[Funland] Dấu ấn cai trị Hà Thành trong giai đoạn 1802-1945 của 20 vị quan triều Nguyễn, 50 vị Đốc lý thời Pháp thuộc.

[Jochi Daigaku]

Dấu ấn của vị Đốc lý Hà Nội cuối cùng: Bác sĩ Trần Văn Lai (nhiệm kỳ 21/7/1945 - 19/8/1945).

Việc đầu tiên Bác sĩ Trần Văn Lai thực hiện khi ở cương vị Đốc lý Hà Nội là cho kéo đổ một loạt tượng thực dân: Tượng Bà Đầm Xòe (Nữ thần Tự do) ở vườn hoa Cửa Nam, tượng Toàn quyền Paul Bert ở vườn hoa Paul Bert (nay là vườn hoa Lý Thái Tổ).

Việc thứ hai là Bác sĩ Trần Văn Lai thực hiện đổi tên phố do thực dân Pháp đặt, để mang tên các danh nhân lớn của đất nước, theo quy tắc cho đến nay vẫn được coi là mẫu mực: Tên các danh nhân lớn đặt tên cho phố lớn, phố chính, tên các danh nhân khác hoặc tên vùng đất (đã có từ xưa), có liên quan thì đặt cho các phố thứ, phố xương cá.

Ví dụ Quảng trường Ba Đình là do Bác sĩ Trần Văn Lai đặt tên, trong nhiệm kỳ ngắn ngủi của ông.

 

[Bachsima]

Dấu ấn của vị Đốc lý Hà Nội cuối cùng: Bác sĩ Trần Văn Lai (nhiệm kỳ 21/7/1945 - 19/8/1945).

Việc đầu tiên Bác sĩ Trần Văn Lai thực hiện khi ở cương vị Đốc lý Hà Nội là cho kéo đổ một loạt tượng thực dân: Tượng Bà Đầm Xòe (Nữ thần Tự do) ở vườn hoa Cửa Nam, tượng Toàn quyền Paul Bert ở vườn hoa Paul Bert (nay là vườn hoa Lý Thái Tổ).

Việc thứ hai là Bác sĩ Trần Văn Lai thực hiện đổi tên phố do thực dân Pháp đặt, để mang tên các danh nhân lớn của đất nước, theo quy tắc cho đến nay vẫn được coi là mẫu mực: Tên các danh nhân lớn đặt tên cho phố lớn, phố chính, tên các danh nhân khác hoặc tên vùng đất (đã có từ xưa), có liên quan thì đặt cho các phố thứ, phố xương cá.

Ví dụ Quảng trường Ba Đình là do Bác sĩ Trần Văn Lai đặt tên, trong nhiệm kỳ ngắn ngủi của ông.

Chính ra cái gọi là danh nhân lại làm khổ danh nhân.
Xưa nay dân phố có ai khoe mình ở phố tên quan to đâu, toàn Hàng nọ Hàng kia hay bang cò ị dốc vơ vào.

 

[Jochi Daigaku]

Dấu ấn buồn nhất có lẽ diễn ra trong nhiệm kỳ của Đốc lý Frédéric Baille (nhiệm kỳ 11/05/1893 - 27/11/1894).

Ngày 23/07/1893, hội đồng Hà Nội dưới sự chủ trì của Đốc lý Frédéric Baille đã họp và đi đến quyết định phá bỏ 4 bức tường thành Hà Nội. Sau đó, Toàn quyền Đông Dương Lanessan (1891 - 1894) đại diện cho chính phủ Pháp ký hợp đồng phá dỡ tường thành với đại diện nhà thầu Auguste Bazin. Những giá trị lịch sử vô giá của tường thành Hà Nội đã bị phá bỏ bởi một cuộc họp của chính quyền thực dân Pháp.

 

[Jochi Daigaku]

Chính ra cái gọi là danh nhân lại làm khổ danh nhân.
Xưa nay dân phố có ai khoe mình ở phố tên quan to đâu, toàn Hàng nọ Hàng kia hay bang cò ị dốc vơ vào.

Bác sĩ Trần Văn Lai đã đổi tên phố Rue des Cantonnais (phố người Quảng Đông) thành phố Hàng Ngang.

 

[Of.NguyenLinh]

Hà Nội sau thời Trịnh/Nguyễn chắc tụt hậu nhanh hơn, vì kinh đô ở Phú Xuân rồi.

