Vâng cảm ơn cụ, hẹn cụ hôm nào có dịp.
Đàn Grand hay hơn Upright là do cấu tạo của nó tốt hơn: độ lớn của thùng cộng hưởng + độ dài của dây đàn + thiết kế vận hành của bộ máy.
Nguyên thủy của đàn piano là cây đàn hạc đứng vuông góc với mặt đất để nghệ sỹ ngồi cạnh và sử dụng ngón tay để gẩy dây đàn. Từ chiếc đàn hạc đó, người ta cho nó nằm song song với mặt đất và lắp các búa đàn để chúng đập vào dây thay cho ngón tay và lắp hệ thống khuyếch đại âm thanh (sound board), đây là chiếc piano grand đầu tiên.
Cây đàn Grand có chiều dài rất lớn, cỡ trên 2m để đảm bảo dây đàn dài giúp tiếng đàn ngân vang lâu hơn, dải âm rộng hơn và sound board to mang lại âm thanh lớn hơn. Đàn Grand có nhược điểm đòi hỏi căn phòng kê đàn phải rất lớn mới đủ chỗ cho nó, nên chỉ những ngôi nhà có sảnh lớn mới kê được đàn và chỗ ngồi cho khán giả. Sau đó nó trở nên phổ biến, đòi hỏi không gian bình dân hơn, nhưng do kích thước quá lớn nên người ta phát minh ra upright với hệ dây đàn nằm vuông góc với mặt đất như cây đàn hạc. Ban đầu thì cây đàn Upright vẫn tuân thủ chiều cao dây đàn và thùng cộng hưởng trên 2m để cho âm thanh tốt. Nhưng sau đó người ta nhận ra là chi phí sản xuất cây đàn như vậy là quá cao so với tiêu chuẩn bình dân, đàn cao thì nó cũng phải lớn hơn để đảm bảo cân bằng (không bị đổ), lên dây đàn rất bất tiện (phải bắc thang). Vì vậy người ta bắt đầu giảm chiều cao thùng đàn từ 2m xuống 1m7 rồi 1m5 và cuối cùng là 1m3. Tiếng đàn vì thế cũng nhỏ đi, thời gian ngân vang cũng giảm và dĩ nhiên là âm thanh không thể tốt được như trước. Cộng với việc đòi hỏi cây đàn gọn nhẹ phù hợp với những ngôi nhà trong đô thị nên càng ngày càng có những thiết kế đàn upright thấp hơn. Cuối cùng, thời điểm này người ta chia đàn Upright hiện đại thành 3 dạng chính tùy theo độ cao của bộ máy tương ứng với chiều cao của đàn, mời các cụ tham khảo:
Trong đó Spinet là loại đàn thấp nhất thường cao trên dưới 1m, âm thanh nhỏ, thời gian ngân vang kém, tiếng đàn mỏng, không giàu biểu cảm như những loại khác và Upright (hay còn gọi là full Upright) cao trên 1m3 có chất lượng âm thanh tốt hơn 2 loại còn lại. Hoàn toàn có thể liên hệ chiều dài của dây và độ lớn của thùng cộng hưởng với chất lượng âm thanh mặc dù kích thước không phải là yếu tố duy nhất để tạo ra một cây đàn có âm tốt. Ngoài lề: cây đàn em suýt bị lừa khi còn là gà chính là một cây Spinet. Các cụ lưu ý: đàn spinet do kích thước nhỏ và bộ máy đặc biệt nên việc sửa chữa và mua linh kiện thay thế cho nó khó hơn hai loại kia vì vậy khuyên các cụ nên mua đàn upright thông thường. Em có đôi lần gặp những người ở trong phố cổ mua đàn spinet do cầu thang và diện tích nhà quá nhỏ để có thể mua đàn full - upright.
Quay trở lại câu chuyện âm thanh của đàn Grand, dễ thấy là trừ cây đàn baby grand có chiều sâu (tương ứng với chiều cao của upright) là xấp xỉ 1m3 thì âm thanh cũng chả khác mấy với upright, nhưng nếu chọn một cây có chiều sâu khoảng 1m8 (loại semi concert) thì chất lượng âm thanh với upright có thể thấy rõ là một trời một vực. Chính trong trường hợp của em, cây đàn G3E em đang sử dụng chỉ khoảng 1m5 nhưng tiếng rung động lòng người hơn nhiều so với một cây đàn upright, và giá của nó cũng chẳng cao. Tuy nhiên nói vậy để mọi người có thêm kiến thức chứ không phải em xui các cụ mua đàn grand ít tiền. Sự thật là muốn đàn grand tốt thì phải chi khoảng 150tr trở lên, như em mua đàn 100tr chẳng qua vì em biết chọn và cũng có đôi chút hiểu biết để căn chỉnh và phục hồi cho cây đàn. Về điểm này thì cụ
Hummer nói không phải là sai, đàn Grand phải nhiều tiền mới ngon được.
Vừa rồi là nói về âm thanh, giờ nói tiếp về cảm giác phím. Búa đàn Grand hoạt động theo nguyên tắc truyền lực đẩy từ ngón tay - búa bật trở lại nhờ trọng lượng của chính nó nên cảm giác thật tay, thời gian đáp ứng của phím (độ nảy) rất cao. Búa đàn upright thì bật trở lại nhờ trọng lượng búa gõ vào dây sau đó được giật ngược trở lại nhờ sức nặng của bộ máy neo vào nó, đây là điểm yếu khiến cảm giác và thời gian đáp ứng của đàn Upright thua đàn Grand. Vì vậy nếu nói là phải chênh lệch nhiều tiền thì không hẳn đúng, vì bản thân cây đàn Grand dù có kém về chất lượng thì bản thân thiết kế của nó đã tốt hơn cây đàn Upright rồi. Tuy nhiên có thể do cây đàn Grand ít tiền không được phục hồi và căn chỉnh đúng khiến cho cảm giác phím thua sút so với một cây đàn upright còn mới.
.
