Cụ thấy không, cái điểm xanh kia của cụ là
cảm tính đúng không? Sao cụ kết luận ngay là chỉ còn 1 cách là in tiền
Em giải thích cho cụ này nhưng cũng là cho rất nhiều cụ khác như sau:
Cám ơn cụ đã hiểu một nguyên tắc là Quỹ sẽ không bị vỡ, mà vấn đề chỉ là cách tài trợ (financing) cái quỹ đó thôi, đó cũng là cách thức để chi trả cho an sinh xã hội. Trên thế giới, ASXH được chi trả từ 2 nguồn: Nguồn đóng góp (theo quan hệ đóng hưởng) và nguồn NSNN.
Các tham số của công thức tính lương hưu ở VN được thiết kế khá rộng rãi, dẫn đến sự thật là Quỹ không tự đảm bảo được, đó là về chủ quan. Về khách quan, dân số VN bùng nổ thời kỳ sau chiến tranh, từ năm 1986 có chính sách hạn chế tăng dân số đột ngột, dẫn đến có sự thay đổi về cơ cấu dân số. Sau 50 năm sau nó bắt đầu xảy đến hậu quả, đó là số người già ngày càng tăng lên. Các cụ xem biểu đồ tỷ lệ % dân số già ở VN. Nếu tại thời điểm này 2017, người già chỉ chiếm khoảng 11-12% dân số, thì đến 2030 đã gần gấp đôi và đến 2050 gần gấp 3. Tốc độ tăng thế này thì nguồn Quỹ không thể tự bảo đảm nếu các tham số tính lương hưu giữ nguyên.
Hơn nữa, tuổi hưu trung bình ở VN hiện nay là 54,2 tuổi, trong đó nam là 55,6 tuổi (so với quy định 60 tuổi) và nữ là 52,6 tuổi (so với quy định là 55 tuổi). Nhờ kinh tế phát triển, mọi người sống lâu hơn. Bây giờ tuổi thọ BQ chung là 76 tuổi (nam 71.3, nữ 80.7), đâm ra 1 cụ ông hưởng đến 16 năm lương hưu và một cụ bà hưởng đến gần 28 năm lương hưu.
Đến năm 2030, kiểu gì thì 20% dân số VN (tức là khoảng hơn 20 triệu) khi đó hết tuổi lao động cũng phải sống, bằng cách này hay cách khác. Nếu Quỹ không đảm bảo thì NSNN phải đảm bảo. Các cụ
không muốn tăng thuế, thì rõ ràng phải tăng mức tự đảm bảo Quỹ, tức là phải điều chỉnh mức hưởng, hoặc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu để tăng số năm đóng và giảm số năm hưởng. Không có sự kỳ diệu khác nào sẽ xảy ra đâu các cụ.
Bài toán nằm trong tay mọi người dân, Nhà nước chỉ là người ra quyết định. Do vậy nếu các cụ phản đối tăng tuổi nghỉ hưu, giảm mức hưởng, đề nghị trong tương lai các doanh nghiệp và người dân nộp thuế nhiều hơn. Nếu chấp nhận một mức "thương đau vừa phải", thì phải điều chỉnh đồng thời các tham số cùng một lúc. Tức là tăng dần mức đóng, tăng dần tuổi nghỉ hưu, cải cách hệ thống để dịch vụ tốt hơn. Như vậy số người trong hệ thống BHXH sẽ được hưởng mức hưu thỏa đáng, cùng với điều kiện y tế phù hợp.
Nhà nước cũng phải cải cách hành chính để tăng dần tích lũy hình thành nguồn đảm bảo NSNN cho ASXH của cả triệu người hiện đang rút BHXH ra 1 lần và tự loại mình bước ra khỏi lưới ASXH, của khoảng 71% lực lượng lao động đang không tham gia hệ thống. Những người này trong 20-30 năm tới sẽ trông chờ vào đâu cho nguồn thu nhập khi về già của họ? Chắc họ sẽ tự ghi mình vào danh sách nhận trợ cấp xã hội.