Học lệch, bệnh thành tích, phân bổ tiền thuế của dân… đều đúng, nhưng hình như đang được sử dụng để tranh cãi và vùi dập mô hình trường chuyên.
Chúng ta không nên nghĩ và không nên kỳ vọng trường chuyên là cái gì đó tối ưu về mọi mặt, và vì thế nên nhìn nhận công bằng cả những ưu việt/đóng góp của mô hình trường chuyên cũng như các tồn tại/bất cập của nó (điều này là đương nhiên với mọi mô hình trong tiến trình phát triển của xã hội).
Khi đánh giá tốt nhất là nên có các trải nghiệm (trực tiếp của bản thân hoặc gián tiếp của người thân như anh/em/con…) thay vì chỉ qua các thông tin trên báo/mạng (mà phần lớn là đưa các thông tin với hàm ý tiêu cực).
Em là một sản phẩm của trường chuyên, giờ chỉ dám nhận mình tự tin giữa xã hội, còn bạn bè em rất nhiều người đang có vị trí và đóng góp tốt cho xã hội (không nhất thiết phải trong guồng máy quan chức nhà nước). Vì thế, em muốn nói đến các điểm tích cực của trường chuyên:
- Mục tiêu: dù còn nhiều tranh cãi, nhưng không ngoài chuỗi mục tiêu bắt đầu từ việc phát hiện bồi dưỡng học sinh giỏi, qua các mục tiêu trung gian (kiểu như luyện thi lấy giải/thành tích…) và đích cuối là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
- Chất lượng đào tạo tốt: đương nhiên, vì thường quy tụ đội ngũ giáo viên giỏi (đa số), ngoài ra giáo trình/tài liệu cũng được biên soạn/bổ sung nâng cao hơn.
- Đầu vào có sự sàng lọc nhất định, tạo dự đồng đều và tính cạnh tranh cao.
- Tựu trung, trường chuyên tạo một môi trường cạnh tranh tốt và thúc đẩy tất cả các học sinh của mình có những nỗ lực/ganh đua thường xuyên hơn trong quá trình học/tư duy/nắm bắt kiến thức.
Quan điểm cá nhân em, cái được lớn nhất của mô hình trường chuyên không phải là kiến thức của bộ SGK, mà là cách tư duy giải quyết vấn đề + luôn đặt mình vào tâm thế cạnh tranh vươn lên (điều này vô cùng cần thiết trong cuộc sống hiện đại). Đây chính là nền tảng để họ bắt nhịp tốt trong các bậc học cao hơn cũng như phát triển nghề nghiệp sau này.
Như đã nói từ đầu, chúng ta có thể thấy một số bất cập:
- Lệch: được hiểu cả lệch trong phân bổ kiến thức các môn học, cũng như lệch giữa kiến thức và thể chất…
- Bệnh thành tích: kiểu các cụ hay gọi “luyện gà”.
- Chịu áp lực: nhất là với các trường hợp năng lực học sinh hạn chế + kỳ vọng của phụ huynh quá cao.
- …bla..bla
Em liệt kê và không đi sâu. Những vấn đề bất cập này, tất yếu sẽ xảy ra trong tiến trình phát triển => vấn đề là:
- Các bác Bộ dục, như sẽ phải làm với tất cả các mô hình giáo dục khác, phải xây dựng/điều chỉnh định hướng, quy hoạch, mục tiêu của trường chuyên, và có cơ chế chính sách quản lý, đầu tư hiệu quả cho mô hình.
- Xã hội phải thay đổi nhận thức, cũng như nhìn nhận khách quan về mô hình trường chuyên.
- Phụ huynh: trong thời đại xã hội hóa giáo dục này, có rất nhiều mô hình giáo dục với mục tiêu và lợi thế so sánh rõ ràng, hãy là phụ huynh thông thái trong việc chọn môi trường giáo dục cho con, cân bằng giữa năng lực của học sinh với mục tiêu/kỳ vọng/tiềm lực của gia đình.
Sáng cuối tuần, vài chữ lạm bàn, các cụ đừng ném đá.