 

[Bachsima]

Bác sĩ Trần Văn Lai đã đổi tên phố Rue des Cantonnais (phố người Quảng Đông) thành phố Hàng Ngang.

Dân phố luôn gọi khác tên bản đồ, cụ Lai nhiều khi văn bản hoá thiếu mô tả lịch sử.

 

[Jochi Daigaku]

Dân phố luôn gọi khác tên bản đồ, cụ Lai nhiều khi văn bản hoá thiếu mô tả lịch sử.

Thế còn đổi tên Rue Paul Bert thành phố Hàng Khay có đúng không ạ ?
Ghi chú: Paul Bert là tên của Résident supérieur du Tonkin và Résident supérieur de l’Annam (1886).

 

[Jochi Daigaku]

Người Pháp cũng không đổi tên 36 phố cổ, họ chỉ dịch sang tiếng Pháp.
Cụ Trần Văn Lai đổi ngược lại từ tiếng Pháp thành tiếng Việt.

Ví dụ:
Hàng Đào, người Pháp dịch thành Rue de la Soie, cụ Lai đổi lại tên cũ Hàng Đào.
Hàng Bông, người Pháp dịch thành Rue du Coton, cụ Lai đổi lại tên cũ Hàng Bông.

 

[SesameStreet]

Thế còn đổi tên Rue Paul Bert thành phố Hàng Khay có đúng không ạ ?
Ghi chú: Paul Bert là tên của Toàn quyền Bắc Kỳ và Trung Kỳ (1886).

Đại diện của Pháp ở Nam Kỳ là thống đốc.
Ở Bắc kỳ là thống sứ.
Ở miền Trung (An Nam) là khâm sứ (đại sứ).
Ba chú này cộng với hai chú ở Lào và Cam do một anh Toàn quyền phụ trách.

 

[Jochi Daigaku]

Đại diện của Pháp ở Nam Kỳ là thống đốc.
Ở Bắc kỳ là công sứ.
Ở miền Trung (An Nam) là khâm sứ (đại sứ).
Ba chú này cộng với hai chú ở Lào và Cam do một anh Toàn quyền phụ trách.

Từ năm 1887 mới phân chia rạch ròi các chức danh đó ạ (khi Liên bang Đông dương được thành lập).
Ông Paul Bert sang năm 1886 kiêm hai chức danh: Résident supérieur du Tonkin và Résident supérieur de l’Annam.
Trên đầu ông ý lúc đó không có ai to hơn, nên cháu dịch Toàn quyền cho ngắn gọn ạ.

 

[SesameStreet]

Từ năm 1887 mới phân chia rạch ròi các chức danh đó ạ (khi Liên bang Đông dương được thành lập).
Ông Paul Bert sang năm 1886 kiêm hai chức danh: Résident supérieur du Tonkin và Résident supérieur de l’Annam.
Trên đầu ông ý lúc đó không có ai to hơn, nên cháu dịch Toàn quyền cho ngắn gọn ạ.

Cháu dịch gọn nhưng sai.
Vì nếu là toàn quyền thì ổng sẽ được ngồi lên đầu thống đốc Nam Kỳ.
Mà sự thực thì không phải như thế.

 

[Jochi Daigaku]

Cháu dịch gọn nhưng sai.
Vì nếu là toàn quyền thì ổng sẽ được ngồi lên đầu thống đốc Nam Kỳ.
Mà sự thực thì không phải như thế.

Vâng ạ, để cháu thay nguyên chức danh của ông ý bằng tiếng Pháp ạ.

 

[Bachsima]

Thế còn đổi tên Rue Paul Bert thành phố Hàng Khay có đúng không ạ ?
Ghi chú: Paul Bert là tên của Toàn quyền Bắc Kỳ và Trung Kỳ (1886).

Đương nhiên là không đúng vì các chức năng phố xưa thời Nguyễn không giống thời Pháp thuộc, càng không giống thời cụ Trần Văn Lai hỗn quân hỗn quan và chắc chắn khác thời Dân chủ cộng Hoà sau này

 

[Jochi Daigaku]

Đương nhiên là không đúng vì các chức năng phố xưa thời Nguyễn không giống thời Pháp thuộc, càng không giống thời cụ Trần Văn Lai hỗn quân hỗn quan và chắc chắn khác thời Dân chủ cộng Hoà sau này

Thế ngày xưa cái phố Hàng Khay đó tên là gì ạ ?

