Cảm ơn cụ vì lời chúc và vì đã kéo thớt này lên.
Về hai câu hỏi của cụ:
1.
a. SAT: Theo nghiên cứu của tôi thì năm nay đa phân các trước đại học Mỹ không yêu cầu nộp điểm thi SAT/ACT, áp dụng đối với cả học sinh quốc tế. Ví dụ trong top 60 thì chỉ có khoảng 5-6 trường vẫn yêu cầu điểm SAT (University of Florida, Georgia Institute of Technology, University of Georgia, v.v.). Còn đa số còn lại thì nếu nộp họ sẽ xét, còn không nộp thì không xét; thêm vào đó học sinh có nộp điểm SAT không chiếm ưu thế trước học sinh không nộp. Chính sách cụ thể thì mỗi trường đều có điểm khác biệt, cụ tự tìm hiểu thêm.
Do vậy, theo thiển ý của tôi thì nếu điểm thi thử SAT chỉ được 1450 trở xuống thì không nên bỏ tiền ra thi thật. Nếu thi thật được dưới 1450 thì không nộp điểm. Vì nộp thì đa phần không giúp được gì nhiều.
b. TOEFL/IELTS và lựa chọn khác: Môi trường phòng thi và lịch thi của IELTS và TOEFL năm nay ở nhiều nước đều không được tốt theo thông tin tôi nắm được. Điều này gây ảnh hưởng đến phần thi nói và việc lên kế hoạch thi.
May mắn là nhiều trường đã chuyển sang chấp nhận điểm thi Duolingo English Test (DET:
https://englishtest.duolingo.com/). Bài thi DET này
chỉ dài 1 tiếng, trong 30 ngày thi được tối đa 2 lần, mỗi lần chỉ tốn $49, và nhận được kết quả trong vòng 2 ngày. Học sinh có thể đăng ký thi rất nhanh gọn và tự làm bài thi trên máy tính tại nhà.
Mẫu ví dụ bảng điểm của DET:
View attachment 6504008
Ngay cả các trường công top như trường trong hệ thống University of California và University of Washington hay các trường tư top 50 (Boston College, Boston University, Northeastern University, v.v.) cũng chấp nhận DET. Mỗi trường có yêu cầu điểm tối thiểu (minimum required) hoặc khuyến khích (minimum recommended) khác nhau:
Vd:
Boston College: DET 125 recommended
University of Michigan: DET 130 range with section scores 120+
University of Washington: DET minimum 105, recommended 120
*Tôi làm EdTech ở Mỹ nhưng không làm việc cho Duolingo, giới thiệu DET chỉ vì nó có rất nhiều ưu điểm so với TOEFL/IELTS.
Nếu dùng câu trả lời cho hai phần trên, cụ có nhiều lựa chọn hơn và linh động hơn về mặt thời gian để nộp cho kỳ EA. Ngoài ra, theo trí nhớ của tôi thì các trường có 2 thời hạn nộp: thời hạn nộp hồ sơ (EA thường là 1/11) và thời hạn tư liệu chứng minh (thường là 5-10 ngày sau hạn nộp hồ sơ) để nộp thư giới thiệu và báo cáo điểm thi. Tôi không có số liệu cụ thể từng trường, cụ phải xem thêm trang tin deadline của từng trường.
2. Câu này khá phức tạp và khó có thể đưa ra câu trả lời dễ dàng cho cụ. Lý do đơn giản là vì học phí của trường đại học Mỹ khá cao, sinh hoạt phí cũng cao. Lại thêm tỷ lệ nhận được học bổng nói chung không cao nên hi vọng khá thấp.
Tuy vậy, vẫn có một số con đường cụ có thể xem xét.
a. Trường nghệ thuật: Trước khi khuyến nghị trường cho nghành Graphics Design, tôi phải đặc biệt nhấn mạnh trừ khi dự định làm Graphics Design trong nghành công nghệ cao (vd: UI/UX Researcher, Product Designer cho mấy công ty Tech), còn lại rất khó kiếm được việc làm, và còn khó hơn để kiếm được việc tốt lương cao.
Mấy năm trước tôi có hướng dẫn qua hai học sinh nộp hồ sơ vào các trường chuyên về thiết kế và cả khoa thiết kế của các trường kiểu National University. Với Portfolio (tuyển tập các tác phẩm thiết kế, hội họa, v.v. của học sinh làm thành PDF) được chuẩn bị chu đáo, các trường thiết kế cho học sinh rất nhiều học bổng, thường khoảng $5,000 - 10,000 mỗi năm trở lên. Các trường này cũng thường có học phí thấp hơn, nhưng vẫn ở mức $35,000-40,000 nên cũng không thể bảo đảm có thể hạ giá đến mức phù hợp với năng lực tài chính của cụ.
Vd trường nghệ thuật có tiếng: The Savannah College of Art and Design (SCAD); School of Visual Arts (SVA); Parsons School of Design
b. Trường cao đẳng cộng đồng: Theo rất nhiều bài chia sẻ của kỹ sư phần mềm (SWE) tôi đọc trên Reddit (
https://www.reddit.com/r/cscareerquestions/) thì đa phần các công ty coi trọng kinh nghiệm hơn là danh tiếng/xếp hạng của trường đại học. Danh tiếng và mạng lưới kết nối của trường thường có thể giúp học sinh kiếm được cơ hội thực tập và phỏng vấn nhưng sau đó - có qua được các bài thi năng lực lập trình hay không - thì phụ thuộc vào việc học, nghiên cứu, và luyện leetcode của bản thân học sinh.
Các trường cao đẳng cộng đồng (Community College) thì rẻ hơn rất nhiều, từ $10,000 mỗi năm trở xuống (không bao giờ có học bổng) cho bang California. Cộng thêm chi phí sinh hoạt thì vẫn dưới $20,000. Lời khuyên của tôi là nên chọn các trường trong bang California và gần Bay Area (San Francisco) hoặc Los Angeles, San Diego vì học phi cho cao đẳng ở đây có thể nói là thấp nhất ở Mỹ lại thêm vị trí địa lý gần các công ty tech lớn và cả startup nhỏ.