Nguồn cơn sâu, xa nhất vẫn là cái xã hội được thực thi, vận hành bằng 2 mặt trong những vấn đề cốt lõi:
- Lương nhà nước trả không đủ sống theo mặt bằng trên trung bình của xã hội nên người làm công ăn lương nhà nước phải làm thêm, luồn, lách, biến báo, thậm trí dối trá,... để có thêm thu nhập.
- Ti vi, báo đài, phát biểu hội họp, giáo huấn người khác lúc nào cũng hô hào cần kiệm, niêm chính, chí công vô tư, cống hiến cho dân, cho nước thế mà Quan chức nhà nước lương được vài triệu mà ông nào cũng giàu, nhà cao to bề thế Top đầu trong xã hội, Người giữ vị trí cao quyết định tiêu tiền Nhà nước (ngân sách, thuế thu từ dân) vung vãi, thất thoát,... thế mà 100% tổ chức, ông LĐ nào cũng học tập tấm gương đạo đức, sinh hoạt chi bộ kiểm điểm cá nhân tháng, quý, năm 100% hoàn thành tốt nhiệm vụ. LĐ nào cũng xuất sắc, cờ, giấy, bằng khen,... chất đống
- Kê khai tài sản, giám sát, đánh giá, uy tín, chất lượng LĐ, bầu bán LĐ, đạo đức, năng lực LĐ, kế hoạch hành động của các cấp LĐ mang tiếng bầu bán mà dân mù tịt, chả có quyền có thông tin, đánh giá, soi, xét,... thế mà lúc nào cũng dân làm chủ, LĐ là đầy tớ, quyền hành NN là của dân, do dân, vì dân,...
Không giải quyết được vấn đề cốt lõi và quản trị, vận hành xã hội bằng thực chất, thực tế vận động theo quy luật tự nhiên, cứ gò ép theo lý tưởng,... thì giáo dục còn cải tiến, cải tổ, luồn, lách, loay hoay nhiều, rất nhiều nữa.