 

[Bachsima]

Cháu dịch gọn nhưng sai.
Vì nếu là toàn quyền thì ổng sẽ được ngồi lên đầu thống đốc Nam Kỳ.
Mà sự thực thì không phải như thế.

Vâng ạ, để cháu thay nguyên chức danh của ông ý bằng tiếng Pháp ạ.

Không phải sai mà 3 kỳ ba chế độ nên ba ông Pháp ba miền chức năng khác nhau, dẫn đến tên không giống nhau: thống sứ, khâm sứ, toàn quyền nó phải nằm trong khung pháp lý tương đương chứ cứ phóng tác lung tung sao được.

 

[SesameStreet]

Không phải sai mà 3 kỳ ba chế độ nên ba ông Pháp ba miền chức năng khác nhau, dẫn đến tên không giống nhau: thống sứ, khâm sứ, toàn quyền nó phải nằm trong khung pháp lý tương đương chứ cứ phóng tác lung tung sao được.

Vâng. Nhưng cháu nó giải thích là trước năm 1886 thì chưa đặt toàn quyền Đông Dương, mà tay Paul Bert này lại làm thống sứ cả Trung Kỳ và Bắc Kỳ nên cháu nó dịch gọn lại là Toàn quyền. Nhưng dịch thế không đúng bởi Paul Bert không có quyền hành gì ở Nam Kỳ.
Sau này An Nam (Trung Kỳ) là xứ bảo hộ nên đặt khâm sứ, kiểu như đại sứ.
Bắc kỳ là xứ nửa bảo hộ nửa thuộc địa thì đặt thống sứ.
Nam Kỳ là lãnh thổ hải ngoại, mẫu quốc cai trị trực tiếp nên đặt thống đốc.

 

[Jochi Daigaku]

Vâng. Nhưng cháu nó giải thích là trước năm 1886 thì chưa đặt toàn quyền Đông Dương, mà tay Paul Bert này lại làm công sứ cả Trung Kỳ và Bắc Kỳ nên cháu nó dịch gọn lại là Toàn quyền. Nhưng dịch thế không đúng bởi Paul Bert không có quyền hành gì ở Nam Kỳ.
Sau này An Nam (Trung Kỳ) là xứ thuộc địa nên đặt khâm sứ, kiểu như đại sứ.
Bắc kỳ là xứ bảo hộ thì đặt công sứ.
Nam Kỳ là lãnh thổ hải ngoại, mẫu quốc cai trị trực tiếp nên đặt thống đốc.

Trước năm 1887:

Gouverneur-général de la Cochinchine (Nam Kỳ), ông này dưới quyền Bộ Thuộc địa và Bộ Hải quân Pháp.
Résident supérieur du Tonkin (Bắc Kỳ), Résident supérieur d'Annam (Trung Kỳ), hai ông này dưới quyền Bộ Ngoại giao Pháp.

Từ 1887 thì cả 3 ông Nam Kỳ, Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Cam, Lào, dưới quyền ông Gouverneur-général de l'Indochine française, ông này dưới quyền Tổng thống Pháp.

 

[Trục Supermarket]

Hà Nội, hôm nay trở gió, rét rồi.

 

[SesameStreet]

Trước năm 1887:

Gouverneur-général de la Cochinchine (Nam Kỳ), ông này dưới quyền Bộ Thuộc địa và Bộ Hải quân Pháp.
Résident supérieur du Tonkin (Bắc Kỳ), Résident supérieur d'Annam (Trung Kỳ), hai ông này dưới quyền Bộ Ngoại giao Pháp.

Từ 1887 thì cả 3 ông Nam Kỳ, Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Cam, Lào, dưới quyền ông Gouverneur-général de l'Indochine française, ông này dưới quyền Tổng thống Pháp.

Thống đốc Nam Kỳ nó gọi là thế này.
Ngày xưa gọi là Phó soái Nam Kỳ.
Lieutenant-Gouverneur de la Cochinchine

 

[Jochi Daigaku]

Thống đốc Nam Kỳ nó gọi là thế này.
Ngày xưa gọi là Phó soái Nam Kỳ.
Lieutenant-Gouverneur de la Cochinchine

Vâng ạ.