Yêu cầu minh bạch hóa liên tục bị bác bỏ
Dự án đầu tư, nâng cấp đường Pháp Vân - Cầu Giẽ được xây dựng theo hình thức hợp đồng BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) của liên doanh các nhà đầu tư: Công ty cổ phần đầu tư phát triển xây dựng Minh Phát, Cienco 1, công ty cổ phần đầu tư và xây dựng giao thông Phương Thành.
Tỉ lệ góp vốn của Cienco1 và Phương Thành lần lượt là 18% và 17%. Với tỉ lệ góp vốn 65%, công ty Minh Phát giữ vị trí Tổng giám đốc tại công ty cổ phần BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ (MPC). Đây là đơn vị chịu trách nhiệm vận hành, quản lý tuyến cao tốc này.
Giai đoạn 1 của dự án Pháp Vân - Cầu Giẽ đã hoàn thành, thu phí từ tháng 10/2015. Đây là cao tốc có lượng xe cộ qua lại lớn nhất miền Bắc.
Theo phản ánh của Cienco 1, hiện nay đơn vị không có số liệu cặn kẽ về tình hình doanh thu, lượng xe qua trạm thu phí.
Hơn nữa, thời gian vừa qua có thông tin phản ánh việc thu phí chưa minh bạch. Từ tháng 1 đến nay, Cienco 1 đã có nhiều lần đề nghị MPC cung cấp báo cáo tình hình thu phí với mức thu cụ thể theo từng ngày nhưng đều bị bác bỏ.
Cienco 1 cho biết, báo cáo ngày 22/3/2016 của MPC về tình hình thực hiện dự án cho thấy công tác thu phí có nhiều điểm chưa hợp lý.
Theo đó, tuyến đường với mật độ phương tiện cao, thu phí hàng tháng trung bình 35 tỷ đồng (khoảng 1,2 tỷ/ngày). Với mức thu 1.500 đồng/km/PCU, doanh số bình quân 1 ngày cho tuyến cao tốc có mật độ phương tiện lớn nhất phía Bắc, theo Cienco 1, là khá bất thường.
Đặc biệt, tháng 2/2016 (Tết Nguyên đán), phương tiện đông hơn lại thu thấp hơn những tháng bình thường.
Trước tình hình này, Cienco 1 đã gửi Bộ GTVT, đề nghị chấp thuận cho thành lập tổ kiểm tra giám sát công tác quản lý khai thác thu phí đường cao tốc bằng cách sử dụng công nghệ hiện đại, lắp đặt các camera ghi hình tại các trạm, kiểm soát lưu lượng xe và xác định doanh thu thu phí (với chi phí 7,5 tỉ đồng).
“Việc này ngoài làm rõ các nghi vấn thất thoát, nếu lưu lượng phương tiện được phản ánh chính xác qua doanh thu thu phí thì thời gian hoàn vốn của dự án sẽ ngắn lại”, Cienco 1 cho biết.
Tuy nhiên, phía MPC đang có những hành vi ngăn cản cổ đông đặt camera ghi hình kiểm đếm số phương tiện đi trên đường cao tốc.
Cần giám sát độc lập
Theo lãnh đạo Cienco 1, với hình thức thu phí thủ công (phát vé giấy) tại các trạm thu phí hoàn vốn cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ như hiện nay, nguy cơ thất thoát phí là không thể loại trừ nên rất cần sự giám sát độc lập của nhiều bên.
Hơn nữa MPC cung cấp số liệu doanh thu các trạm thu phí theo tháng rất sơ sài, thiếu các số liệu về chủng loại xe qua các trạm thu phí mỗi ngày, trong khi đây là công cụ quan trọng phản ánh thực tế thu phí.
Xung quanh phản ánh của Cienco1, ông Phạm Văn Khôi - Chủ tịch HĐQT MPC khẳng định: "Hoàn toàn không có thất thoát trong việc thu phí tại cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ. Hiện hoạt động thu phí của dự án đang chịu sự giám sát của Tổng cục Đường bộ Việt Nam nên không phải MPC thích làm gì thì làm".
Ông Khôi cho rằng việc Cienco 1 bố trí thiết bị camera theo dõi, đếm xe thể hiện sự thiếu tin tưởng từ phía doanh nghiệp này đối với liên danh. Và trên thực tế, khi thực hiện việc giám sát, Cienco1 không có thông báo gì cho HĐQT MPC. Việc này không những không cần thiết mà còn không phù hợp với điều lệ của công ty.
Lý giải việc tháng 2/2016 tháng có dịp Tết Nguyên đán, doanh thu phí của BOT Pháp vân Cầu Giẽ thấp hơn các tháng khác, ông Khôi cho hay, do tháng 2 này là tháng Tết nên phần lớn xe qua trạm là xe con và xe khách. Trong khi xe tải và xe container có mức phí cao nhưng lại giảm mạnh trong thời gian này.
Ngoài ra, nhiều xe qua đường đều mua vé tháng, quý nên dù họ có chạy qua trạm cả chục lượt/ngày thì cũng chỉ thu phí được một lần chứ không phải cứ nhiều lượt xe qua là thu được nhiều lần. Hơn nữa do tháng 2/2016 chỉ có 29 ngày nên doanh thu thu phí thấp hơn một số tháng khác là điều đương nhiên.
Bộ GTVT nói gì?
Xung quanh “nghi vấn” thất thoát phí của Cienco 1 tại tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết: Hội đồng quản trị quyết định vấn đề trong công ty BOT và phải có báo cáo tài chính hàng tháng, quý, năm.
Khi hạch toán thì có số liệu, bên ngân hàng cho vay cũng nắm được số liệu để còn thu hồi vốn.
Thứ trưởng Trường nói rõ: Điểm nào phía Cienco 1 cảm thấy nghi ngờ, chưa thỏa đáng thì có quyền khiếu nại tiếp, sau đó Tổng cục Đường bộ Việt Nam sẽ làm rõ. Bởi, các nhà đầu tư không thể khách quan bằng Tổng cục Đường bộ.
