Hiểu đúng về “trường chuyên”
Lượt xem 25,550
“Què cụt”, “gà nòi” về kiến thức, kỹ năng là những cụm từ thường “được” đi kèm với các khái niệm như trường năng khiếu, trường chất lượng cao, nhân tài hay còn có tên gọi chung là trường THPT chuyên.
Tuy nhiên, trường THPT chuyên thực sự là trường thế nào thì trong 42 năm qua chưa hề được ngành giáo dục lý giải một cách cụ thể và xác đáng nhất.
Trong hai ngày 14 và 15/9, Hội nghị toàn quốc các trường THPT chuyên đã lần đầu tiên diễn ra tại Hải Phòng để bàn về các giải pháp trả lại cái tên đúng nghĩa nhất cho hệ thống trường chuyên.
Mô hình trường chuyên được ra đời vào năm 1965 và đến năm học 2006 - 2007 đã có 47.500 học sinh chuyên học tại 74 trường, khối THPT chuyên trực thuộc 7 ĐH và 63 tỉnh, thành phố.
4 tồn tại bi - hài trong hệ thống trường chuyên
- Học sinh chuyên nhưng không học theo... sách chuyên. Chương trình và sách giáo khoa của học sinh trường chuyên đều phải do nhà trường và giáo viên tự “mò” và giảng dạy trong...mông lung. Không hề có một chương trình chuẩn nào cho học sinh trường chuyên. Đã thế, mặc dù đã có hệ thống trường THPT chuyên gần nửa thế kỷ nhưng không hề có trường đào tạo giáo viên dạy chuyên!
- Què cụt về kiến thức, yếu đuối về thể xác: Học sinh chuyên bị “què cụt” về kiến thức, kỹ năng chỉ vì bỏ hết các môn học khác để tập trung vào môn chuyên, môn thi vào ĐH! Về điểm này, Báo cáo tổng kết của Bộ GD-ĐT đã chỉ rõ: “Học sinh các trường THPT chuyên rất yếu về tiếng Anh, sức khỏe, chưa thật tự tin, khả năng hòa đồng trong giao lưu với bạn bè quốc tế, trong môi trường đa ngôn ngữ còn hạn chế”.
- Chuyên mà không phải là... chuyên: Trong hàng chục năm qua, nhiều phụ huynh và ngay cả học sinh muốn tìm đến trường chuyên chỉ để được học tập tại môi trường học tập sạch và tốt, học để thi đỗ ĐH chứ không phải để phát triển... năng khiếu.
Hiện nay, mỗi lớp chuyên có từ 30 - 40 em, nhưng số học sinh thực sự có năng khiếu là rất ít! Chúng ta đang nhầm lẫn giữa học sinh học chăm và học sinh giỏi. Bộ GD-ĐT cũng thừa nhận: “Có những học sinh không có năng khiếu thực sự; chỉ cần cù, chịu khó, chăm học được tuyển vào trường THPT chuyên”.
- Mù mờ mục tiêu đào tạo: Theo con số của Viện Chiến lược và chương trình giáo dục (Bộ GD-ĐT): Có hàng trăm ngàn lượt học sinh chuyên được đào tạo trong hàng chục năm qua, nhưng chỉ có 423 học sinh đoạt giải Olympic, số học sinh chuyên còn lại không rõ hiệu quả đào tạo ra sao! Mục tiêu giáo dục của trường THPT chuyên còn được hiểu chưa thống nhất, chưa rõ là tất cả những gì mà Bộ GD-ĐT có thể kết luận lại được sau 42 năm ra đời và phát triển hệ thống trường chuyên.
Nỗ lực khôi phục “gốc”
Đối mặt với 4 tồn tại bi-hài kể trên trong hệ thống trường THPT chuyên, giải pháp hàng đầu của Bộ GD-ĐT hiện nay để “cứu” hệ thống trường THPT chuyên là phải khẳng định được “gốc” của trường chuyên chính là khuyến khích các học sinh có năng khiếu đặc biệt và say mê học tập. Trường THPT chuyên phải là nơi tạo điều kiện tốt nhất để học sinh tài năng vươn lên, phát huy hết năng lực trong làm việc sau này.
Xây dựng và phát triển các trường THPT chuyên thành hệ thống chủ lực phát hiện những học sinh có tư chất thông minh, khá giỏi nhiều môn học, bồi dưỡng các em trở thành những học sinh có tình yêu đất nước, có ý thức tự học, có nền tảng kiến thức vững vàng, có phương pháp tự học, tự nghiên cứu, có sức khoẻ tốt để tiếp tục đào tạo thành nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
Để thực hiện tinh thần mới này, ngay trong thời gian tới Bộ GD-ĐT sẽ thành lập Ban chỉ đạo “chương trình quốc gia bồi dưỡng nhân tài” giai đọan 2008-2020 do Phó *********, ********* làm trưởng ban; một ********** Bộ GD-ĐT là Phó trưởng ban thường trực.
