở các ống kính chất lượng thấp thì hiệu ứng này khá rõ nét. Thậm chí trên một số ống cao cấp của các hãng cũng bị khá nặng. Trước đây em mua ống Canon 17-40mm F/4 L nhưng thấy bị nặng quá nên bán lại khẩn trương.

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

Bokeh

Chúng ta đã nói đến độ sâu trường ảnh (DOF), chúng ta nói tới chuyện xóa phông. Vậy thì bokeh là gì? Nó chính là phần nền được xóa nhòe đi khi đặt DOF mỏng, như trong ví dụ dưới đây.

Thông thường thì ống tele hoặc ống prime (1 tiêu cự, ống fix) sẽ xóa phông tốt và cho bokeh đẹp. Các ống zoom có tiêu cự dưới 70mm hoặc là ống chất lượng thấp, ống không có độ mở lớn sẽ không xoá phông tốt và bokeh cũng không đẹp.

Nếu có bokeh đẹp, chụp chân dung xoá phông sẽ rất thích. Đó là lý do vì sao nhiều người hay dùng ống 85mm mở 1.2 hoặc 1.4 để chụp chân dung.

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

Như vậy, liên quan tới ống kính, có một số nội dung chúng ta cần quan tâm bên cạnh các tiêu chí về chất lượng đã được đánh giá ở trên:

1. Hạng ống:

Nói chung máy nào thì ống nấy là tốt nhất. Ví dụ Nikon thì ống Nano là tốt nhất, máy Canon thì ống L là tốt nhất. Các hãng thứ 3 cũng dùng tạm được nhưng chất lượng không bằng và trong một số trường hợp dùng ống chính hãng loại cấp thấp một chút cũng cho chất lượng không tệ.

2. Các thông số cần quan tâm:

Có mấy thông số về ống kinh chúng ta cần quan tâm, đó là tiêu cự (ống zoom hay ống fix), ống thiên về rộng (wide) hay ống thiên về xa (tele), ống có một độ mở như dưới đây là f/2.8 cho bất kỳ tiêu cự nào (ống Nikon) hoặc cho f/4 với dải tiêu cự 24-105mm (ống Canon).

• Nikkor AF-S 24-70mm f/2.8G ED (FX)
• Canon EF 24-105mm f/4 USM L IS (full format)
• Leica Noctilux-M 50mm f/0.95 ASPH

Với ống có nhiều độ mở như dưới đây thì ở tiêu cự 24mm cho phép mở lớn nhất là f/3.5 còn ở tiêu cự 105mm thì mở lớn nhất là 5.6. Như vậy có thể thấy ống kính này nếu đặt ở 105mm thì chụp trong nhà hơi thiếu sáng nếu không dùng đèn và độ mở không đủ lớn để cho hiệu ứng xoá phông tốt, vì vậy bokeh cũng không đẹp.

• Canon EF 24-105mm f/3.5-5.6 STM IS

VR (Nikon) hay IS (Canon) là thông tin cho biết trong ống có chế độ chống rung của hãng. Khi đó nếu chúng ta chụp tốc độ chậm khi thiếu sáng hoặc khi chúng ta chụp xa ở chế độ tele thì hệ thống chống rung sẽ giúp cho bức ảnh đẹp hơn, không bị nhoè.

AF-S hay EF cũng cho biết mount (phần khớp lắp ống kính vào thân) là thuộc dạng gì. Nói chung ống dùng cho FF thì lắp được vào thân crop, nhưng ngược lại thì không được. Khi mua loạt ống crop (DX hay EF-S) rồi mà muốn nâng cấp body thì phải thay nguyên dàn ống, cũng khá tốn kém.

Các ống cũng cho biết cơ chế lấy nét. Ngày xưa thì lấy nét tay (thủ công) nhưng bây giờ thì toàn là lấy nét tự động (AF). Với lấy nét tự động thì cũng có 2 loại cơ chế, trong ống có mô tơ lấy nét (sẽ nhanh hơn) hay là dùng motor của máy (chậm hơn).

Với các ống cao cấp thì các hãng đưa vào các loại motor lấy nét cao cấp nhất, êm nhất, nhanh nhất (kiểu như untrasonic).

Với ống cao cấp thì thân ống thường được làm bằng hợp kim, những chi tiết bằng nhựa thì cũng là nhựa cao cấp. Nếu ống có chế động chống nước, chống bụi (weather shield) thì sẽ có thêm nhiều gioăng cao su kín nước kín bụi (nhưng không chống được mốc).

Ống cao cấp thì số lượng thấu kính nói chung cũng nhiều hơn. Đặc biệt sẽ có một số thấu kính đặc biệt được phủ các loại hoá chất đặc biệt để hạn chế các hiệu ứng quang sai, viền tím. Cấu trúc phức tạp cũng giúp chất lượng ảnh tốt hơn, sắc nét và màu sắc trung thực.

Cuối cùng, chúng ta cần quan tâm tới kích thước filter nếu muốn lắp thêm là bao nhiêu, đầu ống kính có bị xoay khi lấy nét hoặc thay đổi tiêu cự không, cân nặng của ống kính (ống kính nặng quá ngại mang vác) và không thể không nói đến là GIÁ.

 

[Pumzen]

Thớt này thật giá trị cho những ng mới tập toẹ như nhà cháu. Cám ơn cụ chủ thớt!

 

[hainguyen181]

oánh dấu để nghiên cứu. cám ơn chủ thớt

 

[Jundo]

Độ méo hình của ống (Distortion):

Như đã nói trong các phần trên, ở tiêu cự dưới 50mm lắp trên máy fullframe, các ống kính sẽ ở trạng thái rộng (wide) nên xuất hiện hiệu ứng méo hình. Trong ảnh dươi đây là mô tả méo hình khi đặt tại tiêu cự 24mm.

Hiệu ứng này sẽ càng được phóng đại khi chúng ta dùng các ống kính mắt cá có tiêu cự nhỏ hơn nữa, ví dụ 10mm. Khi đó nếu chụp mặt người thì phần nằm ở trung tâm của ống kính sẽ được phóng đại và tạo ra những bức chân dung khá kỳ quái.

Ống kính chuyên nghiệp thì độ méo hình sẽ ít hơn, trừ trường hợp cố tình tạo hiệu ứng méo trên các ống kính đặc biệt ví dụ như ống mắt cá (fisheye). Vì vậy khi mua ống cần tính tới độ méo hình này nếu không đặt tiêu cự 24mm chụp mặt toàn lồi lõm thì hỏng.

Dưới đây là ảnh minh họa hiệu ứng méo hình khi chụp bằng ống mắt cá trên máy FF. Lưu ý ảnh không nhất thiết phải giống người thật, nhân vật có thể mang tính hư cấu.

hình gì vậy cụ

 

[ngungo thien ly]

Cụ Giao thông cho nhà em vào hóng với, nhà em đọc mà vỡ ra được một số thứ, còn lại phức tạp tạp thật để nghiên cứu dần ạ

 

[GiaoThongTài khoản đã xác minh]

hình gì vậy cụ

Hình chân dung cụ ạ

Để cho đơn giản, có thể tưởng tượng chúng ta lấy kính lúp để soi một trang sách. Nếu di kính lúp vào chỗ nào thì chỗ đó lồi lên, chữ và hình bị phóng đại. Ống kính khi để tiêu cự nhỏ chụp góc rộng cũng có thể có hiệu ứng tương tự. Tuy nhiên do độ méo hình của các ống thông thường không lớn nên nhiều khi chúng ta không nhận ra được.

 

[hunghh]

Bài viết rất bổ ích. Em xin phép được đào lên ạ