Tất cả đế chế nào rồi cũng trải qua thịnh suy. Nước Mỹ, được ra đời và hình thành phát triển giữa những bất ổn của chủ nghĩa thực dân, sự cai trị thuộc địa và mô hình xã hội chiếm hữu nô lệ. Sự khát khao độc lập tự do, thoát khỏi những trói buộc đã hình thành giá trị cốt lõi của nước Mỹ với ý thức về tự do do cá nhân, cởi mở với các giá trị mới bằng tính đa sắc tộc. Xã hội vận hành với tâm thức cá nhân tự do mưu cầu lợi ích, tạo ra giá trị, tìm kiếm lợi nhuận. Sau giai đoạn bị kìm kẹp, trói buộc bởi các cơ chế chiếm hữu nô lệ, người Mỹ đươc tự do, giải phóng tư duy, được lao động làm việc, tạo lập giá trị lợi ích cá nhân, hình thành tâm thức căn cốt với quyền lợi trên hết trong kinh tế thị trường tự do của tư bản chủ nghĩa. Việc này, tạo động lực to lớn cho nền kinh tế Mỹ, nhất là thu hút được các bộ óc trí thức từ nhiều vùng lãnh thổ và nhất là kỹ nghệ quản trị kinh tế, tài chính và dần vươn lên vị trí số 1 và duy trì vị thế này trong nhiều năm. Xã hội đã hình thành quan niệm "giấc mơ Mỹ" nơi người ta được tự do phát huy năng lực và hưởng thụ lợi ích, tự do làm việc và tự do hưởng thụ.
Theo lẽ thịnh suy, cơ chế nào, sự vận động nào rồi cũng đến lúc dịch biến sang trạng thái mới. Sự tự do sáng tạo, cống hiến, tự do cho cái tôi cá nhân, tự do hưởng thụ cá nhân đưa xã hội sang sự vận hành bởi nhiều tư duy cá nhân, riêng tư đôi lúc cực đoan, thậm chí thành những đua tranh, đấu đá khốc liệt và nhiều lúc trở thành trở lực ràng buộc chi phối, giằng co nhau rất mạnh. Chủ nghĩa tự do hưởng thụ trong cơ chế tự do nhập cư đã kéo dần nhiều người nặng về chủ nghĩa tiêu dùng, hưởng thụ, coi quyền lợi thụ hưởng là đặc quyền, mà xem nhẹ đi sự đóng góp sáng tạo.
Cuộc bầu cử hiện nay, vẫn là cuộc đua của hai ứng viên, trong đó cụ Trump đặc trưng cho giai đoạn thịnh của nước Mỹ, với tư duy tự do cống hiến, tạo giá trị cho nước Mỹ. Con người ông có nét phóng khoáng, cởi mở, khí chất của một tay chơi lãng tử miền Tây, là biểu tượng cho giá trị lõi, cái chất của nước Mỹ. Có thể nói cụ Trump rất TỐT. Nhưng cũng rất TIẾC. Mô hình và sự vận hành của nước Mỹ đã qua giai đoạn cực thịnh và đang phát triển chậm lại bởi những hệ lụy của chính cơ chế tự do cá nhân, thúc đẩy tư duy cái tôi chủ nghĩa đồng thời bị kéo bởi trở lực tự do nhập cư với xu hướng và gánh nặng thiên về thụ hưởng quyền lợi hơn là tâm thức cống hiến. Nợ công ngày một lớn là biểu hiện của chi tiêu, thụ hưởng nhiều hơn làm ra. Nhiệm kỳ trước cụ Trump trượt chức tổng thống và nghi ngờ sự gian lận. Nhưng có lẽ không hẳn gian lận, mà bởi lượng di dân nhập cư tự do vốn đã thành gánh nặng cho nước Mỹ đã trở thành số đông lấn át những người với lớp tư duy thuộc về giai đoạn thịnh của nước Mỹ. Chính họ, những cư dân chính thức và cả không chính thức, bán chính thức với bản chất từ nhập cư cùng với một số nhà tài phiệt trọng quyền, trọng lợi (tâm thức đặc trưng của mô hình nước Mỹ) ủng hộ Đảng dân chủ làm cho cán cân quyền lực nghiêng về họ.
Với quan sát và nhận định như vậy, em mạo muội phán đoán cụ Trump rất tốt nhưng rất tiếc. Lần này bà Harris là người nước Mỹ chọn.
www.youtube.com
vnexpress.net
www.newsweek.com
