Trần Tự Khánh (1775-1223) là tướng nhà Lý, người có công đặt nền móng cho sự thay thế ngôi nhà Lý của nhà TRần. Ông người Tam Đường, phủ Long Hưng, tỉnh Thái Bình.
Theo phả hệ họ Trần, Trần Tự Khánh là con thứ của Trần Lý, em của Trần Thừa - người sau này trở thành thượng hoàng đầu tiên của nhà Trần.
Khi chạy loạn, thái tử Sảm chạy về Hải Ấp, nơi Trần Lý cai quản. Sau này, Thái tử Sảm lấy vợ là Trần Thị Dung, em của Trần Tự Khánh.
Tháng 10 năm 1210, Cao Tông mất, hoàng tử Sảm lên ngôi vua, tức là Lý Huệ Tông. Huệ Tông lập Trần Thị Dung làm nguyên phi. Để lấy lòng Tự Khánh (anh vợ), Huệ Tông phong ông làm Chương Thành hầu.
Trước đó, Trần Tự Khánh vì ko tâm phục vua Cao Tông nên nhiều lần đem quân về quấy nhiễu kinh thành. Sau này, khi được Huệ Tông ưu ái, Tự Khánh vẫn nhiều lần dấy binh làm loạn.
Sau lần vua Huệ Tông nghi Tự Khánh đem quân về kinh lật đổ triều chính, đã phế Trần Thị Dung xuống làm Ngự nữ.
Trần Tự Khánh đánh nhau với quân triều đình nhiều lần và liên tục đánh chiếm các miền hai bờ sông Hồng, cùng hào trưởng Nguyễn Tự lập nên một thế lực khắp vùng hự lưu sông Hồng và sông Đáy (trừ vùng Đại Hoàng).
Lý Huệ Tông thân chinh cầm quân đi đánh TRần Tự Khánh, nhưng thua, bỏ cả thuyền Rồng để chạy.
Các cánh quân khác của họ Trần, gồm cả Trần Thủ Độ (em họ Trần Tự Khánh) tiến đánh khiến quân triuề đình tan tác. Huệ Tông chạy lên Lạng Châu.
Sau khi chiếm đc kinh thành, Trần Tự Khánh lên gặp vua Lý Huệ Tông, trình bày đại ý là: Dân nỏi dậy khắp nơi cũng bởi thế sự đổi khác, anh đứng lên dẹp loạn cũng vì triều đình
rồi mời vua hồi cung, nhưng Huệ Tông không đồng ý.
Tự Khánh về kinh, lập con của vua Lý Anh Tông là Huệ Văn Vương lên làm vua mới.