Cục Đào tạo phát triển tài năng cũng sẽ ra đời để dành riêng cho hệ thống trường THPT chuyên.
3 yêu cầu của Phó ********* Nguyễn Thiện Nhân đối với hệ thống trường THPT chuyên:
1. Cần dạy học sinh thêm phương pháp tự học và làm việc tập thể. Các em phải được bồi dưỡng ý chí về một Việt Nam giàu mạnh, quyết tâm không để đất nước nghèo.
2. Các trường THPT chuyên phải tuyển học sinh đủ năng lực yêu cầu, không chỉ học chăm mà phải có tư chất thông minh, học giỏi nhiều môn. Bồi dưỡng các em trở thành những học sinh giàu tư chất về trí tuệ và thể chất để tiếp tục đào tạo thành nhân tài.
3. Trường THPT chuyên phải đạt chuẩn quốc gia, cơ sở vật chất phải tốt, đãi ngộ giáo viên, học sinh tốt
Chắc đây là bài khởi đầu của cụ Manhchuot.
Số liệu thì không có số liệu gì. Thi Olympic nào nó có slot rồi, nên con số giải nó bị hạn chế tự nhiên. Dạo sau này nó có thi Olympic 30/04 ở miền Nam hoặc trại hè Hùng Vương miền Bắc, cũng là một cách giao lưu tranh tài, tất nhiên ở mức thấp hơn các thứ thi chính thống.
Nếu muốn đánh giá nghiêm túc, thì phải thống kê được tương đối 47.000 học sinh ngày đó giờ ra sao. Chắc cái này các bác viết bài kia không đủ trình để làm rồi.
**
Em nói về 04 điểm bi-hài:
01. Không học theo giáo trình
Để hưởng cái không khí tự do cảm nhận học tập, thì tất nhiên phải chấp nhận sẽ ít cái tồn tại lâu dài, và luôn có cái mới, cái hay hơn phủ định cái có sẵn. Mong muốn một bộ sách chuyên là thứ không cần thiết.
Chưa kể, như các cụ có đề cập, vốn dĩ cái đầu đã tốt, thường nó sẽ tốt ở cơ số môn học. Trường chuyên đã tuyển lựa hoặc mời gọi các giáo viên gần như tốt nhất ở từng môn học cho một lớp học. Đó là một ưu ái gần như không có cái thứ hai.
02. Què kiến thức- Yếu thể xác
Cái này có thời điểm đúng, và rất nhiều nhà trường đã thay đổi. Cũng phải nói điều kiện 80, 90 đói kém cũng không thể mong gì hơn được. Mọi nhà đều không dư giả, lo cái cơm ăn áo mặc trước thì thể dục thể thao là sự xa xỉ.
03. Trường chuyên không dậy ...chuyên
Tác giả nhầm lẫn giữa năng khiếu và môn học. Trước, sau em không rõ, nhưng lứa bạn bè 8x bọn em học từ bé đều thống nhất học là lớp đó, còn không ai cố định phải trở thành nhà vật lý, nhà hoá học gì cả.
Học sinh ít năng khiếu mà chăm học vào trường chuyên, không sợ bằng học sinh biết mình không phù hợp, bố mẹ cứ ủn vào. Mất cả tuổi thơ, và khổ sở cả học sinh và phụ huynh.
Hệ thống không phải đóng kín, luôn được sàng lọc để ở trạng thái duy trì những người tốt nhất. Nếu em nhớ hè nào cũng có 5-10 bạn, có giải HSG cấp tỉnh, hoặc các bạn phổ thông xuất sắc vào học thử, ít nhiều các bạn hăm hở và có sự tự tin nhất định. Nhưng gần như kết thúc hè, 7-9/10 bạn sẽ trở lại trường cũ, vì tư duy nó khác nhau ở chỗ là: Một bài các bạn làm trong 15-30 phút, còn học sinh chuyên gốc nó làm trong 3-5 phút, nó khác cả về tốc độ và tư duy.
04. Mục tiêu đào tạo không rõ nét
Em cho là bao nhiêu năm thống nhất về việc tuyển chọn và bồi dưỡng tài năng, chả lẽ lại không rõ??
Còn có tài năng hay không, hay lại sinh ra những hoang tưởng thì còn do các khâu tiếp theo để truyền gậy, làm sao các thầy cô và nhà trường có thể dẫn dắt đi tiếp suốt được.
cafef.vn
